Microsoft Word G`azna maruza

 
Takrorlash uchun savollar 
1. Xo`jalikshartnomalari nima va ulaming xususiyatlari 
nimalardan iborat? 
2. G`aznachilikda 
yuridik 
va 
moliyaviy 
majburiyat 
tushunchasi nimani anglatadi? 
3. G`aznachilikda yuridik majburiyatlarni ro`yhatga olish 
tartibi qanday? 
4. Nima uchun yuridik majburiyatlami g`aznachilikda 
majburiy tarzda ro`yhatga olish tartibi joriy etilgan? 
5. G`aznachilikda narx monitoringini amalga oshirish 
mexanizmlari haqida nima bilasiz? 
6. Tenderlar haqida nima bilasiz, ulaming maqsad va 
vazifalari, zarurligi va ahamiyati nimada? 
7. Davlat xaridlari bo`yicha elektron auksion savdolami 
tashkil etishdan qanday maqsad ko`zlangan? 

---

109 
7-BOB. G`AZNACHILIKDA MOLIYAVIY 
MAJBURIYATLARNI VA TO`LOVLARNI AMALGA 
OSHIRISH 
Byudjet ijrosi jarayonida byudjet mablag‘larini saqlashni 
amalga oshirish va tashkil qilish. O‘zbekiston Respublikasi 
respublika 
byudjetining 
vaqtincha 
bo‘sh 
mablag‘larini 
joylashtirish va ularni tijorat banklarining depozitlariga 
joylashtirishdan olingan daromadlardan foydalanish tartibi 
to‘g‘risida nizom (Vazirlar Mahkamasining 2015 yil 22 maydagi 
135-son qaroriga 1-ilova). O‘zbekiston Respublikasi Davlat 
byudjeti pul mablag‘larini kassali rejalashtirish va boshqarish 
tartibi to‘g‘risida nizom (Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 29 
avgustdagi 245-son qaroriga 1-ilova). 
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: kirish ma’ruzasi, insert 
jadvali, klaster  
7.1. Moliyaviy majburiyatlar, ularni qabul 
qilishning umumiy qoidalari 
Yuqondagi bobda ko`rib o`tilganidek, yuridik majburiyat 
budjet tashkiloti bilan kontragent o`rtasida maium muddatdan 
so`ng maium bir tovarni yetkazib berish (ishlar bajarish, 
xizmatlar ko`rsatish) to’g’risida shartnoma imzolanganidan va 
bu shartnoma tegishli tartib-da g`aznachilikda ro`yhatdan 
o`tkazilganidan keyin vujudga kelar ekan. 
Moliyaviy majburiyat esa ana shu shartnomaga muvofiq 
tovarlar etkazib berilganidan (ishlar bajarilganidan, xizmatlar 
ko`rsatilganidan) keyin vujudga keladi. Budjet Kodeksida 
belgilab qo`yilishicha, "moliyaviy majburiyatlar - budjet 
tashkilotlarida va budjet mablag`lari oluvchilarda ularga pul 
mablag`larini o`tkazish majburiyatini yuklovchi hujjatlar, shu 

---

jumladan, 
ijro 
hujjatlari 
asosida 
yuzaga 
keladigan 
majburiyatlar"
7
hisoblanadi. 
Moliyaviy 
majburiyatlarni 
G'aznachilikda 
ro'yxatga 
olishdan ko 'zlangan asosiy maqsad - qabul qilingan yuridik 
majburiyatlar, tasdiqlangan budjet va xarajatlar smetasi 
ko`rsatkichlari 
doirasida 
xarajatlarni 
amalga 
oshirishni 
ta^minlash hamda budjet tashkilotlarining kreditor qarzliklarini 
nazorat qilish. 
Moliyaviy majburiyatning yuzaga kelishi tegishli hujjatlar 
bilan tasdiqlanishini talab etadi. Masalan, tovarlar yetkazib 
berilganligmi tasdiqlovchi hujjat bo`lgan schyot-fakturalar, 
ishlar 
bajarilganligi 
yoki 
xizmatlar 
ko`rsatilganligini 
tasdiqlovchi qabul qilib olish-topshirish dalolatnomalari, ish 
haqi qaydnomalari (vedomostlar) va boshqa shu kabi hujjatlar. 
Mazkur hujjatlar tegishli vakolatga ega boigan masiil shaxslar 
tomonidan imzolanishi va tashkilot muhri bilan tasdiqlanishi 
shart. 
Amaldagi 
qonunchilik 
talablariga 
ko`ra, 
budjet 
tashkilotlari oldindan, kanruda, 15 foiz to`lovni amalga 
oshirishlari talab qilinadi, bundan O`zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan hollar mustasno. 
Ayrim hollarda Vazirlar Mahkamasi tomonidan budjetdan 
mablag` oluvchilarmng xarid qilishda 15 foizdanortiq miqdorda 
avans to`lashi lozim bo`lgan tovarlar (ishlar, xizmatlar)ning 
turlari ro`yhati tasdiqlanadi. Masalan, Vazirlar Mahkamasining 
2011-yil, 24-avgustdagi 241 -son qaroriga muvofiq, elektr 
energiyasi, mazut, ko`mir, benzin, dizel yoqilg`i, mineral 
o`g`itlar shuningdek, avia va temir yo`l chiptalari, sanatoriylar, 
dam olish zonalari va bolalar sogiomlashtirish oromgohlariga 
yo`llanmalar, barcha turdagi shahar yoiovchi transporti yo`l 
7
O`zbekiston Respublikasi Budjet Kodeksi. 3-modda. O'RQ-360-son. 
131

---

111 
kartochkalari kabilarni xarid qilishda 15 foizdan ortiq miqdorda 
(30 foizdan 100 foizgacha) oldindan to`lov joriy etilgan
8
. 
2007-sonli "Davlat budjeti g’azna ijrosi qoidalari"ga 
muvofiq, budjetdan mablag` oluvchilarning ikkinchi tomon 
oldidagi moliyaviy majburiyatlari ularga tovar (ish, xizmat)lar 
yetkazib berilganligini tasdiqlovchi hujjatlar, shu jumladan, ish 
haqi va unga tenglashtirilgan xarajatlarni hisoblash vedomostlari 
asosida qabul qilinadi
9
. 
Moliyaviy majburiyatlar, ish haqi va unga tenglashtirilgan 
xarajatlar, shuningdek, sud qarorlari bo`yicha to`lovlar, 
yig`imlar, badallar, soliqlar va boshqa majburiy to`lovlardan 
tashqari, oldin tuzilgan shartnomalar va yuridik majburiyatlar 
qabul qilinganligini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar doirasida 
qabul qilinadi. 
I va II guruh xarajatlari bo`yicha moliyaviy majburiyatlar 
ish haqi va unga tenglashtirilgan xarajatlar to`lovi uchun naqd 
pul mablag`larini olishga so`rovnoma, shuningdek, ushbu 
guruhlar 
xarajatlari 
bo`yicha 
to`lov 
topshiriqnomalari 
asosidaro`yhatga olinadi. 
G`aznachilik bo`linmalari g’azna hisobvaraqlaridan to`lov 
topshiriqnomalar asosida tashkilot va muassasalarni saqlash, 
markaz-lashtirilgan tadbirlarni o`tkazish, kapital qo`yilmalar va 
boshqa maqsadlar uchun to`lovlarning tasdiqlangan xarajatlar 
smetasi va kapital qo`yilmalar limitlari doirasida amalga 
oshiradi.