Microsoft Word mulki huquq doc

həsi (massivi) kimi sahibkarlıq (təsərrüfat) hüququnun fərqləndirilməsi və ayrılması mümkündür. Belə 

ki, sahibkarlıq (təsərrüfat) fəaliyyəti hüquqi tənzimetmənin obyektidir. Bu cür fəaliyyət hüququn müxtəlif sahə-

ləri — mülki, inzibati, maliyyə, əmək və digər sahələri tərəfindən hüquqi cəhətdən nizama salınır və tənzimlə-

nir.  Belə  təsəvvür  yaranır  ki,  sahibkarlıq  fəaliyyətinin  hüquqi  tənzimlənməsi  və  nizama  salınması  qarışıq  və 

kompleks xarakterə malikdir. Bu cür qarışıq məsələyə yaxından bələd olmaq üçün sahibkarlıq fəaliyyəti barədə 

mülki hüquq aktları, inzibati hüquq aktları, maliyyə hüquq aktları və s. sahibkarlıq (təsərrüfat) qanunvericiliyi 

adı altında birləşdirilə bilər. Belə halda burada həm xüsusi hüququn (mülki hüququn və s.), həm də ümumi hü-

ququn (maliyyə, inzibati və s. hüquq sahələrinin) elementləri və institutları əhatə olunur. 

Ikincisi, tədris fənni kimi sahibkarlıq (təsərrüfat) hüququ ayrıla bilər. Bu cür ayrılmanın əsas məqsədi 

sahibkarlıq fəaliyyətinin hüquqi tənzimlənməsini dərindən mənimsəmək və əhatəli öyrənməkdən ibarətdir. Mə-

sələn, magistratura pilləsində oxuyan tələbələr «Sahibkarlıq hüququ» adlı tədris fənni öyrənirlər. Son zamanlar 

biz «Sahibkarlıq (təsərrüfat) hüququ» adlı dərsliklərin və mühazirə kursunun nəşr edilməsinin şahidi oluruq. 

Beləliklə, hüquq sistemində sahibkarlıq (təsərrüfat) hüququ adlı müstəqil xüsusi hüquq sahəsinin yaradılması 

üçün  hər  hansı  bir  nəzəri-praktiki  əsas  yoxdur.  Sahibkarlıq  fəaliyyəti  əsasən  mülki  hüquqla  tənzimlənir. 

Mülki hüquqda elə xüsusi normalar vardır ki, bu normalar yalnız sahibkarların iştirak etdiyi münasibətlərə tət-

biq olunmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Həmin normalara aiddir: 

●

 sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında norma (MM-in 13-cü maddəsi); 

●

 kommersiya təşkilatları haqqında normalar (MM-in 64-114-cü maddələri); 

●

 kommersiya təmsilziliyi (nümayəndəliyi) haqqında norma (MM-in 361-ci maddəsi); 

●

 ümumi müqavilə haqqında normalar (MM-in 400-cü maddəsi); 

●

 sahibkarlıq fəaliyyəti ilə baülı öhdəliyin icrasından birtərəfli imtina və ya bu öhdəliyin şərtlərinin birtərəfli 

dəyişdirilməsi haqqında norma (MM-in 430-cu maddəsinin 2-ci bəndi) və s. 

Bundan əlavə, mülki hüququn əqdlər, hüquqi şəxslər, müddətlər, əşya hüququ, öhdəlik və digər  məsələlər 

barədə müddəaları sahibkarların iştirak et-dikləri münasibətlərə tətbiq edilə bilər. Ona görə ki, həmin müddəa-

lar ümumi xarakterə malik olub, bütün dövriyyə iştirakzılarının hamısının — həm sahibkarların, həm də qeyri-

sahibkarların iştirak etdikləri münasibətlərə eyni dərəcədə və bərabər qaydada şamil olunur. Mülki hüquqda sa-

hibkarlıq fəaliyyətini tənzimləyən və qaydaya salan kifayət qədər  yetərli normalar vardır. Bu, o deməkdir ki, 

həmin fəaliyyəti qaydaya salmaq və rəsmiləşdirmək üçün hüquq sistemində sahibkarlıq (təsərrüfat) hüququ adlı 

xüsusi olaraq müstəqil hüquq sahəsinin ayrılmasına ehtiyaú yoxdur. Sahibkarlıq (təsərrüfat) fəaliyyətini nizama 

salmaq üçün mülki hüquq normaları kifayətdir. Ona görə də üzümüzü sahibkarlıq (təsərrüfat) hüququ konsepsi-

yasının və ideyasının tərəfdarlarına tutub, I.O. Ioffenin təbirincə, demək istəyirik ki, qondarma, uydurma və sü-

ni məsələlərlə məşüul olmayın (O.S.Ioffe bu cür məsləhəti təsərrüfat hüququ ideyasının tərəfdarlarına görmüş-

dü).