Microsoft Word rasim isguzar etiket docx
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Fəlsəfə. Fəlsəfə bir neçə etik nəzəriyyə təklif edir. Bunların üzərində
dayanmayacağıq. Yalnız xatırlayaq ki, etik nəzəriyyələrə iki əsas yanaşma vardır. Nisbi etikanəticələri və şəraiti nəzərə alaraq bəyan edir ki, hər bir vəziyyət üçün mütləq standartlar yoxdur və əxlaq ayrı-ayrı insanlardan («Sən özün üçün düzgün olanı etməlisən»), şəraitdən («Əgər başqa yolla qazana bilmirsənsə, oğurluğa bəraət qazandırmaq olar») və cəmiyyətdən («Adamyeyənlər cəmiyyətində Adam yemək mənəvi cəhətdən bəraət qazanır») asılıdır. Nisbi etika öz ifrat formasında «bunu hamı edirsə, buna görə bu düzgündür» prinsipinə əsaslanaraq nəyə desən bəraət qazandıra bilər. Mütləq etika hər hansı bir hərəkətin yalnız mənəvilik dərəcəsini tədqiq edir. O, 5 yaşlı uşaq üçün aydın sadə bir nəzəriyyəni təmsil edir və bu onun müsbət tərəfidir. Amma bu, özünün ifrat təzahüründə dözümlüyə gətirib çıxarır. Məsələn, xristian missionetləri xristinlığı, kommunistlər isə «işıqlı gələcək» ideyalarını od və qılıncla yayırdılar, bu isə əksər hallarda onların xeyir gətirmək istədikləri insanların iradəsinə zidd olurdu. 47
bunları əsasən insan cəmiyyəti ümumilikdə və ayrı-ayrı qruplar üçün fərdi qaydada fəaliyyət göstərir. Bu halda belə bir sual meydana çıxır: onda qanun ilə etika arasında fərq nədədir? Qanunun yerinə yetirilməməsi (qanunun aliliyi mövcud olan cəmiyyətdə) cəza ilə nəticələnir. Etik normalara riayət etmək isə könüllüdür və müxtəlif prinsiplər əsasında birləşən fərdlərin və insan qruplarının dəyər toplularına ə saslanır. Başqa sözlə, müəyyən coğrafi bölgədə yaşayan, yaxud müəyyən konkret peşəyə və hətta ailəyə məxsus olan sosial sinif, insan qrupu üçün etik normaların müxtəlif sistemləri mövcuddur. Bu halda müxtəlif qrupların normaları arasında ə həmiyyətli ziddiyyətlər təzahür edə bilər. Etikadan fərqli olaraq qanun hamı üçün eynidir. Bundan başqa, qanun bizə minimumu verir, etik qərarlar isə sonsuzdur. Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|