Microsoft Word mulki huquq doc

perativ özvləri isə kooperativin fəaliyyətində çox vaxt şəxsi əməyi ilə iştirak etmək vəzifəsi daşıyırlar. Bu, 

kooperativlərin birinci əsas cəhətini və xüsusiyyətini təşkil edir. Beləliklə, kooperativdə əmək fəaliyyətini hə-

yata keçirən özvlərlə (iştirakçılarla) kooperativ arasında əmək münasibətləri yaranır. Bu münasibətlərin əsasında 

özvlərin şəxsi əməyi durur.  

Kooperativ korporativ prinsip əsasında qurulur. Bu, o deməkdir ki, kooperativ şəxslərin özvlüyə əsaslanan 

---

 

226

könüllü  birliyidir.  Inkişaf  etmiş  hüquq  sistemlərində,  ələlxüsus  da  Avropa  kontinental  hüququnda  şəxslərin 

özvlüyə əsaslanan könüllü birliyi hüquqi şəxslərin korporasiya növünə şamil edilir. Deməli, kooperativ korpo-

rasiyaya aid edilən təşkilatdır, yəni korporativ (özvlüyə əsaslanan) təşkilatdır. Bu, onun ikinci əsas cəhətidir.  

Azərbaycan Respublikasının həm vətəndaşları, həm də hüquqi şəxsləri kooperativin özvü ola bilərlər. Onla-

rın özv olmaları üçün sahibkar statusuna malik olmaları tələb edilmir. Vətəndaşların kooperativə özvlüyə qəbul 

edilməsi üçün onların on altı yaş həddinə çatmaları tələb olunur. (MM-in 109-2-ci maddəsinin 1-ci bəndi). 

Ölkəmizdə qeydiyyata alınmış əcnəbi (xarici ölkə) vətəndaşlar və daimi yaşayan vətəndaşlıüı olmayan şəxslər, 

habelə xarici hüquqi şəxslər kooperativin özvü rolunda onun fəaliyyətində iştirak edə bilərlər. Bunu qanun qada-

ğ

an etmir.  

Kooperativ özvü olan hüquqi şəxs öz nümayəndəsinin (təmsilçisinin) vasitəsilə kooperativin fəaliyyətində 

iştirak edir. Belə ki, hüquqi şəxsi kooperativdə onun tərəfindən vəkil edilmiş şəxs təmsil edir. Şəxs eyni zaman-

da yalnız bir tam ortaqlıüın iştirakçısı ola bildiyi halda, o, eyni zamanda bir neçə kooperativin özvü (iştirakçısı) 

ola bilər. Qanun müəyyən edir ki, kooperativin nizamnaməsində ayrı hal nəzərdə tutulmayıbsa, kooperativin öz-

vü başqa kooperativin də özvü ola bilər (MM-in 109-2-ci maddəsinin 4-cü bəndi). 

Kooperativin özvlüyünə qəbul olunmaq niyyəti ərizə ilə rəsmiləşdirilir. Belə ki, kooperativə daxil olmaq is-

təyən şəxs ərizə ilə kooperativin idarə heyətinə (kooperativin sədrinə) rəsmi müraciət edir. Amma kooperativ 

özvlərini qəbul etmək barədə qərarı yalnız ümumi yıüıncaq qəbul edə bilər. Bu, onun müstəsna səlahiyyətinə 

aid olan məsələlərdəndir (MM-in 111-ci maddəsinin 3-cü bəndinin 3-cü hissəsi). Ərizə yalnız kooperativ dövlət 

qeydiyyatından  keçdikdən  sonra  verilə  bilər.

 

Kooperativ  özvlüyünə  qəbul  nizamnamə  ilə  müəyyənləşdirilmiş 

qaydada həyata keçirilir. Şəxsin kooperativin özvü olması özvlük kitabzası ilə təsdiqlənir. Belə ki, hər bir koo-

perativ özvünə özvlük kitabzası verilir. Həmin kitabza kooperativ özvlüyünə qəbulu rəsmiləşdirir. Kitabzada 

göstərilən yazıların məzmunu kooperativin nizamnaməsi ilə müəyyənləşdirilir (MM-in 109-3-cü maddəsi). 

Təsərrüfat ortaqlıq və cəmiyyətlərində mənfəət əmlak payının həcmindən və ya sayından asılı olaraq iştirak-

çılar arasında bölüşdürülür. Əmlak payının həcmi və ya sayı ortaqlıq və bu cəmiyyət iştirakçılarının hüqu-