Microsoft Word ihyo tavba ziyouz com doc
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.ziyouz.com
кутубхонаси 40 III bob. Tavbaning mukammal bo‘lish shartlari va uning umr oxirigacha davom etishi Yuqorida tavbaning nadomat-pushaymondan iborat ekani va nadomatdan so‘ng azm va qasd kelishini aytib o‘tgan edik. Darhaqiqat, ilm, ya’ni gunohning mahbubdan to‘suvchi narsa ekanini bilish nadomatni keltirib chiqaradi. Ilm, nadomat va azm kabi mazkur smfatlarning har birida davomlilik va mukammallik xususiyati mavjud. Shuningdek, bu mukammallikning alomati, davomiylikning sharti bor. Qalbning mahbubini yo‘qotgan paytdagi alami nadomatdir. Nadomatning alomati — uzun hasrat, chuqur hazinlik, to‘xtovsiz ko‘zyosh va fikr. Farzandiga yoki yaqin bir kishisiga yetgan musibatni his etgan kishi uzoq vaqtgacha bu musibat ta’siridan qutulolmaydi, tinimsiz yig‘laydi. Endi aytingchi, kishiga o‘zidan azizroq kim bor? Olovdan ham shiddatli uqubat bormi? Gunoh jazo uchun eng munosib sabab emasmi? Alloh va Rasulidan ko‘ra rostgo‘yroq xabar beruvchi bormi? Agar tabib bittasiga: "O’g‘ling tuzalmaydigan dardga yo‘liqqan, qazo kuni yaqin", desa, shu zahoti u cheksiz g‘amga botadi. Holbuki, farzand o‘zidan aziz emas! Tabib ham na Allohdan va na Rasulidan bilguvchiroq! Jahannam azobi esa o‘lim azobidan qattiq. Gunohlarning Alloh g‘azabiga va jahannam oloviga sabab bo‘lishi kasallikning o‘limga sabab bo‘lishidan ko‘ra aniqroq va haqiqatga yaqinroqdir. Qachonki, nadomat alami kuchaysa, gunohlarga kafforat umidi ko‘payadi. Sog‘lom nadomatning alomati ko‘ngilning yumshashi, ko‘z yoshining‘ mo‘lligidir. Xabarda keladi: "Tavba qiluvchilar bilan majlis quringlar. Chunki, ular eng ko‘igilchan kishilardir" (Ibn Abu Dunyo rivoyati). Agar qalbda gunohning halovati emas, achchig‘i hukmron ekan, gunohga maylning o‘rnini gunohni yomon ko‘rish, gunohga rag‘batning o‘rnini gunohdan qochish egallagan ekan, bu ham nadomatning alomatlaridandir. Isroiliyyotda keladi: "Payg‘ambarlardan biri ko‘p yillar ibodatga jahd etsa ham, tavbasi qabul bo‘lmayotgan bandaning tavbasi qabul bo‘lishini so‘rab, Allohga iltijo qildi. Shunda Alloh taolo dedi: "Buyukligim va ulug’ligimga qasamki, gunohining halovati hanuz qalbidan ketmagan ekan, yeru osmon ahli unga shafoat tilasalar ham, minba’d tavbasini qabul qilmagayman". "Gunoh inson tabiati xohlagan amal bo‘lsa, qanday qilib uning achchiqligini sezish mumkin?" deb so‘rayapsan. Bu savolingga shunday misol bilan javob beramiz: ichiga zahar qo‘shilgan asalni iste’mol qilgan kishi, dastavval zahar ta’mini sezmaydi, balki faqat asalning lazzatini tuyadi. Keyinroq o‘zini noxush his etadi. Isitmasi ko‘tarilib, o‘qchiydi. Bo‘g‘inlarda og‘riq zo‘rayib, holsizlanadi, tuklari to‘kilib, a’zolari falaj bo‘lib qoladi. Endi bitta savol: agar shu kishiga yana asal uzatishsa, garchi o‘lguday och, shirinlikka "tashna" bo‘lsa-da, asaldan o‘zini olib qochadimi yoki yo‘q? Albatta, bunday holatda uning "ichida zahari bor" degan shubha bilan asaldan qochish ehtimoli ko‘proq. Kamdan-kam holatda, ya’ni bir totib ko‘rish yoki zarurat tufayligina asalga qo‘l cho‘zishi mumkin. Tavba qiluvchi ham gunohning achchiqligini xuddi shunday sezadi. Chunki u gunohning toti asaldek bo‘lsa ham, ta’siri zahardek ekanini biladi. Faqat mana shunday iymon bilangina tavba sahih va rost bo‘ladi. Bunday iymon nodir bo‘lgani uchun bunday tavba va tavba qiluvchi ham nodir, kamyobdir. Chunki, aksar tavba qiluvchilarga qarab, ularni Allohdan yuz o‘girgan, gunohlarga e’tiborsiz, gunohlardan qaytmagan holda ko‘rasiz. Demak, mana shular nadomatning mukammal bo‘lish shartlaridir. Nadomat umr oxirigacha davom etishi, uning achchiqligi, xoh ilk bor sodir bo‘lgan, xoh takroriy bo‘lsin, barcha gunohlarda his etilishi lozim. Bamisoli, zahar qo‘shilgan asalni iste’mol qilgan kishi ichiga zahar solinganini bilgach, sovuq suvdan ham hazar qilgani kabi. Chunki. u asaldan emas, uning ichidagi zahardan zarar ko‘rgan edi. Ha, o‘g‘irlik yoki zino qiluvchiga yetadigan zarar gunohning o‘g‘irlik yoki zino deb nomlangani uchun emas. Balki bu qilmishlar Alloh taoloning amriga xilof bo‘lgani uchun ham zararlidir. Bu qarash barcha gunohlarga taalluqli. Qasd, ya’ni "xatoimni o‘nglayman" degan maqsad, xohish ham nadomat tufayli yuzaga keladi. Makoni qalb bo‘lgan "qasd"ning zamoniy jihatidan hozir, o‘tmishi va kelajakka bog‘liqligi bor. Kim xatosini o‘nglashni maqsad qilgan ekan, shu zahoti, hoziroq gunohdan to‘xtashi va hozir, ayni payt oldida turgan farzlarni ado qilishga kirishmog‘i lozim. Banda xatoni tuzatishni diliga tukkan ekan, |