Microsoft Word mulki huquq doc

7. Mülkiyyət hüquq münasibətlərinin obyekti və məzmunu 

Mülkiyyət hüququnun obyektlərinin dairəsi kifayət qədər genişdir. Buraya daxildir: torpaq; yerin təki; daxili 

sular və ərazi suları; qitə şelfi; hava hövzəsi; bitkilər və heyvanlar aləmi; müəssisələr; əmlak kompleksləri; bi-

nalar, qurğular; avadanlıq; xammal və materiallar; pullar, qiymətli kağızlar; istehsal təyinatlı digər əmlak; isteh-

lak məhsulları. Bunlar mülkiyyət hüququnun ayrı-ayrı subyektlərinə (ya dövlətə, ya bələdiyyəyə, ya da fiziki və 

hüquqi şəxslərə) məxsus ola bilər. 

Qeyd etmək lazımdır ki, maddi dünyanın mülki dövriyyə qabiliyyətli hər hansı predmeti, istehsal vasitə və 

məhsulları mülkiyyət hüququnun obyekti ola bilər. Şəxsi qeyri-maddi nemətlər — həyat, sağlamlıq, şərəf və lə-

yaqət, rəsmi ad-san (işgüzar nüfuz) və s. mülkiyyət hüququnun obyekti qismində çıxış edə bilməz. Bu, məlum 

məsələdir; həyat, sağlamlıq və digər şəxsi qeyri-maddi nemətlər nejə mülkiyyət hüququnun obyekti ola bilər? 

Hətta bunu təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. 

Ə

qli  yaradıcılıq  fəaliyyətinin  elmi-texniki  ideyalardan  və  ədəbi-bədii  obrazlardan  ibarət  olan  ideal  (qeyri-

maddi) nəticələri — elm, ədəbiyyat və injəsənət əsərləri, kəşflər, ixtiralar, faydalı modellər və başqalarının mül-

kiyyət hüququnun obyekti ola bilməsi istisna edilir. Bu da aydın məsələdir. Belə ki, əqli yaradıcılıq fəaliyyəti-

nin  nəticələrinin  maddiləşmiş  (əşya)  forması  yoxdur;  onlar  qeyri-maddi  nemətlərdir.  Məsələn,  hər  hansı  əsər 

ə

dəbi-bədii obrazlardan və ya elmi ideyalardan, ixtira simvollardan, çertyoclardan və s. ibarətdir. Bu kimi ne-

mətlər nejə mülkiyyət hüququnun obyekti ola bilər? Bununla bərabər, əqli fəaliyyətin nəticələri, əgər hər hansı 

maddi obyektdə (məsələn, alimin etdiyi ixtiranın çertyocları əsasında istehsal olunmuş yeni təyinatlı saatda, so-

yuducuda, televizorda, velosipeddə və digər obyektlərdə, müəllifin yazdığı əsəri əks etdirən kitabda və s.) ifadə 

edilərsə, digər  əşyalar kimi mülkiyyət obyektinin obyekti ola bilər. Təsadüfi deyildir ki, əsərin ifadə edildiyi 

maddi obyektə olan mülkiyyət hüququ barədə qanun göstəriş ifadə edir (Müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar 

haqqında qanunun 5-ci maddəsinin 4-cü bəndi).