Microsoft Word mulki huquq doc

adətən irəli sürülən tələblərə uyğun gələn hərəkətlərlə əşyanın alınmasını təmin edir. Adətən irəli sürülən tə-

ləblər dedikdə əmlak dövriyyə adətləri (qaydaları) başa düşülür. 

Əş

yanın verilməsini və alınmasını təmin etmək üçün zəruri olan hərəkətlər elədir ki, bu hərəkətlər nəticəsin-

də alıcı əşya üzərində mülkiyyət hüququ əldə edir, satılmış əşya onun mülkiyyətinə daxil olur. Göstərilən həmin 

hərəkətlərin dairəsi kifayət qədər genişdir: əşya təyinat yerinə aparıldıqda və çatdırıldıqda alıcının adı və ünva-

nını bildirmək; əgər əşyanı yerinə çatdırmaq və daşımaq alıcıya həvalə edilərsə, əşyanı daşıyıb aparmaq üçün 

nəqliyyat  vasitəsi  ilə  təmin  etmək;  əgər  əşyanı  daşımaq  satıcıya  həvalə  edilərsə,  satıcıya  rekvizitləri  (lat. 

«Requistum» - tələb olunan, zəruri) bildirmək; daşıma müqaviləsi bağlamaq (əgər yükü özü daşıyarsa); daşıyıcı 

olan nəqliyyat vasitəsindən əşyanı (yükü) boşaltmaq; stansiyadan yükü öz anbarı olduğu yerə daşıyıb aparmaq; 

yükü yoxlamaq; yük sənədlərini qəbul etmək; öz nümayəndəsini satıcı olan yerə ezamiyyətə göndərmək və s. 

Bəzi hallarda alıcıya çatdırmaq üçün satıcı tərəfindən əşya daşıyıcıya (nəqliyyat təşkilatına) və ya rabitə təş-

kilatına təhvil verilir. Belə halda alıcının əşyanı qəbul etmək vəzifəsinin gerçəkləşdirilməsinə yönələn zəruri hə-

rəkəti ondan ibarətdir ki, o, göndərilmiş əşyanı daşıyıcıdan və ya rabitə təşkilatından qəbul edir. Əşyanın qəbulu 

nəqliyyat və ya rabitə haqqında qanunvericiliklə müəyyən edilən qaydada həyata keçirilir. 

Alıcının  əşyanı  qəbul  etmək  vəzifəsinin  icrasından  iki  halda  imtina  etməsi  pozuntu  sayılmır  (MM-in 

596.1-ci maddəsi). Birinci halda alıcının əşyanı dəyişdirməyi tələb etməyə ixtiyarı çatır və o, əşyanı qəbul et-

mir. Məsələn, alıcının ixtiyarı var ki, əşyanın keyfiyyətinə aid tələblər əhəmiyyətli dərəcədə pozulduqda onun 

yeni əşya ilə əvəz olunmasını və dəyişdirilməsini tələb etsin. Belə halda alıcının əşyanı qəbul etməkdən imtina 

etməsi pozuntu sayılmır. 

kinci halda, yəni satılmış əşyada mühüm qüsurlar aşkar edildikdə alıcının ixtiyarı var ki, müqavilənin 

icrasından imtina etsin və buna görə də əşyanı qəbul etmək vəzifəsini yerinə yetirməsin. Belə halda da alıcı-

nın əşyanı qəbul etmək vəzifəsini icra etməməsi pozuntu sayılmır. 

Qalan bütün hallarda alıcının əşyanı qəbul etmək vəzifəsini yerinə yetirməməsi onun üçün arzuolunmaz və 

xoşagəlməz nəticələrin yaranmasına səbəb olur. Əgər alıcı alqı-satqı müqaviləsini pozaraq əşyanı qəbul etməz-

sə və ya onun qəbulundan imtina edərsə, satıcı alıcıdan əşyanı qəbul etməyi tələb edə bilər və ya müqavilənin 

---

 

475

icrasından imtina edə bilər (MM-in 596.3-cü maddəsi). Beləliklə, satıcı alıcı tərəfindən əşyanı qəbul etmək və-

zifəsi icra edilmədikdə iki alternativdən birini seçir: 

●

 alıcıdan əşyanı qəbul etməyi tələb etmək; 

●

 müqavilənin icrasından imtina etmək. 

Ə

gər satıcının tələbi ilə alıcı könüllü surətdə əşyanı qəbul etməzsə, onda satıcının tələbi məhkəməyə iddia 

vermək yolu ilə məcburi qaydada həyata keçirilə bilər. Bundan əlavə, satıcı mümkün olan alternativin hər hansı 

birini seçəndə, alıcının müqaviləni pozaraq əşyanı qəbul etmək vəzifəsini yerinə yetirməməsinə görə ona vu-