Milliy qadriyatlarimiz bilan chambarchas bog‘lanib ketgan muqaddas dinimiz islom dinida ham inson, shaxs manfaati eng birinchi o‘ringa qo‘yiladi

Afvni (qabul qilib) oling, yaxshilikka buyuring, johillardan esa yuz o‘giring!”.
Ulamolarimiz “afv” so‘zini “bag‘rikenglik bilan o‘zgalarning uzrini qabul qilish, og‘irlikni o‘ziga olib, boshqalarga yengillik baxsh etish” deya izohlagan ekanlar. Mazkur oyat nozil bo‘lganda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Jabroil alayhissalomdan uni sharhlab berishni so‘ragan ekanlar. Shunda Jabroil (a.s.): “Alloh taolo Sizga zulm qilgan kishini Siz afv eting, Sizga bermagan kishiga Siz bering, Sizdan uzilib ketgan kishiga Siz yaqinlashing!”, demoqda – degan ekanlar.
Yana bir misol, Payg‘ambar alayhissalomning huzurlariga bir guruh ansoriylar kelib, “Ey Allohning Rasuli! Saqif qabilasi hidoyatga kirmayapti, ularni duoibad qiling” deyishganida u zot alayhissalom “Allohumma, ihdi Saqifa” – “Allohim, Saqifni hidoyat qil”, dedilar. Ansoriylar yana “Ey Allohning Rasuli! Ularni duoibad qiling” deyishdi. Biroq Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yana “Allohim! Saqifni hidoyat qilgin” dedilar. Uchinchi marotaba so‘rashganda ham shu duoni qildilar. Mana, bag‘rikenglikning yorqin namunasi. Payg‘ambarimiz alayhissalomning bu muborak duolari ijobat bo‘lib, ana shu Saqif qavmidan keyinchalik buyuk zotlar, ulug‘ ulamolar yetishib chiqdi.
Oisha onamiz roziyallohu anhodan rivoyat qilinadiki, Payg‘ambar alayhissalom rafiqul a'loga intiqol qilganlarida, ya'ni vafot qilishlaridan oldin bir yahudiyga o‘z sovutlarini garovga berib, undan 30 so' arpa sotib olgan ekanlar. Oisha onamiz roziyallohu anho mana shu voqeani u zotning bag‘rikenglik borasida o‘z ummatlariga ko‘rsatgan eng katta ta'limlari, deganlar.
Darhaqiqat, Payg‘ambar alayhissalomga qarz beradigan sahobalar yo‘qmidi? Sahobai kiromlar hazrati Payg‘ambar alayhissalom uchun qarz tugul, mol-dunyo tugul jonlarini berishga ham tayyor edilar. Nihoyatda boy-badavlat sahobalar bor edi, butun boshli qo‘shinni qurol-yarog‘, ulov bilan jihozlagan, kiyim-bosh, oziq-ovqat bilan ta'minlagan sahobalar, hazrati Usmon kabi butun boshli bog‘larni, quduqlarni sotib olib, musulmonlarga vaqf qilib bergan sahobalar juda ko‘p edi. Lekin nima uchun Payg‘ambar alayhissalom g‘ayriddindan, yahudiydan ozgina arpani garov evaziga qarzga olyaptilar? Nima uchun zimmalarida qarz qolgan holda rafiqul a'loga intiqol qilyaptilar? Bularning barchasi Azizul Hakim Alloh taoloning cheksiz hikmatidir. Bu Islom ummatiga o‘ziga xos ta'limdir, ya'ni boshqa din, boshqa mamlakat, boshqa millat vakillari bilan ham ana shunday muomala qilish durustligini o‘rgatishdir. Demak, musulmon odam o‘zi yashayotgan jamiyatda har qanday inson bilan qo‘ni-qo‘shni bo‘lib yashashi, savdo-sotiq, oldi-berdi qilishi, ular bilan bordi-keldi qilishi mumkin ekan, do‘stona qo‘shnichilik munosabatlarini yo‘lga qo‘yishi joiz ekan.