«Leyli və Məcnun». 4720 beyt həcmində olub 584-cü ildə yazılmışdır. Nizami bu
əsəri 4 ay müddətinə hazırlamışdır. Bu dastan ərəb şifahi xalq ədəbiyyatında olmuş və
tarixi həqiqətlər üzərində qurulmuşdur. Qeys ibn Məluh, Bəni Amer qəbiləsindən
olmuşdur. Leyli Binti Səid də həmin qəbilədəndir.
Nizami mövcud olan bu nəsr əsərindən möhtəşəm fars dilli nəzmin əsasını
qoymuşdur.
4. «Yeddi gözəl». Bu dastan yeddi qadının hər birinə inşa edilmiş künbəzlərin sayı
ilə əlaqədardır. Bunları Bəhrəmşah tikdirmişdir. Əslində Bəhrami Gur olan bu şah qəsrin
divarlarındakı təsvirləri qadınların gözəlliyi və onların ölkələrinin iqliminə uyğun təsvir
etdirmişdir. Bu əsər 5136 beyt olmaqla 593-cü ildə yazılıb tamamlanmışdır. Sasanilər sülaləsindən olan Bəhram Gur uşaqlıqdan qocaq olmuş bir çox vərdişləri
və bacarığı ilə hamını heyran etmişdir. Bəhram yeddi kümbəzi tikdirib 7 qadınla evli
olduğundan həftənin bir gününü onlarla keçirir. Onlarda öz növbələrində axşamlar
Bəhrama bir hekayə danışırlar.
Bəhram Gurun vəziri şahın eyş-işrətə qarışdığını görüb ölkəyə zülm etdirir.
Nəhayət Bəhram bunu duyub vəzir Rast Rövşəni cəzalandırır. Bu əsərlə Nizami əslində
zülmə və çoxarvadlılığa qarşı çıxmışdır.
