Microsoft Word Sadi Gulustan doc
Yüklə 1,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ına düzülmüş və acı məsləhət dərmanları şirin zarafat balına
qarışdırıdmışdır ki, insanın yorğunluğa mail olan təbiəti bu sərvəti qəbul etməkdən məhrum qalmasın. Şer Yaşadıq dünyada biz də bir müddət, Etdik bacardıqca neçə nəsihət, Onu dinləməsə bir kəs nə olar. Qoy bizdən dünyada qalsın yadigar. Ey oxucum müəllifə bəxşiş dilə allahdan, Katibə də istə onu bağışlasın girdikar, Özünə də dua elə istəklərin doğrulsun, Bu kitaba kim sahibsə o da olsun bəxtiyar! 253 L Ü G Ə T Abid – ibadətkar Astana – kandar Ağuş – qucaq Avaz – səs Ağaz etmək – başlamaq Bak – qorxu Bəni-adəm – Adəm övladları Bəzzaz – toxuculuq məmuları satıcısı Bədəvi – çöllü, köçəri Bərbət – çalğı aləti Bişe – meşə Cil – qamışın həsir toxunan bir növü («lığ» da deyilir) Cani-pak təmiz ürək Darğa – keçmişdə bəy və mülgədarların mülkünə nəzarət edən vəkalətli şəxs Dərban – qapıçı Dinar – pul vahidi Dirəm – çəki və pul vahidi Əta – bəxşiş Fasiq – ikiüzlü, hiyləgər Fazil – bilikli, alim Fələk – göy, səma Fəqih – şəriət alimi Firavən – bol Hücrə – mollaxana və mədrəsədə dərs oxunan otaq Xanəqah – rindlərin toplandığı yer Xacə – ağa, sahib Xali – boş Xamuş – susmuş Xirqa – dərvişlərə məxsus paltar Xislət – xasiyyət Xuda – Allah İltimas – xahip Kan – mədən Kerdiğar – Allah, yaradan Kamiyab – xoşbəxt, arzusuna çatan Kecavə – saray xanımları üçün xüsusi düzəldilmiş səyyar təxt Kübar – zadəgan, şəhər dövlətlisi Kəbr – atəşpərəst Qaraqulaq – qarolaq, vaşaq Qalandər – dərviş Qəmər – ay Qəriq – qərq olan, tələf olan, suda boğulan Qubar – toz Qur – zebr Məddah – tərif edən Moizə – nəsihət Mömin – qatı dindar, allah qorxusu ilə haqq-hesabda düz olan adam Munis – dost, ürəyə ən yaxın 254 adam Mürği–səhər – səhər quşu, bülbül Mütrib – çalğıçı, xanəndə Müxənnəs – alçaq, namussuz, qeyrətsiz Müddəi – iddiaçı tələb edən Müəzzin – nəsihət verən Nəxl – xurma aqacı Nəsrani – xristian, xaçpərəst Nayşəkər – qənd qamışı Pavənd – bağlı, asılı Pars – farş Padzəhr – əkszəhər, zəhərə qarşı Pasiban – gözətçi Pərqü – qutüklü Rehlət – getmək, köçmək Ruzigar – dövran, dolanışıq, külək Rinq – qeydsiz, qəmsiz, arsız Rişe – kök Rükət – namazın hissələrindən biri Sahibxana – ev sahibi Sərhəng – polkovnik Səthixak – yer üzü Səfsəfə – səfistika Soxənvər – şair, yazıçı Səmər – fayda Sərmayə – pul, kapital Sərrast – düz, doğru Seyqəl – ülüluma Sui–zənn – pis niyyət Tərsa – rahibə, xristian qadın Tüfli-gülüstan – körpə gül- çiçək, tumurcuq Türfə – ən əla, ən gözəl Tolud – teşt Teşnə – susuz Ud – burada yandırıldıqda xoş iy verən bitki Vadi – dərə Vaiz – moizə edən, molla Zəxirə – ehtiyat Zinhar – uzaq ol, saqın 255 KİTABIN İÇİNDƏKİLƏR Sədi Şirazi və onun «Gülüstan» əsəri. M. Sultanov Mərhəmətli və mehriban allahın adı ilə başlayıram Atabəy Əbubakr ibn Sədinin tərifi Kitabın yazılmasının səbəbi I Fəsil. Hökmdarların rəftarı haqqında II Fəsil. Dərvşilərin əxlaqı haqqında III Fəsil. Qənaətin fəziləti haqqında IV Fəsil. Susmaqın faydaları haqqıida V Fəsil. Eşq və cavanlıq haqqında VI Fəsil. Zəiflik və qocalıq haqqında VII Fəsil. Tərbiyənin təsiri haqqında VIII Fəsil. Söhbət qaydaları haqqında Şərhlər Lüğət 256 Ş Ə R H L Ə R 1 «Эцлцстан» ясяринин мцгяддимясиндя, Аллащын, Пейьямбярин вя Шираз щюкмдары Ябубякр Сяд ибн Зянэинин тярифи вардыр. 2 Атабяй Ябубякр Сяд ибн Зянэи – Сядинин дюврцндя 1195– 1226-чы иллярдя Ширазын щакими олмушдур. Сяди ондан щядиййя эюрмцш, юз тяхяллцсцнц онун адындан эютцрмякля, «Эцлцстан» ясярини она иттищаф етмишдир. 3 Сцнбцлинин «Эяндистан» ясяри ялйазмасы щалында олуб Азярбайъан Республика ялйазмалары фондунда сахланылыр. Бу ясяр ейнян Сядинин «Эцлцстан»ы кими башлайыб щязли мязмун дашыйыр. Буну «Эцлцстан»а бянзятмя вя йа тящзил адландырмаг олар. Чапа лайиг ясяр дейилдир. 4 «Кячавядя щямнишиним вя щцърядя щямдямим» ифадясиндян айдын олур ки, Сядини «Эцлцстан» ясярини йазмаьа тяшвиг едян шяхс, онунла бирликдя сяйащятя чыхыб, мящрям сющбятляр едян юзц кими бир шаир олмушдур. Тяяссцф ки, Сяди бу достун адыны айдын сюйлямир. 5 Ордибещишт – Иран шямси тягвиминин икинчи айы олуб, 21 апрел иля 21 май арасында давам едир. 6 Нягши Яржянэи йахуд Яртянэи – Сасани (226 – 651) – щюкмдарларындан I Шапур вахтында (241–272) Иранда мяшщур олан ряссам Манинин китабынын адыдыр. Орада ян эюзял, няфис шякилляр мювъуд иди. Бу ифадя алтында бязиляри Чин ряссамларынын ряссамлыг сянятини дя нязярдя тутурлар. 7 Бозоръмещр – Сасани падшащы Януширяванын (531-579) аьыллы вязири олмушдур. 8 Ялвянд даьы – Иранда щямядан шящяринин йахынлыьындадыр. 9 Кянан... Бу мисрада «Йусиф вя Зцлейха» поемасынын гящряманы Йусифя ишаря едилир. Гардашларынын хяйанятиля гуйуйа салынмыш, гул кими сатылмыш, она ашиг олан Зцлейханын (аэасынын арвады) бющтаны иля йедди ил зинданда галдыгдан сонра нящайят шащлыьа чатмышдыр. 10 Лоьман – Тарихи шяхсиййят олмасы мялум дейилдир. Кечмишдя мцхтялиф дюврлярдя Ярябистан вя Йунаныстанда бир нечя Лоьман адлы щяким вя алим шяхслярин йашадыьы гейд олунур. Йахын Шярг халгларынын классик поезийасында 257 вя халг ядябиййатында бцтцн хястяликлярин чарясини билян бир щяким кими мяшщурдур. 11 Щекайят – «Эцлцстан» китабында мцхтялиф щячмли вя мцхтялиф мязмунлу, ясасян шерля нясрин гаршылыглы ялагяси иля йазылан кичик щикмятамиз щекайяляр беля адланыр. Бурада да ейни адла сахланылмышдыр. 12 Фридун – Яфсаняви Пишдадийан сцлалясиндян алтынчы падшащ щесаб олунур. Атасыны залим Зющщак юлдцрмцш, анасы ону хилас етмишдир. Дямирчи Эавя Зющщакы тахтдан салдыгдан сонра ону тахта яйляшдирмишдир. 13 Мащмуд Сябуктякин – Гязнявилярин ян мяшщур вя гцввятли щюкмдарларындандыр. 997–1030-чу илляр арасындакы щюкмранлыьы дюврцндя Иран, Тцркцстан вя Щиндистанын ясас щиссясини юз щакимиййяти алтында бирляшдирмишдир. 14 Нуширяван – Сасани сцлалясинин ян мяшщур щюкмдары олмушдур. 531–579-чу иллярдя щакимиййят сцряряк Иран вя елячя дя бцтцн Йахын Шярг ядябиййатында ядалятли бир щюкмдар суряти кими мядщ олунмушдур. Эуйа Мящяммяд Пейьямбяр онун заманында доьулмасы иля фяхр едирмиш. щягигятдя ися Нуширяван чох залым олмуш вя азадихащ Мяздяк щярякатыны дагытмышдыр. 15 Yüklə 1,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|