Microsoft Word mulki huquq doc

Çoxtərəfli əqdlərdən əmələ gələn öhdəlik qrupuna hüquqi şəxsin yaradılması zamanı təsisçilər arasında 

bağlanan müqavilə öhdəliyi daxildir. 

Birtərəfli hərəkətlərdən (əqdlərdən) əmələ gələn öhdəlik qrupuna aiddir: xüsusi mükafatlandırma öhdə-

liyi; müsabiqə öhdəliyi; oyunların və mərclərin keçirilməsi öhdəliyi; tapşırıqsız fəaliyyətdən əmələ gələn öhdə-

lik. 

Qoruyucu  (mühafizəediji)  öhdəlik  qrupuna  şamil  edilir:  ziyan  vurmaq  nəticəsində  əmələ  gələn  öhdəlik 

(delikt öhdəliyi); əsassız varlanmadan əmələ gələn öhdəlik (kondikasiya öhdəliyi). 

Öhdəliyin ayrı-ayrı növləri müxtəlif formalarda ola və ya yarımnövlərə bölünə bilər. Elə öhdəlik növləri 

vardır ki, həmin öhdəliklər müxtəlif formalarda ifadə olunur. Belə halda onların forması spesifik xüsusiyyətləri 

ilə  şərtlənir.  Məsələn,  pərakəndə  alqı-satqı  müqaviləsi  alqı-satqının  yarımnövlərindən  biridir;  pərakəndə  alqı-

satqı isə müəyyən formalarda ola bilər: kreditlə satış; malın alıcı tərəfindən müəyyən müddətə qəbul edilməsi 

şə

rtilə satılması; malların nümunələr üzrə satışı; malların avtomatlardan istifadə etməklə satışı; malların alıcıya 

çatdırmaq şərtilə satılması. 

Ə

gər müəyyən növ öhdəlik formaja yox, məzmunca spesifik xüsusiyyətlərə malik olarsa, onda həmin konk-

ret növ öhdəlik yarımnövlər üzrə təsnif edilir. Məsələn, alqı-satqının mal göndərmə, pərakəndə alqı-satqı, fakto-

rinq və s. digər yarımnövləri fərqləndirilir. 

Beləliklə, çoxpilləli qayda əsasında öhdəliyin sistemini belə qurmaq olar. Bütün öhdəliklər iki tipə bölünür. 

Hər bir tip öhdəlik isə ayrı-ayrı öhdəlik qruplarına bölünür. Hər bir öhdəlik qrupu isə müxtəlif növ öhdəliklər-

dən ibarətdir. Nəhayət, öhdəliyin konkret növləri yarımnövlərə və formalara bölünür. 

Bununla bərabər, öhdəliklərin həmin öhdəliklərdə iştirak edən tərəflərin mülki-hüquqi statusuna görə iki ye-

rə ayrılması mühüm əhəmiyyətə malikdir: sahibkarlıq öhdəlikləri; istehlakçı vətəndaşların iştirak etdikləri öh-

dəliklər. Sahibkarlıq öhdəlikləri odur ki, bu öhdəliklərdə iştirak edən tərəflər sahibkar statusuna malik olmaq-

la əmlak dövriyyəsinin professional iştirakçılarıdırlar. Bu cür öhdəliklərə mal göndərmə, lizinq, françayzinq və 

s. müqavilələrdən əmələ gələn öhdəlikləri misal göstərmək olmur.