Milli iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın əsas sektorları üzrə strateji yol xəritələrinin təsdiq edilməsi haqqında
Zaqatala: Kənd təsərrüfatına qayıdış iqtisa-
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Zaqatala: Kənd təsərrüfatına qayıdış iqtisa-
diyyata güclü təkan verir. Ötən illərin prizmasından Zaqatalanın sosial- iqtisadi mənzərəsinə nəzər salanda aqrar sahənin sürətli və məqsədyönlü inkişaf üçün geniş miqyaslı, əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirilir. Respublikanın 13 rayonunda tütün əkilir və Zaqatala onlardan biri olmaqla 2015-ci ildə rayonda 468 hektarda tütün əkilmişdirsə, 2017-ci ildə həmin göstərici 744 hektara çatdırılmışdır. Zaqatala rayonunda tütünçülüyü inkişaf etdirmək məqsədi ilə əsasən ətirli və qiymətli tütün sortları olan “Berley” və “Verciniya”nın yetişdirilməsinə üstünlük verilir. 2017-ci ildə rayonda 700 hektar sahədə müxtəlif tütün sortları əkilmiş və bu mövsümü işlərə 2236 ton yaş tütün və 15,4 5 ton quru tütün emal müəssisələrinə təhvil verilmişdir. 2017-ci ilin birinci yarısında 7,8 milyon manat dəyərində tütün ixrac edilmişdir ki, bu da 2016-cı ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 13,2 ton çoxdur. “Azər tütün” MMC-nin tütün qəbulu məntəqəsinin və illik emal gücü 3000 ton olan Tütün emalı zavodunun fəaliyyət göstərməsi rayonda tütün istehsalını xeyli artırmaq imkanlarına müvafiq olaraq tütün qurutma kameralarının artırılmasına ehtiyac var. Rayon üçün kənd təsərrüfatının ənənəvi sahəsi olan baramaçılığa da Zaqatalada diqqət və qayğı ön plana çəkilmişdir. 2015-ci ildə cəmi 200 kiloqram barama tədarük edildiyini, 2 il ərzində bu rəqəmin 244 tona çatdırıldığını qeyd edən dövlət başçısı bu işlə məşğul olan 30 nrayondan 10 rayonun adını çəkmiş və bu sırada Zaqatala kümçülərinin fədakar əməyini də qeyd etmişdir. 2018-ci ildə respublikada 500 ton barama tədarük edilə biləcəyini, 2019-cu ildə bu rəqəqmin ən azı 1000 tona, 2025-ci ildə isə 6 min ton barama istehsal olunacaq. Ölkənin bütün bölgələrində qəbul məntəqələrinin yaradılması, “Şəki İpkə” ASC-nin istehsal imkanlarının genişləndirilməsi, yeni ipək kom- binatının yaradılması, barama istehsalı və emalını təmin etməklə sahənin geniş miqyası inkişafına nail olmaq mümkündür. Beləliklə, yerli gəlirləri öz hesabına təmin edən rayon və şəhərlərin sayı 33-ə çatdırılmışdır. Mingəçevir, Naftalan, Sumqayıt və Şirvan şəhərləri, Abşeron, İmişli rayonları ilə yanaşı Gəncə, Lənkəran, Yevlax şəhərləri, Ağcabədi, Astara, Beyləqan, Bərdə, 6 Biləsuvar, Göyçay, Hacıqabul, Xaçmaz, İsmayıllı, Kür- dəmir, Qazax, Qəbələ, Quba, Qubadlı, Qusar, Masallı, Neftçala, Saatlı, Sabirabad, Salyan, Siyəzən, Şabran və Şamaxı rayonları 2017-ci ildən xərclərini öz gəlirləri hesabına edir, bu rayonlara dotasıya ayrılmır. 2017-2018-ci illər ÜDM-də qeyri-neft sektoru üzrə büdcə gəlirlərinin xüsusi çəkisini yüksəltmək, büdcə gəlirlərinin yığım əmsalını artırmaq, dövlət büdcəsi xərclərinin optimallaşdırılması istiqamətində isləri davam etdirmək, büdcədən maliyyələşən təşkilatlar üzrə adam- başına malliyələşdirmə prinsipinə keçmək, yerli dövlət proqramları və tədbirlərinin orta müddətli büdcə xərcləri ilə uzlaşdırılması üçün tədbirlər görmək, xərclərin investisiya və sosial yönümlülüyünə üstünlük verməklə sosial siyasəti gücləndirmək, büdcə xərclərinin son nəticəyə əsaslanan məqsədli proqramlar əsasında tərtibini davam etdirmək kimi strateji məqsədlər daxildir. Sahib- karlığın, dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuş tədbirlərin rayon üçün ənənəvi olan baramaçılığın inkişaf etdirilməsi məqsədi ilə 2016-cı ildə nəzərdə tutulan 1500 kiloqrama çatdırılmışdır. 2017-ci ildə 500 nəfər kümçünün fədakar əməyi nəticəsində rayon üzrə nəzərdə tutlan 21 ton əvəzinə 21,4 ton barama istehsal edilərək “Şəki-İpək” ASC-yə təhvil verilmişdir. Kümüçülər qısa müddətdə 84 min manat gəlir əldə etmiş, onlara 105,3 min manat dövlət vəsaiti hesabına subsidiya hesablanmışdır. Bütün bunlar son dövrdə bu sahənin inkişaf etdirilməsi 7 istiqamətində həyata keçirilən zəruri və təxirəsalınmaz tədbirlər sayəsində mümkün olmuşdur. Gələcəkdə barama istehsalının artırılması məqsədi ilə rayonda 147 min ədədə yaxın tut tinginin əkilməsi təmin edilmişdir. Zaqatala rayonu üçün ənənəvi olan və ölkəmizə ən çox valyuta gətirən fındıqçılığın inkişaf etdirilməsi, mövcud bağların 2 dəfə artırılması ilə bağlı qarşıya qoyulmuş vəzifələrin icrası üçün rayon icra hakimiyyətində yaradılan xüsusi qərargahın fəaliyyəti də yaxşı bəhrə vermişdir. Fındıq bağlarının salınması üçün suvarılan münbit torpaq sahələri müəyyən edilmiş, fındıq istehsalçılarının siyahısı hazırlanmış, pöhrə verəcək bağlar müəyyən edilmiş və onların sahiblərinin siyahıları tərtib edilmişdir. İcra hakimiyyətinin təşkilatçılığı ilə bu tədbirlərin həyata keçirilməsi nəticəsində 1 milyon 700 min ağac əkini üçün yerli pöhrələr müəyyənləşdirilmiş və onların uçotu aparılmışdır. Görülmüş tədbirlər nəti- cəsində 2016-cı ilin yanvar ayının 1-i tarixində Zaqatala rayonunda mövcud olan 9575 hektar fındıq bağlarının sahəsi 2017-ci ilin yazında 3158 hektar yeni fındıq bağlarının salınması və 4284 hektardan ibarət olan yeni sahələrin həcmi 17017 hektara çatdırılmışdır. Yeni fındıq istehsalçılarının sayı isə 2500 nəfərdən çoxdur. Fındıq bağları sahələrinin iki dəfə artırılması istiqa-mətində işlər davam etdirilir. Qeyd edək ki, rayonda ötən ilin payız mövsümündə 5 hektar sahədə fındıq tingliyi yaradılmışdır. Burada 300 min ədəd keyfiyyətli fındıq tingi yetişdirilərək sahələrə köçürülmüşdür. Rayonun 8 emal müəssisələri tərəfindən 2016-cı ildə 91,9 milyon manat, 2017-ci ilin 6 ayında isə 30,8 milyon manat dəyərində fınfıq məhsulları ixrac olunmuşdur. Ölkə üçün ənənvi olan sahələrdən biri də gülçülükdür və rayonda bu bərpa edilməsi üçün 2016-cı ildə Türkiyədən və Bolqarıstandan dəvət olunmuş mütəxəssislərin tövsiyələri əsasında Zaqatala rayonunun Aşağı Tala kəndində gülçülüyün inkişaf etdirilməsi məqsədilə 107 hektar torpaq sahəsi ayrılmışdır. Bolqarıstandan gətirilmiş tinglərin 82 hektarda “Dəməşq qızılgülü” və 25 hektarda “Lavanda” gülü növləri üzrə gül plantasiyaları salınmışdır. Bu plantasiyalarda ilkin mərhələdə təxminən 600 ton gül ləçəyinin toplanması nəzərdə tutulub. “Dəməşq qızılgüləri”ndən istehsal olunan yağ həm məhsuldarlığına, həm də keyfiyyətinə görə ən yaxşı hesab olunur. Bolqarıstandan gətirilmiş “Lavanda” gülünün Fransa və Türkiyə “Lavanda” növlərindən yağlılıq dərəcəsi 20 faiz çoxdur.İllik gücü 1250 ton yaş gül, 250 litr gizli gül və 6 min litr “Lavanda” gül yağı “AzRose” adı ilə bazarlara çıxarılır. Gələcəkdə isə həmin yağlardan istifadə etməklə müxtəlif ətriyyat, yuyucu, məişət və qida sənayesində istifadə olunan məhsulların istehsalı nəzərdə tutulur. Gül yağı istehsalı avadanlığının Türkiyədən gətirilmiş və həmin müəssisədə 684 daimi iş yerləri yaradılmışdır. Layihə gələcəkdə yerli əhalinin öz pay torpaqlarında qızılgül əkməklə bu sahənin daha da inkişaf etdirilməsinə şərait yaradacaq. Beləliklə, əhali yığdığı gül ləçəklərini 9 müəssisəyə təhvil verməklə əlavə gəlir əldə edəcək. Müəssisənin ümumi əraisi 3 hektardır. Burada istehsalat bölməsi, anbar, ofis və digər quruluş obyektləri tikilib. Ərazidə suvarma məqsədləri üçün su tutumu 5 min kubmetr olan süni göl yaradılıb, damcı suvarma sistemi qurulub, kənd təsərrüfatı texnikaları alınıb. Türkiyədən gülçülük sahəsində böyük təcrübəyə malik ixtisaslı aqronomlar dəvət edilmişdir. Zaqatalalılar var qüvvələri ilə çalışırlar. Sahib- karlığın inkişaf etdirilməsi, əhalinin məşğulluq səviy- yəsinin artırılması üçün bütün imkanlardan istifadə olunur, aqrar sahənin, xüsusi ilə də ixrac potensialı böyük olan sahələrin inkişafına bir nömrəli vəzifə kimi yanaşılır. Rayonlar Əkin sahəsi, hektar Pambıq qəbulu məntəqələrinə verilmişdir, ton Cəmi O cümlədən 2017-ci ildə Respublika üzrə cəmi 136413,2 48880,23 2685,49 Ağcabədi 9550,0 3638,03 280,89 Ağdam rayonu 3005,0 876,17 66,91 Ağdaş rayonu 3000,0 925,55 42,95 Ağsu rayonu 2500,8 931,90 - Beyləqan 8550,0 3666,67 284,11 10 Bərdə rayon 8518,5 3129,56 3129,56 Biləsuvar 11351,8 5895,15 5895,15 Cəlilabad 500,0 272,30 272,30 Füzuli rayonu 2050,0 431,40 431,40 Goranboy 5000,0 1001,40 1001,40 Hacıqabul 1203,9 177,79 177,79 İmişli rayonu 15641,5 3049,11 262,92 Kürdəmir 4027,0 1437,87 - Neftçala rayonu 11111,0 2350,16 134,50 Saatlı rayonu 17220,0 9513,40 435,00 Sabirabad 15055,0 5322,26 110,27 Salyan rayonu 7052,4 2209,20 156,00 Samux rayonu 53,0 8,23 - Tərtər rayonu 3123,0 1400,85 71,87 Ucar rayonu 2500,0 639,29 - Yevlax rayonu 2168,0 564,70 28,43 Zərdab şəhəri 3232,3 1439,24 34,15 Mənbə: Azərbaycan Respublikasının Dövlət statistikası Komitəsi (2018 – ci il) Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|