Uzufrukt hüquq münasibətləri mülkiyyətçinin razılıüı ilə başqa şəxsin (uzufruktuarın) onun əşyasından is-
tifadə etməsi və fayda götürməsi özrə münasibətlərin hüquqi formasıdır. Məsələn, kəndli (fermer) təsərrüfatı
başçısı torpaq sahəsini sahibkara uzufrukta verir. Sahibkar həmin sahədən istifadə edərək, oradan tikinti materi-
alları — qum, daş, gil, çınqıl və s. çıxarır. Mülki hüquq normaları ilə tənzimlənən bu cür münasibətlər uzufrukt
hüquq münasibəti kimi hüquqi forma alır.
Öhdəlik hüquq münasibətləri o münasibətlərdir ki, burada səlahiyyətli şəxsin mənafeyi borclu şəxsin mü-
ə
yyən hərəkətlər etməsi hesabına təmin edilir. Borclu şəxsin hərəkətlər etməsi əmlak verilməsində, pul ödənil-
məsində, iş görülməsində, xidmətlər göstərilməsində ifadə olunur. Bu cür hüquq münasibətlərinə müqavilədən
ə
mələ gələn hüquq münasibətlərini misal göstərmək olar. Məsələn, götürək alqı-satqı müqaviləsindən əmələ gə-
lən öhdəlik hüquq münasibətini. Burada alıcı alqı-satqı müqaviləsində nəzərdə tutulan pul məbləüini ödəməklə
satıcının (səlahiyyətli şəxsin) mənafeyini təmin edir. Podrat müqaviləsindən əmələ gələn hüquq münasibətində
podratçı (borclu şəxs) tikdiyi yaşayış evini sifarişçiyə (səlahiyyətli şəxsə) verməklə onun ehtiyacını ödəyir. De-
məli, öhdəlik hüquq münasibətlərində səlahiyyətli şəxsin maraqları borclu şəxsin fəal, müsbət hərəkətləri ilə tə-
min edilir.
Bəs mülki hüquq münasibətlərinin əşya və öhdəlik hüquq münasibətləri adlı iki yerə ayrılmasının nə kimi
praktiki əhəmiyyəti vardır? Bu bölgünün praktiki əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, əşya hüquq münasibətləri əş-
Dostları ilə paylaş: |