Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
353
bo‘ldi. Juma kuni Arafot bo‘lishi musulmonlar uchun ulug‘ bayram edi». 
Yahudiylar, nasorolar, majusiylarning bayramlari ham shu kunga to‘g‘ri kelib qoldi. Ilgari 
bunday ish ko‘rilmagan ekan. Bu oyat tushgandan so‘ngra buni o‘qib, Hazrati Umar 
yig‘ladi. 
— Nega shunday yig‘laysan? — deb Rasululloh Hazrati Umardan so‘radilar. 
— Yo Rasulalloh, har kuni o‘smoqda edik. Endi o‘sish kamoliga yetdi ersa, aning so‘ngida 
eksilish boshlang‘usidur, — dedi hazrati Umar. 
— To‘g‘ri aytadursan, — dedilar Rasululloh. 
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Arafotda quyosh botguncha to‘xtab, so‘ngra 
Muzdalifaga qarab qaytdilar. Usoma ibn Zayd Rasulullohning orqalariga mingashgan edi. 
Muzdalifa esa Arafot bilan Mino orasidagi bir mashhur joydur. Qur’onda uni Mash’arul 
harom deb aytilur. Arafotdan qaytganda hojilar shu joyda Xudoni yod qilib, bir kecha 
yotishlari vojibdur. 
Minoga kelganda shaytonga otadirgan toshlarni shu joydan olish sunnatdur. Arafotda 
peshin namoziga asr namozini qo‘shib o‘qilgandek, Muzdalifaga kelganda shom namozini 
xufton namoziga qo‘shib o‘qiladi. Rasululloh Arafotda turganlarida shu yerda hozir 
bo‘lgan ummatlarining gunohlarini Xudodan so‘radilar. 
— Kishi haqqidan boshqasini kechdim, — dab vahiy keldi. 
Arafotdan Muzdalifaga kelganlarida qolgan gunohlarini ham kechishlikka yana talab 
qildilar ersa, shu Arafotda o‘zlari bilan birga haj qilgan ummatlaridan kishi haqqi ham 
kechirildi. Iblis mal’un bunga chidayolmay boshiga tuproq sochib yig‘lagani turdi. Buni 
ko‘rib Rasululloh Tangriga shukr qilib kuldilar. 
So‘ngra u joydan Minoga kelib, shaytonga tosh otdilar. Rasulullohning tuyalarini hazrati 
Bilol yetaklab, hazrati Usoma boshlariga soyabon ko‘targan edi. Rasululloh Minoga 
kelganlaridan keyin birinchi va ikkinchi kunlarida tuya ustida turib xalqqa va’z aytdilar. 
Bu va’zlarida zinoning ziyonlariyu, uning eng qattiq haromligini bayon qilgandan so‘ngra: 
— Insonning qonini to‘kish qanday harom bo‘lsa, aning moliga zo‘rlik qilish, obro‘yini 
tushirish ham o‘shanday haromdur — dedilar. 
So‘ngra boshlarini yuqori ko‘tarib: 
— Ey bor Xudoyo, buyrug‘ingni bandalaringga yetkazdim, — deb uch marta aytdilar. 
So‘ngra ularga qarab: 
— Haj qilishning odoblarini mendan o‘rganib qolinglar. Bu yildan keyin haj qilish-
qilmasligimni Xudo biladur. Yana mendan keyin haq yo‘ldan adashib o‘zaro urush qilib, 
bir-biringlarni o‘ldirmanglar. Bu so‘zlarimni hozirlar g‘oyiblarga, uqqanlar uqmaganlarga 
yetkazsin, — dedilar. 
So‘ngra qurbonlik qiladigan joyga keldilar. Madinadan chiqishlarida yuz tuya qurbonlikka 
atab haydagan edilar. Shulardan oltmishtasini o‘z qo‘llari bilan bo‘g‘izladilar. 
Qolganlariga Hazrati Alini o‘z tomonlaridan vakil qilib so‘yishga buyurdilar. Minoda ikki 
kun turib, uchinchi kuni tushdan keyin Makkaga qaytdilar. Rasulullohning chodirlari ersa 
Mino tog‘ida Muhassab degan joyga tiklangan edi. Xufton namozi o‘qilguncha shu yerda 
turib, bir ozgina uxlagandan keyin kechalab Makkaga kirdilar. Sahar vaqtida vido’ 
tavofini qilgandan so‘ng Madinaga qarab yo‘lga tushdilar. 
Endi har bir musulmon kishiga shuni bilmak kerakkim, haj qilishning uch farzi bordur. 
Birinchisi, ehrom bog‘lagan chog‘da «Labbayka»ni oxirigacha aytib turib, «Hajni ado 
qilurman» deb ko‘nglida niyat qilish kerakdur. 
Ikkinchisi, Arafotda eng ozi biror soat bo‘lsa ham turish farzdur. 
Uchinchisi, Arafotdan qaytgandan keyin Baytullohni tavof qilishdur. 
Agar shu uchovidan birortasi bo‘lmay qolsa, qilgan haji hisobga o‘tmaydi. Bulardan 
boshqa haj ibodatlari bo‘lsa, yo vojib, yo sunnat bo‘lur. 

---

Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy