Министерство высшего и средне-специального образования республики узбекистан

5-rasm. Galenitning xromatlar bilan bosilishi
Galenitni tazyiqlash uchun eriydigan fosfatlar H₃’O₄, NaH₂’O₄, Ca(H₂’O₄)₂ (1,7-7 kg/t kontsentrat) va organik birikmalar, masalan kraxmal yoki dekstrin (0,1-0,2 kg/t kontsentrat) ishlatilishi mumkin.
Kurgoshinning oksidlangan minerallari, ayniksa tserrusit va anglezit sulg’fgidril yiguvchilar bilan kiyin flotatsiyalanadi. SHuning uchun kurgoshinning oksidlangan minerallari ularning yuzasi natriy sulg’fid bilan sulg’fidizatsiya kilingandan sung ksantogenatlar bilan flotatsiyalanadi. TSerrusitning sulg’fidizatsiyasi uchun pH ning mukobil kiymati 8,5- 9,3 ; anglezit uchun 7,5-8,2. Kurgoshinning oksidlangan minerallari sulg’fidizatsiyalanishga bulgan kobiliyati va keyingi flotatsiyalanishga bulgan moyilligiga karab ktsyidagi guruxlarga bulsa buladi: oson sulg’fidizatsiyalanadigan va oson flotatsiyalanadigan ( tserrusit, anglezit va vulg’fenit); yomon sulg’fidizatsiyalanadigan va kam flotatsiyalanadigan ( mimetizit i piromorfit); sulg’fidizatsiyalanmaydigan va flotatsiyalanmaydigan (plyumboyarozit).
Oksidlangan kurg’oshinli minerallarga yog’ moy kislotali yig’uvchilar– olein kislota, natriy oleati bilan flotatsiyalashni kullash mumkin. Lekin bu yiguvchilapHin kullanilishi dolomit, oxaktosh, jemir oksidi tutmagan rudalarda cheklanadi, ular oksgidral yiguvchilar bilan xam yaxshi flotatsiyalanib suyuq shisha bilan tazyiqlash samarasizdir. Sulfidli kurgoshin rudalapHi boyitish texnologiyasi kupincha zarrachalapHing kattaligi bilan, tarkalishning bir xiligi bilan, galenitning flotatsion faolligi bilan va piritning borligi bilan aniklanadi. Birlashtirilgan gravitatsion-flotatsion boyitish jaraenlari galenitning zarrachalari yirik rudalari uchun ishlatiladi, uning asosiy massasi jarayonning boshida ogir suspenziyalar yoki cho’ktirish yerdamida olinadi. Tarkibida rux va mis bulmagan sulfidli kurgoshinli rudalar tabiatda kam uchraydi, ularning boyitilishi oddiy texnologik sxema buyicha amalga oshiriladi. Jaraenlar ketma-ketligi rudaning yirikligiga boglik. Galenit odata ksantogenat yeki ditiofosfat bilan sarfi 30-60 g/t bulgan pH=8-8,5 li sodali muxitda flotatsiyalanadi.
Agar ruda tarkibida temir oksidlari yeki gidroksidlari bulsa, texnologik sxemaga mayda sinflapHi kontsentratsion stolda boyitish yeki magnitli separatsiyajaraenlari kushiladi. Mayda zarrachalik kurgoshin minerallari gravitatsiyali boyitish jaraenidan chikka chikindilardan sulg’fidizatsiya yuli bilan olinadi. Bu kabi birlashtirilgan sxemalar “Mobladen” (Marokko), “MexipHix”(Germaniya) fabrikalarida kullaniladi. Tarkibida 15-80% oksid xolidagi kurgoshin minerallarini ( anglezit va tserrusit) saklovchi sulfidli – oksidli aralash rudalar keng tarkalgan. Sulfidli va oksidli kurgoshin minerallarining nisbatiga karab bu rudalar 2 xil sxema bilan boyitiladi, bu jaraen Mirgalimsoy konidagi aralash kurgoshin-baritli rudalapHi kayti ishlovchi Kentau fabrikasida amalga oshiriladi. Bu rudalarda kurgoshinning tserrusit va anglezit minerallari xolidagi mikdori 15 dan 20% gacha. Ruda tarkibida shuningdek pirit (1,5-2%), kam mikdorda sfalerit va xalkopirit xam bor. Baritning mikdori sanoatda axamiyatlidir. Asosiy rudalimas minerallar – kalg’tsit, dolomit, kvarts, limonit, getit, gidrogetit. Rudalar kurgoshinning yupka va tartibsiz joylashishi bilan fark kiladi. Galenitning deyarli 90 % yirikligi 0,2 mm, ulardan 50 % dan ortigi 0,02 mm. TSerrusitning 50% 0,005mm li zarrachalar bilan kursatilgan. Baritning zarrachalari yirikligi 0,05mm dan kam. Rudaning boyitilishi 3 boskichli flotatsiya yuli bilan amalga oshiriladi. Birinchi yanchish jaraeni yarim yepik tsiklda spiralli klassifikator bilan ishlaydigan sterjenli yanchigichda amalga oshiriladi. Bu klassifikatopHing sliviyirikligi -0,074mm sinfli 45-50% 1 asosiy kurgoshin flotatsiyasiga yuboriladi, bunda oksidlangan kurgoshin minerallari sulg’fidizatsiyasi uchun sepHistqy natriy (450 g/t), butil va etil ksantogenatlarining aralashmasidan iborat yiguvchi (85 g/t), ditiofosfat (18g/t) va kupirtiruvchi T-66 (10 g/t) kushiladi.
Flotatsiyaning chikindilari 75-80% -0,074 sinfli yiriklikkacha kayta yanchiladi, 2-flotatsiyaning chikindilari 100% gacha yanchiladi sepHistqy natriy kushilgan kurgoshin flotatsiyasiga yuboriladi. SepHistqy natriyning bu jaraendagi sarfi 350 g/t ni tashkil etadi.
Kurgoshinli flotatsiyaga ditiofosfat berish kurgoshinning oksidli minerallarini olishni 8% ga oshiradi. Kurgoshin kontsentratni sifatini yaxshilash va piritni bosish uchun 1-tozalovchi kurgoshinli flotatsiyaga natriy tsianid kushiladi. Bu kurgoshinning tayer kontsentratidagi mikdorini 44-46% gacha oshirish imkonini beradi.
Kurgoshinli flotatsiyaning 3–Nazorat flotatsiyasi chikindilari baritli flotatsiyaga yuboriladi, u olein kislota (45g/t) va alkilsulg’fat(80g/t) aralashmasi bulgan yiguvchi tahsirida boradi. Bush jins minerallari asosiy flotatsiyaga (1100g/t) va tozalovchi flotatsiyaga (500g/t) beriladigan suyuk shisha bilan bosiladi. Tayer baritli kontsentrat 80-82% barit saklaydi.