Microsoft Word monoqrafiya docx

“Yeddi gözəl”  
Nizaminin “Yeddi gözəl” mənzuməsi tarixi mənbə,  əfsanə  və  şairin öz bilik və 
təfəkkürü əsasında yazılmışdır.  
Hadisələr Sasani hökmdarı Bəhrami Gurdan (beşinci Bəhram) bəhs edir. Bu haqda 
Firdovsi özünün məşhur “Şahnamə”  əsərinda yazmışdır. Lakin Nizami bu mövzuya 

---

119 
 
 
müraciət etməklə yeni bir əsərin yaranmasına səbəb olmuşdur. Onun Küpr Arslana dua 
və nəsihəti göstərir ki, bu poemanı Küpr Arslanın xahişi ilə yazılmışdır.  
Nizami sözün hikməti, oğluna nəsihətdən sonra dastanı  Bəhramla belə başlayır. 
Memar Simnarın Bəhrama müəzzəm bir saray tikməsini tərənnüm etdirir. Əsərdə 
göstərilir ki, birinci Yəzdgerd Bəhramın atasının ölümündən sonra taxt-taca sahib olmaq 
üçün Bəhrama ciddi cəhd göstərir. Lakin camaat onun da atası kimi zülümkar 
olacağından qorxub istəmirlər. Ancaq Bəhram öz gücü vasitəsiylə buna layiq olur. Bu 
hadisənin böyük Firdovsi tərəfindən qələmə alındığı da tarixdə həqiqətdir. Oxşarlıq da 
ondadır ki, Firdovsidə Bəhramın kənizi Azadə, Nizamidə Fitnə adlandırılmışdır.  
Fitnə ilə  Bəhramın mübahisəsi  şairin öz amalından doğan fikirdir ki, adət etmək 
vərdiş yaradır.  
Dövlətşahın yazdığına görə Nizaminin xəmsəsi 20 min beytdən ibarət olmuşdur. 
Əldə olunan dəlillər də bunu sübut edir. Nizaminin özündən sonra gələn  şairlərə 
təsirindən danışarkən, onu qeyd edək ki, uzun müddət bu təsir özünü göstərmişdir. 
Azərbaycan və Tacikistan ədəbiyyatında  əsrlərlə davam etmişdir. 1953-cü ildə Mirzo 
Tursunzadə, 1940-cı ildə Səməd Vurğun, 1949-cu ildə Nazim hikmət yaradıcılığında öz 
əksini tapmışdır. Xosrov Dəhləvi 2 il Nizami xəmsəsindən bəhrələnərək ömrünü sərf 
etmişdir. Nizami 5 dastanına 30 il sərf etmişdir.