Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

ABU ISO TERMIZIY - q. Termiziy Abu Iso. 
 
ABU LAYS SAMARQANDIY, to‘liq ismi Abu Lays Nasr ibn Muhammad ibn Ahmad ibn 
Ibrohim as-Samarqandiy (? - 1003) -faqih, mufassir. "Al-Faqih" va "Imomul-xudo" 
nomlari bilan tanilgan. Samarqand shayxulislomi. Hikmatli so‘zlari bilan islom olamida 
shuhrat qozongan. "Xizonat ul-fiqh" ("Fiqh xazinasi"), "Bo‘ston ul-orifin" ("Oriflar 
bo‘stoni"), "Tanbihul-g‘ofilin" ("G’ofillarga tanbeh") va b. asarlar yozgan. Qur’on tafsiriga 
bag‘ishlangan mashhur "Bahrul-ulum" ("Ilmlar dengizi") asarining ikkita qo‘lyozma 
nusxasi saqlanib qolgan. Ularning biri Misr Arab Respublikasi kutubxonasida, ikkinchisi 
Buyuk Britaniyaning Edinburg sh. kutubxonasidadir. Hozirda mazkur tafsir nashr etilgan.
 
ABU LAHAB (arab. - "o‘tda kuyuvchi", "alangalanuvchi"; asl ismi Abd al-Uzzo ibn 
Abdulmuttalib (6-a. o‘rtalari - 624) -Muhammad (sav)ning amakisi va yovuz dushmani. 
A.L.ning Ataba va Utayba ismli ikki o‘g‘li payg‘ambar (as)ning qizlariga uylangan. Abu 
Tolib o‘limidan so‘ng (619 y.) u banu Hoshim qabilasining boshlig‘i bo‘lgan. Dastlab Abu 
Tolib kabi Muhammad (sav)ga homiylik qilgan. Ammo Muhammad (sav) Makka ahli 
sig‘ingan uch ma’budni tan olishdan butunlay voz kechganlaridan so‘ng, qaynog‘asi Abu 
Sufyon ta’sirida Muhammad (sav)ni himoya qilishdan bosh tortgan. Payg‘ambar (as)ni 
masxaralab, xotini bilan birgalikda u zotga qarshi har xil makrlar ishlatgan. Muhammad 
(sav)ning dushmanlari ichida Qur’onda ismi keltirilgan yagona shaxsdir. Qur’onning 111-
surasida A.L. la’natlanadi.
ABU MADYON (Bumedyen) Abu Madyon Shu’ayb ibn al-Husayn al-Ansoriy (taxm. 
1126-1197) - shimoliy afrikalik mashhur so’fiy. Sevilya sh. atrofida, andalusiyalik 
arablar oilasida tug‘ilgan. Ota-onasi vafotidan so‘ng akalari qo‘lida cho‘pon bo‘lgan, 
to‘quvchilik hunarini o‘rgangan A.M. o‘smirlik chog‘ida Shimoliy Afrikaga o‘tib, baliqchilik 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
10
bilan shug‘ullangan, jangchi ham bo‘lgan. A.M. so’fiylik xirqasini Fes sh.da, Mag‘ribning 
eng yirik shayxlari ad-Daqqoq (12-a. o‘rtalarida vafot etgan), Ali ibn Xirzixim (1195 
y.v.e.), Abu Ya’azza al-Xazmiriy (1177 y.v.e)lar qo‘lida saboq olayotgan chog‘ida olgan. 
Fiqhiy masalalarda A.M. molikiylar mazhabi tomonida bo‘lgan. Haj safaridan qaytib 
kelgach, A.M. Bejaya (Buji)da yashagan, bu yerda u o‘zining va’zlari va taqvodorligi 
bilan shuhrat qozongan. Uning atrofida ko‘plab shogird va izdoshlari to‘plangan. 
A.M.ning shuhrati va ta’siri oshib borayotganidan, A.M. nomidan mahdiylik harakati 
bayroq sifatida foydalanishi, bu esa hali mustahkam bo‘lmagan Almohadlar (Al-
Muvahhidun) hokimiyatiga xavf tug‘dirishi mumkinligidan xavotirga tushgan Marokash 
hukmdori Abu Yusuf al-Mansur uni Marokashga keltirishga amr qilgan. Io‘lda keksayib 
qolgan so’fiy og‘ir xastalanib Tlemsen sh. atrofidagi Ubbod degan joyda vafot etgan. 
Rivoyatlarga ko‘ra, A.M. o‘z davrining G’avsul A’zami bo‘lgan. Ubboddagi qabri atrofida 
zamonlar o‘tishi bilan me’moriy majmua vujudga kelgan, u hozirda muqaddas 
ziyoratgoh sanaladi. Tlemsen sh. aholisi A.M.ni o‘zlarining pirlari deb biladilar.