məsi üçün iki və ya üç əlamətdən istifadə edilir. Həmin müəlliflər bu cür əlamətlərə aid edirlər: müqavilədə
iştirak edən tərəfləri; alqı-satqının məqsədini; bəzi müqavilə növlərində alqı-satqının obyektini, yəni alı-
nan malın növünü.
Bizim fikrimizjə, axırınjı fikirdə həqiqətə daha yaxınlıq vardır. Doğrudan da, alqı-satqı müqaviləsinin ayrı-
ayrı növlərini bir-birindən fərqləndirmək üçün ümumi əlamətlərdən (meyarlardan) istifadə etmək olar. Alqı-sat-
qı müqaviləsinin bir növü olan pərakəndə alqı-satqı müqaviləsinin fərqləndirilməsi üçün əsas meyar kimi satıcı-
nın statusu (tərəf kimi iştirak edən subyekt tərkibi əlaməti) və alqı-satqının sosial-iqtisadi məqsədi götürülür.
Belə ki, bu müqavilədə tərəf kimi çıxış edən, pərakəndə ticarəti həyata keçirən və sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məş-
ğ
ul olan satıcı sahibkar statusuna malik olan şəxsdir. Alqı-satqının sosial-iqtisadi məqsədi malın şəxsi, ailə, ev
və ya digər istifadə üçün əldə edilməsidir. Bu müqavilədə tərəf kimi çıxış edən alıcının malı (əmlakı) sahibkar-
lıq fəaliyyətini həyata keçirmək məqsədi ilə alması istisna edilir.
Alqı-satqının növlərindən biri olan mal göndərmə (tədarük) müqaviləsini fərqləndirmək üçün iki meyar əsas
götürülür: alqı-satqının sosial-iqtisadi məqsədi; müqavilədə tərəf rolunda çıxış edən subyekt tərkibi. Mal gön-
dərmə (tədarük) müqaviləsinin sosial-iqtisadi məqsədi sahibkarlıq fəaliyyəti ilə şərtlənir (MM-in 627-ci maddə-
si). Belə ki, müqavilədə tərəf kimi iştirak edən mal göndərən (satıcı) sahibkar statuslu şəxsdir. Mal göndərən
şə
xs (satıcı) malı hazırlamaqla, istehsal etməklə və ya satın aldığı malı sonradan yenidən satmaqla sahibkarlıq
fəaliyyəti ilə məşğul olur. Çox vaxt, bir qayda olaraq, bu müqavilədə alıcı rolunda sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məş-
ğ
ul olan şəxslər iştirak edirlər. Müqavilənin sosial-iqtisadi məqsədi sahibkarlıq fəaliyyəti və ya şəxsi, ailə, ev və
digər istifadə ilə bağlı olmayan fəaliyyətlə şərtlənir (MM-in 627-ci maddəsi).
Alqı-satqının növlərindən biri olan daşınmaz əmlakın alqı-satqı müqaviləsini fərqləndirmək üçün meyar ki-
mi alqı-satqının obyektini (predmetini) təşkil edən əmlak əsas götürülür. Bu cür müqavilənin predmetini
təşkil edən daşınmaz əmlak hüquqi cəhətdən əvəzedilməsi mümkün olmayan və fərdi-müəyyən əlamətləri ilə
təyin edilən maddi obyektlərdir. Satılan əmlakın hüquqi xüsusiyyətləri bu müqavilənin müstəqil müqavilə növü
kimi fərqləndirilməsini şərtləndirir.
Alqı-satqının müxtəlif növlərinin dəqiq olaraq fərqləndirilməsinin və ayrılmasının böyük praktiki əhəmiyyəti
vardır. Bu müqavilə növlərinin ayrıca olaraq hər birinə alqı-satqı barədə ümumi müddəalarla bərabər, həm
Dostları ilə paylaş: |