Microsoft Word ishlab chiqarish va istemol doc

Moddiy resurslar  – er, kapital;  

Inson resurlari  – mehnat va tadbirkorlik qobiliyati .  

  

 

 

 

 

 

 

 

 

  

         

       Jamiyatda xo’jalik yuritishning va mulkchilik 

shakllari turlichadir, lekin ishlab chiqarish bilan bog‘liq 

bo’lgan soxalarda ishlab chiqarishni tashkil eti shda 

qatnashadigan unsurlar  (ele mentlar, iqtisodiy 

kategoriyalar) bir xil bo’ladi.   Ular tarkibini quyidagi 

unsurlar tashkil etadi.   

  Ya’ni: 

 

 1.   Mehnat (ishchi kuchi);  

 

RESURSLAR. 

 

M

ODDIY RESURSLAR

 

 

I

NSON RESURLARI

 

---

15 

 

 2.   Mehnat predmeti;   

 3.   Mehnat qurollari 

 4.   Mehnat vositalari. 

   Bu to’rtta unsurni ishlab chiqarish omillari deb 

ataladi.   Biz ularni  xar biriga aloxida tushuncha va 

ta’rif berib utamiz.    

 

Mehnat

 (ishchi kuchi) iqtisodiy kategoriya bo’lib, 

mehnatga layoqatli bo’lgan xar bir sub’ektning 

maqsadlar yo’lidagi jismoniy va aqliy  qobiliyatining 

majmuasidir.   Masalan, O‘zbeqiston Respublikasida 

hozirgi kunda 30 mln 115 ming axoli bo’ladigan bo’lsa, 

uning 51,6 foizi mehnatga yaroqli bo’lgan qishilardir.  

Qolganlari esa qariyalar, yoshlar va nogironlar 

hisoblanadi. 

 

Qishilar mehnati yo’naltirilgan va mehnat ta’sir 

qiladigan narsalarga  mehnat ashyolari deb ataladi.   

Masalan, yer va undagi maxsulotla r, xomashyolar, 

metallar, suv, har xil materiallar va xokazo.   

 

Inson mehnati bilan mehnat predmetiga va tabiatga 

ta’sir qiladigan narsalarga mehnat qurollari deyiladi.   

Ya’ni, har xil turdagi mashinalar, asbob -uskunalar, 

qurollar, stanoklar  va xokazolar.   Misol, inson o’z 

mehnatini mehnat quroli bo’lgan arraga biriktirib, 

o’rmon xomashyosini qirqishi mumkin, eshik yasashi 

mumkin va xoka zo.   

 

Bevosita ishlab chiqarishga qatnashmaydigan, lekin 

unga ko’maklashadigan narsalar  mehnat vositalari deb 

ataladi.   

 

Masalan, ko’priklar, kanallar, temir yo’llar va xokazolar. 

Lekin hozirgi zamon iqtisodchi olimlari ishlab chiqarish 

---

16 

 

omllarini turli t omonlarini o’rganib chiqib, ularning 

zamonaviy va qulay bo’lgan tarkibini tuzib chiqdilar. 

 

 y