Etibarsız əqdlər elə hüquqazidd hərəkətlərdir ki, bu hərəkətlər əqdin etibarlı olması şərtlərindən, heç
olmazsa, birinə uyğun gəlmədiyinə görə arzu edilən hüquqi nəticəyə səbəb olmur. Bu cür əqdlər mülki hü-
quq və vəzifələrin əmələ gəlməsi, dəyişməsi və ya xitam olunması ilə nəticələnmir.
Sovet dövrünün hüquq doktrinasında «etibarsız əqd» termininin işlədilməsi barəsində mübahisə yaranmışdı.
Hüquq ədəbiyyatında etibarsız əqdlərin hansı dərəcədə əqd sayılmasının mümkünlüyü müzakirə edilirdi. Bir
qrup müəlliflər göstərirdilər ki, əgər əqd etibarsızdırsa, onda, sadəjə olaraq, əqd yoxdur. Yox, əgər əqd mövcud-
dursa, onda o, etibarsız ola bilməz. M.M.Aqarkovun fikrinjə, əqdə hüquqauyğunluq əlaməti xasdır, ona görə də
etibarsız əqdləri etibarsız iradə ifadəsi adlandırmaq lazımdır. Bir qrup müəlliflər isə «etibarsız əqd» termininin
işlədilməsini zəruri hesab edirdilər. Məsələn, .B.Novitski qeyd edirdi ki, etibarlı əqdlərlə bərabər, etibarsız əqdlər
də mövcud ola bilər. O.S. offe isə göstərirdi ki, «etibarsız əqd» termininin tətbiq edilməsi təjrübi baxımdan tama-
milə əsaslı və uğurludur. Onun fikrinjə, etibarsız əqdlərin hüquqazidd olması belə bir faktı ifadə edir ki, həyata
keçirilən hərəkət əqd deyildir.
Bizim fikrimizjə, axırıncı adlarını çəkdiyimiz alimlərin mövqeyi əsaslıdır. Müasir müəlliflərin hamısı «eti-
barsız əqd» terminini işlədirlər. Onlar həm də etibarsız əqdlərin təsnifini verirlər. Mövcud qanunvericilikdə də
bu termindən istifadə olunmasına rast gəlirik. Belə ki, Azərbaycan Respublikasının MM-i «etibarsız əqd» ter-
minini işlədir. Digər tərəfdən MM-in 14-cü fəsli xüsusi olaraq həmin əqdlərin tənzimlənməsinə həsr edilmişdir.
Etibarsız əqd anlayışı Yaponiya sivilistika doktrinasına da məlumdur: etibarsız əqdlər odur ki, onlar ya cinayət
məsuliyyəti, ya da mülki hüquq pozuntusuna görə zərərin əvəzini ödəmək kimi nəticəyə səbəb olur.
Dostları ilə paylaş: |