Microsoft Word mulki huquq doc

lət alan isə onu ağlabatan müddətdə ijra etməyə borjlu olur. 

Tapşırıq  müqaviləsinin  qiymətinə  gəldikdə  isə  göstərə  bilərik  ki,  müddət  kimi  qiymət  də  müqavilənin 

mühüm şərti sayılmır. Müddətdən fərqli olaraq qanun tapşırıq müqaviləsinin qiymətinə, onun ödənilməsi qay-

dasına xüsusi norma həsr etmişdir (MM-in 783-cü maddəsi). 

Tapşırıq müqaviləsinin qiyməti vəkalət alana hüquqi və  ya faktiki hərəkətləri həyata keçirməyin, yəni ona 

tapşırılan işi ijra etməyin müqabilində və əvəzində vəkalət verənin ödədiyi haqdan ibarətdir. Qiymət tərəf-

lərin razılığı ilə müəyyən edilir. 

Ə

vvəldə  göstərdiyimiz  kimi,  tapşırıq  müqaviləsi həm  əvəzsiz,  həm  də  əvəzli  müqavilədir.  Roma  hüququ 

dövründən bəri klassik kontinental hüquq sistemlərində tapşırıq ənənəvi olaraq əvəzsiz müqavilə hesab 

edilir. Özü də bu hüquq sistemlərinin qanunvericiliyinə görə tapşırıq müqaviləsinin əvəzsiz olması vəkalət ala-

na verilən haqqın qanunda və ya müqavilədə nəzərdə tutulmaması ilə şərtlənir. Bu o deməkdir ki, əgər qanunda 

və ya müqavilədə vəkalət alana haqq ödənilməsi müəyyənləşdirilməyibsə, belə tapşırıq müqaviləsi əvəzsiz mü-

qavilədir. Azərbayjan Respublikasının mülki qanunvericiliyi də bu mövqedə durur. Belə ki, vəkalət verən vəka-

lət alana yalnız o halda haqq ödəyir ki, bu şərtləşdirilmiş olsun (MM-in 783.2-ci maddəsi), yəni qanunda və ya 

müqavilədə nəzərdə tutulmuş olsun. Bu göstərişin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, qanunda və ya müqavilədə və-

kalət alana haqq verilməsi şərti nəzərdə tutulmazsa, müqavilə əvəzsiz olur. 

Beləliklə,  qanun  üç  halda  tapşırıq  müqaviləsinin  əvəzli  olmasını,  yəni  vəkalət  verənin  vəkalət  alana  haqq 

ödəməli olmasını müəyyən edir: 

●

 birincisi, qanunda və ya müqavilədə ödəniş barədə şərt olduqda; 

●

 ikincisi, vəkalət verənin vəkalət alana haqq ödəməsi hamılıqla qəbul edilmiş olduqda (məsələn, tapşırıq 

sahibkarlıq fəaliyyəti və kommersiya əməliyyatı ilə əlaqədar olduqda); 

●

 üçüncüsü, tapşırıq müqaviləsində vəkalət alan rolunda müstəqil peşə fəaliyyəti formasında əqdlər bağ-

lamaq və ya xidmətlər göstərmək səlahiyyətinə malik olan şəxslər çıxış etdikdə. 

Müstəqil  peşə  fəaliyyəti  formasında  əqdlər  bağlamaq  və  ya  xidmətlər  göstərmək  səlahiyyətinə  malik  olan 

şə

xslər dedikdə vəkillər, patent müvəkkilləri başa düşülür. Göstərilən kateqoriya şəxslər əvəzli peşəkar (pro-

fessional) nümayəndəliyi həyata keçirirlər. Bu cür nümayəndəliyi kommersiya nümayəndəliyindən fərqləndir-

mək lazımdır. Belə ki, kommersiya nümayəndəliyi sahibkarlıq fəaliyyəti sahəsində müqavilələr bağlanarkən 

sahibkarları daimi və müstəqil surətdə təmsil edən şəxsin həyata keçirdiyi nümayəndəlikdir (MM-in 361.2-ci 

---

 

546

maddəsi).  Kommersiya  nümayəndəliyində  nümayəndə  rolunda  yalnız  nümayəndəliyi  sənət,  peşə  kimi  həyata 

keçirən sahibkar çıxış edə bilər. 

Patent müvəkkili patentin alınması işlərinin aparılmasında vəkalət verən şəxsə köməklik göstərir, lisenziya 

müqavilələrinin bağlanması zamanı onu təmsil edir, müvafiq icra hakimiyyəti orqanında, məhkəmədə vəkalət 

verənin mənafelərini müdafiə edir və s. («Patent haqqında» qanunun 6-cı maddəsi). Vəkillər dövlət və qeyri-

dövlət orqanlarında və təşkilatlarında, o cümlədən, beynəlxalq təşkilatlarda və əjnəbi ölkələrdə fiziki və hüquqi 

şə

xslərin nümayəndəliyini həyata keçirirlər. O, hüquqi yardım üçün müraciət etmiş şəxslərlə münasibətlərini bir 

qayda olaraq, tapşırıq müqaviləsi əsasında qurur. Vəkil həmin şəxslərin tapşırığını yazılı surətdə tərtib edilmiş 

müqavilə ilə icra edir («Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında» qanunun 5-ci maddəsi). 

Tapşırıq müqaviləsi üzrə haqqın miqdarı tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilir. Müqavilədə haqqın miqdarı 

müəyyənləşdirilməyə də bilər. Lakin bu hal, tapşırıq müqaviləsinin əvəzsiz xarakterə malik olmasını şərtləndir-

mir. 

Qanun tapşırıq müqaviləsi üzrə haqqın miqdarı müəyyənləşdirilmədiyi hallarda bunun iki yolla (üsulla) tə-

yin edilməsi qaydasını müəyyən edir. Birincisi, qüvvədə olan tariflərə istinad etməklə haqqın miqdarı müəy-

yən edilir.  kinji üsuldan tarif olmadıqda istifadə edilir. Belə halda vəkalət alanın olduğu yerdə qəbul edilmiş 

haqq (məzənnə, nırx) əsas götürülməklə vəkalət alana ödəniləcək haqqın miqdarı müəyyənləşdirilir (MM-in 

783.3-cü maddəsi).