Microsoft Word Sahin Fazil. Yaponiya Sefernamesi doc

  Йапонийа сяфярнамяси 
 
 
161 
deyildik.  Buna  görə  də,  aramızdakı  qarşılıqlı  tə’zim 
«mərasimi»  ani  oldu.  Amma,  bir-birlərini  tanıyan  yaponlar 
görüşdükdə 
başlayan 
tə’zim 
«mərasimi» 
olduqca 
cəlbedicidir. 
...İlk  dövrlər  Yaponiyada  heç  nə  adamı  ekzotik 
nəzakət qədər məftun etmir. Söhbət zamanı hamı bir-birinin 
sözlərini təsdiq edir, görüşəndə ikiqat olur... 
tə’zim mərasimi doğrudan da unudulmazdır. Tanışını 
görən yapon hətta küçənin ortasında olsa da, üstünə tramvay 
gəlsə  də,  ən  əvvəl  yerində  donub  qalmağı  özünə  borc  bilir. 
Sonra beli qatlanır, qolları sallanır, ovucları dizlərindən aşağı 
sürüşür  və  o,  bir  neçə  saniyə  əyilmiş  vəziyyətdə  quruyub 
qalır,  nəhayət,  yalnız  nəzərlərini  ehtiyatla  qaldırır.  Qaməti 
tanışdan  qabaq  düzəltmək  nəzakətsizlik  sayıldığına  görə 
tə’zim  edənlər  bir-birlərini  sayıqlıqla  izləməli  olurlar. 
Kənardan baxana elə gəlir ki, hər ikisini iflic vurub və onlar 
qamətlərini düzəltmək iqtidarında deyillər. 
Tokio  qəzetləri  hesablamışlar  ki,  hər  gün  qulluqçu 
orta  hesabla  36  dəfə,  ticarət  firmasının  agenti  123  dəfə, 
univermaqdakı eskalatorun yanında dayanan qız isə 2560 də-
fə bu cür rəsmi tə’zim edir (Bax: Sakura budağı, səh.8-9). 
Bəli  biz  xanım  Ayumi  Yanagiya  ilə  tanış  deyildik. 
Tanış  olduq  və  bir-birimizdən  nəzakətli  tə’zim  gördük. 
Ayumi  elə  gözəl  gülümsündü  ki.  Yadıma  birinci  «Divan» 
kitabındakı beytlər düşdü: 
 
Güllər sənin kimi gülümsəyirlər, 
Gülüm, gülüşünü güllərə vermə... 
 
Şe’rin  ardını  da  yadıma  salmaq  istəyirdim  ki,  xanım 
Ayumiyə  başqa  bir  xanım  yaxınlaşdı.  Onlar  bir-birinə 
Şahin Fazil 
 
 
162 
yüngülcə  tə’zim  etdilər.  Xanım  Ayumi  o  xanıma  yaponca 
nəsə  deyib  məni  göstərdi.  Yəqin  ki,  haqqımda  mə’lumat 
verdi.  Xanım  üzünü  mənə  çevirib  tə’zim  etdi.  «Hay» 
mərasimi…  Tə’zim  mədəniyyəti!  Baş  əymə  nəzakəti! 
«Yapon  qaydasına  görə  ana  öz  körpəsini  hələ  kürəyində 
gəzdirərkən  hər  dəfə  baş  əyəndə  uşağı  da  baş  əyməyə 
məcbur edir, beləliklə ona yaşlıların qulluğunda durmağın ilk 
dərslərini  verir.  Hər  kəsin  öz  yerini  bilməsi  hissi  yaponun 
qəlbində  öyüd-nəsihətlə  yox,  həyat  təcrübəsi  ilə  kök  salır. 
Uşaq görür ki, ana ataya, ortancıl qardaş böyük qardaşa, bacı 
isə yaşından asılı olmayaraq bütün qardaşlara baş əyir. Həm 
də  bu  adi  hərəkət  deyil.  Bu,  öz  yerini  tanımaq  və  beləliklə 
qarşısına  çıxan  vəzifələri  yerinə  yetirməyə  hazır  olmaqdır» 
(Sakura budağı, səh. 57). 
Birlikdə  «Toyo  Bunko»  kitabxanasının  ikinci 
mərtəbəsinə  qalxdıq.  Ayumi  xanımın  bir  qədər  darısqal 
otağı.  Çay  gətirdilər.  Əlbəttə,  yaşıl  çay.  13  il  yaşıl  çay 
içmişəm  Əfqanıstanda.  Yaşıl  çaya  öyrəncəliyəm.  Adətən 
Bakıda da yaşıl çay içirəm. 
Qarşıdakı  elmi  görüşüm  barədə  söhbətləşdik.  Prof. 
T.Kuroda dedi: 
-  Sənin  çıxışını  dinləməkdən  ötrü  Yaponiyanın 
Azərbaycan  Respublikasındakı  sabiq  səfiri  də  təsrif 
gətirəcək. 
Dedim: 
-  Sabiq  səfiri  indi  görməkdən  məmnun  olaram.  Am-
ma,  təəssüf  ki,  Azərbaycan  Respublikasının  Yaponiyadakı 
səfiri  Azər  Hüseynə  mənim  gəlişim  haqqında  xəbər 
verməmisiniz.  Mənim  elmi  çıxışım,  əlbəttə  onun  üçün  də 
maraqlı olardı. 
T.Kuroda üzrxahlıq etdi: 

---