AzTU
“Humanitar fənlər” kafedrası
Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya
184
Amerika mətnləri informativ və semantik cəhətdən məlumatlıdır.
Amerikalılar daha aktivdirlər, özünə hörmət etməkdə, daha yaxşı və müsbət
imiclərini qurmaqda daha uğurludurlar. Rus və Qərb ənənələrində iş məktublarının
tərtib edilməsi üçün tələblər əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Yazılı işgüzar
ünsiyyətin Qərb ənənələri ingilis dilində işgüzar yazılı nitqdə rus yazılı ünsiyyətini
formalaşdıran çoxəsrlik ənənələrə sahib deyil. Çünki əsrlər boyu ingilislər sənəd dili
kimi fransız dilindən istifadə edirdilər.
Rusiya rəsmi iş yazısının əsas xüsusiyyəti onun sərt funksionallığı, sözdə
"teleqraf üslubu" hələ də qalmaqdadır. Eyni zamanda reklam xarakterinin inkişafı
ilə əlaqədar ingilis dilli işgüzar ünsiyyətə də eyni tələblər qoyulur. İngilis dilli iş
məktubları və sənədlərinin üslubu daim dəyişikliyə məruz qalır, hər il üslubun
sərhədlərini digər ünsiyyət sahələrinin dil ehtiyatlarına açaraq sadələşdirilir.
Məsələn, ingilis işgüzar yazışmalarında, şəxsi iş məktublarında tez-tez Qərb
psixoloqlarının, filosoflarının əsərlərindən və məşhur ədəbi əsərlərdən sitatlara rast
gəlmək olur. Hesab olunur ki, ana mətnin bu cür bəzəkləri müəllifin ədəbsizliyini
göstərir, nitqini nümayiş etdirir. Beləliklə, Qərbin rəsmi-işgüzar nitqi öz
funksiyalarına və ifadə vasitələrinə yaxındır.
İşgüzar məktubların daxili tərzi bu qədər "sehrli" sözlərin işlədilməsi ilə
xarakterizə olunmur, çünki rəsmi işgüzar nitqin xaricdən gələn təsirlərə bağlılığı
emosional, qiymətləndirici, ifadəli lüğətin ona nüfuz etməsinə imkan vermir. Yerli
iş yazmağın digər bir xüsusiyyəti məlumatın təqdimatında “tələffüzün” itirilməsinin
prioritetidir. Qərbdə, xüsusən də ABŞ-da qəbul edilən işgüzar ünsiyyət qaydalarına
görə, müştəriyə mesaj yazan bir iş adamı bəzi fərdi məqamlardan istifadə etməlidir:
söhbətdə qeyd olunan futbol oyunu, uşaqlar, məktəb, qarşılıqlı dost. Yerli iş
təcrübəsində belə tanışlıq lazımsız hesab olunur.
Dostları ilə paylaş: