§ 2. Mülki hüquq münasibətlərinin subyekt və obyektləri
1. Mülki hüquq münasibətlərinin subyektləri
Mülki hüquq münasibətlərinin subyektləri (latınca — sybjectum) bu münasibətlərdə çıxış edən iştirakçı-
lardır. Həmin münasibətlər ən azı iki subyekt arasında yaranır. Bu subyektlər mülki hüquq normalarına müvafiq
olaraq subyektiv hüquq və vəzifələrin daşıyıcısıdırlar. Onlar qarşılıqlı hüquq və vəzifələrə malikdirlər.
Mülki hüquq münasibətlərində çıxış edən subyektlərdən birinin hüquqları vardır. Bu subyektə səlahiy-
yətli şəxs deyilir. Məsələn, bank əmanəti hüquq münasibətində öz sərbəst pul vəsaitini banka əmanətə qoyan
vətəndaş (əmanətçi) səlahiyyətli şəxs hesab olunur. Ona görə ki, onun əmanətin verilməsini bankdan tələb et-
mək hüququ vardır. Başqa bir misalda delikt hüquq münasibətində (ziyan vurmaq nəticəsində əmələ gələn mü-
nasibətdə) zərərçəkən vətəndaş səlahiyyətli şəxs sayılır. Ona görə ki, o, zərərin əvəzinin ödənilməsini zərərvu-
ran vətəndaşdan tələb etmək hüququna malikdir.
Mülki hüquq münasibətlərində çıxış edən subyektlərdən digəri vəzifə daşıyır. Bu subyektin özərinə müəy-
yən hüquqi vəzifə düşür. O, həmin vəzifəni icra etməyə borcludur. Buna görə də həmin subyekt borclu şəxs ad-
lanır. Məsələn, yuxarıda misal çəkdiyimiz bank əmanəti hüquq münasibətində bank, delikt hüquq münasibətin-
də isə zərərvuran vətəndaş borclu şəxs hesab edilir. Ona görə ki, bank müəssisəsi əmanəti qaytarmaq kimi, zə-
rərvuran vətəndaş isə vurulan zərərin əvəzini ödəmək kimi vəzifə daşıyır.
Elə mülki hüquq münasibətləri də vardır ki, bu münasibətlərdə iştirak edən subyektlərdən hər biri eyni
Dostları ilə paylaş: |