www.ziyouz.com kutubxonasi
38
o‘ziga bir so‘z qilib qolsam, taloq qilinurman. Agar so‘z qilmay ketaversam, butun umrim
muallaqa holda keturman, ya’ni, erliklar qatorlarida ham emasman, bevalar qatorida
ham emasman.
To‘rtinchilari dedi: Mening erim Tahoma iqlimining kechquruniga o‘xshaydi. Na issiq va
na sovuq. Na undan qurqilur va na undin zerikilur. Ya’ni, nihoyatda mijozi mo‘‘tadildir.
Issiqda salqindir va sovuqda issiqdir. Afv marhamati ko‘pdir. Hech bir holda odamga
malol kelmas.
I z o h. Tahoma deb, Makkai mukarramani va atroflarini aytiladi.
Beshinchilari dedi: Mening erim uyga kirsa, qoplon bo‘lib kirur, uydan chiqsa sher bo‘lib
chiqur. Uydagi o‘ziga ma’lum narsalar xasida taftish qilib o‘tirmas, ya’ni ko‘chadan kelsa,
qoplon kabi o‘z ahlini sog‘inib keladi va ko‘chaga chiqsa yo‘lbarsdek olijanob yuradi. O’zi
u qadar himmatlik, karim insondirki, bo‘lar-bo‘lmas narsalar ustida oilasi bilan janjal
qilib, pastlik qilib o‘tirmaydi.
Oltinchilari dedi: Mening erim taom yesa, dasturxonda bor narsani hammasin yeb
tugatadi va suv ichsa, idish ostida qolgan suvni ham ichib xalos qilur, va yotsa, o‘zi
tanho bir ko‘rpaga o‘ralib yotadi. Yonida yotgan odamni qo‘yniga qo‘lini uzatib ham
ko‘rmaski, dardini bilsin, yo sog‘, yo bemor ekanligini faxmlasin, ya’ni, taomga to‘ymas
va suvga qonmas va hamxonasi holini sezmas, bir bemuruvvat insondir.
Yettinchilari dedi: Mening erim o‘zi nomard, so‘zdan ojiz. Hamisha bemor bir insonki,
dunyoda bor bemorlikdan namuna unda bor. U qadar beaxloqki, suz qilsang, boshingni
yoradi, yo badaningni zaxm qiladi, yo xoxlasa har ikkisini birga qilur.
Sakkizinchilari dedi: Mening erim badani quyon kabi muloyim va isi za’faron kabi
hammani xushbo‘y qilib turadi, ya’ni uning vujudi nihoyatda mahbubdir. Nozik badan va
xushbo‘yligidan jismoniy va ruxoniy lazzat har ikkisi unda mavjuddir.
To‘qqizinchilari dedi: Mening erim, uyi baland, mexmoni ko‘p, qomati raso va davlat
xonasi jamoat xonaga yaqin bir zotdir, ya’ni sharaflik, saholatlik va shijoatlik bir
dodxodirki, hamma insonga maxbub va marji’dir.
O’ninchilari dedi: Mening erim, molikdir. Bilasizlarmi, molik kim? Ta’rif qilingan
zotlarning hammalaridan ziyoda, yaxshidir. Chunki har-har yerga cho‘kib yotadigan
tuyalari ko‘pdir. Tuyalari o‘tlagani kam borishadi. Qachon surnayning ovozini eshitsalar
bilurlarki, ularni so‘yilur, ya’ni molik davlatmand va karamlik bir insondir. Hamisha
mollarini o‘z oldida boqadi, yaylovga kam yuboradi. Mollari ham uning mijozini yaxshi
biladilar. Qachon surnay chalinsa, bilurlarki, shu soatda mehmon taomi uchun zabx
etilurlar.
O’n birinchilari dedi: Mening erim Abu Zar’dur. Bilasizlarmi, Abu Zar’ kim? U shunday
mexribon erki, ikki kulog‘imni qimmati yuqori taqinchoqlardan ham qilgandir, va ikki
bilagimni ko‘p yedirib, charvidan to‘ldirgandir. Meni shunday xush va xurram saqlaganki,
undan men kibr va g‘ururga berilib, o‘zimni unuta boshladim. Bu er meni olganda, men
bir nechta echki bilan kun o‘tkazadigan nihoyatda bir g‘arib xonadonda edim Meni
shunday bir davlatmand xonadonga olib keldiki, ularda otlar, tuyalar, qo‘sh ho‘kizlar va
Shamoili Muhammadiy. Muhammad at-Termiziy
Dostları ilə paylaş: |