Microsoft Word mulki huquq doc

tələb  olunmur.  Belə  ki,  brokerlik  fəaliyyətinin  bu  növü  xüsusi  razılıq  (lisenziya)  tələb  edən  sahibkarlıq 

fəaliyyəti növlərinə şamil edilmir.  

Brokerlərin kateqoriyalarından biri olan sığorta brokerinin hüquqi statusu «Sığorta fəaliyyəti haqqında» AR 

Qanununun XI fəsli (82-ci, 83-cü və digər maddələr) müəyyən edilir. Sığorta brokeri rolunda həm hüquqi şəxs-

lər (broker təşkilatı), həm də hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslər çıxış 

edə bilərlər. 

Sığorta brokeri sığorta müqaviləsində sığortalını təmsil edən, müqavilənin imzalanması üçün hazırlıq işləri 

görən və lazım olarsa, bu müqavilənin həyata keçirilməsinə köməklik göstərən şəxsdir. O, sığorta məsələləri, o 

cümlədən danışıqların aparılması, sığorta müqaviləsinin davam etdirilməsi və ya yenilənməsi, risklərin yerləş-

dirilməsi ilə əlaqədar vasitəçilik fəaliyyəti göstərir, sığorta müqavilələrinin bağlanmasına və sığorta tələbinə da-

ir məsləhətlər verir.  

Sığorta brokerləri yalnız qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada xüsusi razılıq (lisenziya) aldıqdan sonra 

---

 

553

fəaliyyət göstərə bilərlər. Axı, sığorta fəaliyyəti də xüsusi razılıq (lisenziya) tələb edən fəaliyyət növlərinə da-

xildir.  Lisenziya  Dövlət  Sığorta  Nəzarəti  orqanı  tərəfindən  verilir  («Sığorta  fəaliyyəti  haqqında»  AR 

Qanununun  83-cü  maddəsi).  Lisenziyanın  verilməsi  ilə  bağlı  münasibətlər  «Sığorta  fəaliyyəti  haqqında»  AR 

Qanununun 11-ci fəsli ilə tənzimlənir.  

Qiymətli  kağızlar  bazarında  brokerlər  vasitəçilik  münasibətlərində  iştirak  edirlər.  Broker  dedikdə  qiymətli 

kağızlar bazarının broker fəaliyyəti ilə məşğul olan peşəkar iştirakçısı başa düşülür. Broker fəaliyyəti qiymətli 

kağızlarla mülki-hüquqi əqdlərin bağlanmasına yönələn fəaliyyətdir. 

Qiymətli kağızlar bazarının peşəkar iştirakçısı olan brokerlər əsasən tapşırıq müqaviləsi əsasında  fəaliyyət 

göstərirlər («Qiymətli kağızlar haqqında» AR Qanununun 19-cu maddəsinin 1-ci bəndi). Broker rolunda həm 

hüquqi, həm də fiziki şəxslər çıxış edə bilərlər. Onlar müştərilərin mənafeyini təmsil edərək müştərinin hesa-

bına qiymətli kağızlarla mülki-hüquqi əqdlər bağlayırlar.  Brokerlər qiymətli kağızlar bazarının digər peşəkar 

iştirakçısı olan dilerdən (ingiliscə «dealer» -ticarətçi) bu xüsusiyyəti ilə fərqlənir. Diler öz adından və öz hesabı-

na qiymətli kağızlarla alqı-satqı əqdlərini bağlayan hüquqi şəxsdir. 

Brokerlər qiymətli kağızlar bazarında yalnız xüsusi razılıq (lisenziya) aldıqdan sonra fəaliyyət göstərə bilər-

lər. «Qiymətli kağızlar haqqında» AR Qanununun 31-ci maddəsinin 8-ci bəndinə görə qiymətli kağızlar baza-

rında xüsusi razılıq olmayan brokerlik fəaliyyəti qeyri-qanuni hesab edilir. Brokerlərin fəaliyyət  göstərmələri 

üçün xüsusi icazəni (lisenziyanı) Qiymətli kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi verir. 

Brokerlər valyuta birjasında da vasitəçi kimi çıxış edirlər. Valyuta birjası dedikdə müntəzəm fəaliyyət gös-

tərən xarici valyutalar bazarı başa düşülür. Bu bazarda tələb və təklifin faktiki nisbətlərindən asılı olaraq valyu-

taların  məzənnəsi  (kotirovka)  formalaşır.  Valyuta  bazarı  müxtəlif  ölkələrin  valyutalarının  satıcı  və  alıcıları 

arasında iqtisadi münasibətlərin məcmusunu ifadə edir. 

Valyuta birjasında valyuta ticarəti həyata keçirilir ki, brokerlər bu münasibətlərdə vasitəçi rolunda çıxış edir-

lər. 

Broker müqaviləsinin digər iştirakçısı sifarişçi və ya müştəri adlanır. Həm hüquqi şəxslər, həm də fiziki 

şə