Microsoft Word Düzeltilmis tez

3.6.2 Dolaylı Vergiler 
 
Dolaylı vergiler sigorta ürünleri üzerinde talep yönlü etkileri bakımından önemlidir. 
Bu vergiler ile sektör ürünlerinin fiyatlandırılmasını etkileyerek tüketicileri 
yönlendrimektedir. 
 
3.6.2.1 Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 
1985 yılında Katma Değer Vergisinin yürürlüğe girmesi ile Gider Vergileri 
Kanununun Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisine ilişkin hükümleri dışında kalan 
diğer hükümleri 25.10.1984 tarih ve 3065 sayılı Kanunun 61 inci maddesi ile 
yürürlükten kaldırılmıştır. 
Yürürlükten kaldırılan gider vergileri 1957 yılında önce yurdumuzda 
uygulanmakta olan Muamele vergisi ile çeşitli tüketim vergileri ve hizmet 
vergilerinin günün ihtiyaçlarına uygun olarak yeni bir anlayışla ele alınıp bir kod 
halinde derlenmesiyle meydana gelen vergiler topluluğunu ifade eder. Gider vergileri 
kanunu bir istihsal vergisi ile birtakım hizmet vergilerini bir araya toplamaktaydı
178
. 
 
Gider vergileri kanunu ve özel tüketim vergileri niteliğindeki işletme vergisi, 
spor-toto vergisi, şeker istihlak vergisi gibi vergiler Katma Değer Vergisi Kanunuyla 
yürürlükten kaldırılırken, Gider Vergileri Kanun’ unundaki hizmet vergilerinden biri 
olan Banka ve sigorta muameleleri vergisine ilişkin hükümlere dokunulmamıştır; 
çünkü çeşitli kaygılarla banka ve sigorta işlemlerinin vergilendirilmesi katma değer 
vergisi kapsamı dışında tutulmuştur. Gider vergileri kanunun banka ve sigorta 
muamelelerine ilişkin hükümleri bugün halen yürürlükte bulunmakta ve söz konusu 
işlemler katma değer vergisi kanunu dışında, bu hükümlere göre 
vergilendirilmektedir. Günümüze kadar sadece banka ve sigorta muameleleri 
vergisine ilişkin hükümleri ile yürürlükte olan gider vergileri kanunu içinde 2004 yılı 
başında yeni vergiler düzenlendi. Yasanın ikinci kısmının üçüncü bölümüne Özel 
178
Muzaffer EGESOY, Bankacılık Yönünden Vergi, Türkiye Bankalar Birliği, Yayın No: 35, 
Ankara, Kasım 1969, ss. 87–89. 

---

93
iletişim vergisi ve şans oyunları vergisi başlığı verilerek mülga 39 ve 40 maddelerde 
bu vergiler düzenlendi
179
.
 
Gider üzerinden alınan vergiler, kural olarak dolaylı vergi niteliğindedir. 
Vergi mal ve fiyatların içerisinde gizlenmiş olduğundan mükellef psikolojisine daha 
uygundur. Dolaysız vergilere kıyasla yönetimi daha kolay olan bu vergiler, önemli 
hâsılat sağladıklarından ve çok çeşitli sayıda mal ve hizmet üzerine yayıldığından 
büyük ölçüde başvurulan bir vergi grubu niteliğindedir. En önemli sakıncaları, vergi 
adaletine ters düşer şekilde, gelire kıyasla tersine artan oranlı etki yaratmalarıdır. Bu 
vergiler, bir kişiden değil bir işlemden alınmaktadır. Bu nedenle, bireylerin fiili satın 
alma güçlerini dikkate almaz. Bireyin geliri ile vergi oranı arasındaki zıtlık, söz 
konusu vergilerin öneminin gelire kıyasla düşmesine yol açar. Paranın marjinal 
yararı ne olursa olsun, vergi aynı kaldığından, özellikle talebi esnek olmayan ihtiyaç 
maddelerinde verginin adaletsizliği daha belirgin bir şekilde ortaya çıkmaktadır
180
.