Microsoft Word monoqrafiya docx

Nizamiyə qiymət verənlər  
Nizami yüksək qiymətləndirən şəxslər aşağıdakılardır:  

---

94 
 
 
1.
 
Məlik Fəxrəddin Bəhramşah idi ki, o, Mənqucəki sülaləsindən idi. Onlardan eyni 
zamanda Gürcüstan və Bizansda hökmranlıq edirdilər. Bu sülalənin ən mühüm xanədanı 
Fəxrəddin Bəhramşah 1155-1218 miladi tarixində yaşamışdır. O, ağıllı sərkərdə olmaqla 
bərabər şeir və ədəbiyyatı çox sevmişdir. O, Xaqaniyə hüsnü-rəğbət bəsləmiş. Nizamiyə 
xüsusi ehtiramla yanaşmış  və Nizamidən xahiş etmişdir ki, ona bir dastan həsr etsin. 
Nizami özünün xəmsədəki ilk əsəri «Sirlər xəzinəsi»ni məhz Fəxrəddin Bəhram  şaha 
572-ci il h.q. həsr etmişdir. Bunun müqabilində Bəhram şah şairə 5 min pul mükafatı, bir 
sürü qatır və bahalı paltarlar göndərmişdir.  
2.
 
Əbutalib Toğrul Arslan padşah Səlcuqi və Atabəy  Şəmsəddin  Əbu Cəfər 
Məhəmməd Eldəgiz, oğlanları Cahan Pəhləvan və Atabəy Qızıl Arslan bunlar 
Azərbaycan, Həmədan və  İraqa qədər böyük bir hökmranlıq edirdilər. Nizami ikinci 
dastanı «Xosrov və  Şirin»i Cahan Pəhləvanın sifarişi ilə yazmışdır. Bunun mükafatı 
olaraq onlar Nizamiyə Həmdünyan kəndini bağışlamışlar.  
3.
 
Əbzəlmüzəffər  Şirvanşah Asitan Mənuçehr  İbn Asitan Nizamiyə üçüncü əsəri 
«Leyli və  Məcnun» yazmağı xahiş etmişdir.  Şair bu xahişi yerinə yetirib 584-585-də 
təhvil vermişdir.  
4.
 
Nizaminin dördüncü dastanı «Yeddi Gözəl»i Əlaəldin Məhəmməd Kürp Arslanın 
göstərişinə yazıb və onunla şəxsən görüşmüşdür.  
5.
 
Atabəy  Əzəm Məlik Nüsrəddin  Əbubəkir Səlcuqi, Cahan Pəhləvanın oğlu kimi 
Azərbaycanda hakimiyyətə  gəlmişdir və  İraqda da padşahlıq edirdi. «İskəndərnamə» 
əsərinin «Şərəfnamə» hissəsi ona həsr edilmişdir. Bu 593-cü ildə baş tutmuşdur.  
6.
 
Məlik  İzəddin Məsud  İbn Arslan Səlcuqi ki 599-cu ildə padşahlıq edirdi 
Nizaminin oğlu Məhəmmədin təhriki ilə  «İskəndərnamə» dastanının ikinci hissəsi 
«İqbalnamə» ona həsr edilmişdir.  
Beləliklə, Nizami öz xəmsəsindəki  əsərləri yəni bu beş poemanı  zəmanəsinin 
şahlarına həsr etməsi aydın görünür. Lakin Nizami heç vaxt saraya gedib məddahlıqla 
məşğul olmur. Onun yaradıcılığının ilk nümunələri qəzəl, qəsidə, rübai və s. şeir 
formaları olmuşdur. Elə bu şeirlər xoşa gəldiyi üçün Nizamidən xoşları gələn kütlə və 

---

95 
 
 
şahlar daha çox şeylər gözləmişlər ki, nəticədə  şeiriyyət xəzinəsinin incisi «Xəmsə» 
meydana gəlmişdir.