Microsoft Word mulki huquq doc

sında fərqi müəyyənləşdirmək üçün «əqd barədə mübahisə etmək» kimi əlamət əsas götürülür. Məhz bu 

ə

lamət əsasında nisbi etibarsız əqd puç əqddən fərqləndirilir, onlar arasında hədd qoyulur. Həmin əlamətə görə 

də həmin növ etibarsız əqdlərə leqal anlayış verilir. 

Nisbi etibarsız əqdlər odur ki, onlar barəsində mübahisə etməyə yol verilir; mübahisə etmək yolu ilə əqd 

etibarsız hesab edilir; əqdin etibarsız hesab edilməsi üçün hər hansı məhkəmə qərarı tələb olunmur; etibarsız 

ə

qdin bu növü məhkəmə tərəfindən etibarsız sayılıb-sayılmamasından asılı olmayaraq etibarsız olan əqddir. Bu-

na görə də nisbi etibarsız əqdə məhkəmə tərəfindən etibarsız sayılmasına görə etibarsız olan əqd kimi baxmaq 

olmaz; yalnız mübahisə etmək faktı əqdin nisbi etibarsız hesab edilməsi üçün kifayətdir; əqd anjaq mübahisə 

predmetinə çevrilməsinə görə etibarsız əqd kimi tanınır. 

O əqdlər nisbi etibarsız əqdlər sayılır ki, onlar barəsində mübahisə edilsin; əgər etibarsız əqd barəsində mü-

bahisə edilməzsə, müvafiq qüsura malik olmasına baxmayaraq, o, etibarlı hesab ediləjəkdir. Bu kimi cəhətlərinə 

görə nisbi etibarsız əqdlər həm də mübahisə edilən əqdlər adlanır. Mülki qanunvericilik məhz «mübahisə edi-

---

 

336

lən əqd» termini işlədir. 

Mübahisə edilən əqd həm də tərəflərin razılığı (sazişi) ilə etibarsız hesab edilir. Bu, çox vaxt mümkün olmur. 

Ona görə də mübahisə edilən əqdlər, bir qayda olaraq, məhkəmə qaydasında etibarsız edilir. Digər tərəfdən ək-

səriyyət hallarda mübahisə edilən əqdin etibarsız əqd sayılması, inandırıcı və tutarlı sübutların olmasını tələb 

edir. Belə sübutlar isə yalnız məhkəmə tərəfindən müəyyən edilə bilər. Başqa sözlə desək, mübahisə edilən əq-

din qüsurunun xüsusi olaraq məhkəmə tərəfindən sübut edilməsinə, adətən, ehtiyac vardır. Odur ki, mübahisə 

edilən əqdin məhkəmə tərəfindən etibarsız hesab edilməsi qaçılmaz yoldur. Məsələ burasındadır ki, tərəflər mü-

bahisə edilən əqdin etibarsız sayılması barədə çətin ki, öz aralarında razılığa gələ bilsinlər. Buna görə də müba-

hisə edilən əqd adətən, məhkəmə yolu ilə iddia icraatı qaydasında etibarsız sayılır.  ddianı isə məhkəməyə zə-

rərçəkən  tərəf  verir.  Məsələn,  hər  hansı  şəxs  fiziki  zorakılığa  məruz  qalır,  ona  əzab-əziyyət  verilir  və  bunun 

nəticəsində həmin şəxs əqd bağlayır. Əlbəttə, onların əqdin etibarsız sayılması barədə razılığa gəlmələri çətin 

məsələdir. Buna görə də həmin əqd yalnız məhkəmə tərəfindən etibarsız hesab edilə bilər. 

Puç əqd odur ki, həmin əqdin etibarsız hesab edilməsi mübahisə predmetinə çevrilmir; o, özlüyündə, avto-

matik surətdə, qanunda ifadə olunan göstərişə əsasən etibarsız olan əqddir. Məsələn, MM-in 29-cu maddəsində 

nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, 14 yaşı tamam olmamış azyaşlının bağladığı əqd etibarsızdır (MM-in 

344-cü maddəsinin 1-ci bəndi). Bu əqdlərin qüsuru kifayət dərəcədə göz qabağındadır. Bu səbəbdən onun qüsu-

runu və etibarsızlığını məhkəmə tərəfindən xüsusi olaraq sübuta yetirmək tələb edilmir.