Министрество высшего и среднего образования республики узбекистана

SUYUQLIK VA GAZ MEXANIKASI ASOSLARI fani bo‘yicha: 
Tutash muhitning klassik modellari. Ideal suyuqlik (gaz) modeli. Eyler 
tenglamalari. Ideal suyuqlik harakatini tavsiflovchi to‘la tenglamalar sistemasi. 
Muvozanat tenglamalari. Muvozanat holat mavjud bo‘lishi uchun tashqi hajm 
kuchlari uchun zaruriy shart. Og‘irlik maydonida muvozanat holati (siqilmaydigan 
suyuqlik va mukammal gaz). Arximed qonuni. Muvozanat holatdagi suyuqlikning 
qattiq sirtga bosimini hisoblash. 
Bernulli integrali va uning suyuqlikka oid ayrim tadbiqlari. Mukammal gaz 
harakati uchun Bernulli integrali. Tormozlanish parametrlari, tovush tezligi, Max 
soni. Sen-Venan-Vensel formulasi. Gaz siqiluvchanligining bosim miqdoriga 
ta’siri. Laval naychasi haqida tushuncha. 
Koshi-Lagranj integrali. Tezlik potensialining dinamik talqini. Barotrop 
ideal suyuqlik (gaz)ning potensialli harakati va uning xususiy hollari. Siqilmas 
suyuqlikning potensialli harakati. CHegaralanmagan hajmli ideal siqilmas 
suyuqlikda sferaning absolyut va nisbiy harakati. Dalamber paradoksi. Sferaning 
o‘zgaruvchan tezlik bilan harakati. 
Gazning kichik qo‘zg‘alishli harakati. Gazning to‘lqin tenglamasi bilan 
tavsiflanuvchi barotrop harakati. 
CHekli amplitudali tekis to‘lqinlarning tarqalishi. Riman echimlari. Oddiy 
to‘lqinlar. Rimanning siqilish to‘lqinlarining ag‘darilishi. Markazlashtirilgan 
to‘lqinlar. 
Tomson, Lagranj va Gelmgols teoremalar. Uyurma va tezlik divergensiyasi 
berilganda tezlik vektorini hisoblash. Ayrim uyurma maydonlari. 
YOpishqoq siqilmas suyuqlik harakati to‘la tenglamalar sistemasi. Siqilmas 
yopishqoq suyuqlik tenglamalarining ayrim aniq echimlari. Silindrik quvurdagi 
harakat, Gagen-Puazeyl qonuni. 
YOpishqoq suyuqlik uchun o‘xshashlik qonunlari. P-teorema. Frud, Struxal, 
Eyler va Reynolds sonlari. Reynolds soni kichik bo‘lgan hol. YOpishqoq siqilmas 
suyuqlik ichida sharning sekin harakati. Stoks formulasi. 

---

9 
Reynolds soni katta bo‘lgan hol. Reynolds soni katta bo‘lgan holda Prandtl 
yondoshuvi Laminar chegaraviy qatlam tenglamalari. Blazius masalasi. 
Reynolds tajribasi. Laminar va turbulent oqimlar. Turbulent oqimni 
o‘rganishda o‘rtachalashtirish usullari. Reynolds tenglamalari. Turbulent oqimni 
o‘rganishga differensial yondashuv. Prandtl formulasi. Turbulentlikning qo‘sh 
qatlam sxemasi. 
Siqiluvchan va siqilmas termoideal suyuqlik modeli. Issiqlik o‘tkazuvchan 
yopishqoq suyuqlik uchun issiqlik oqimi tenglamasi. Termoyopishqoq suyuqlik 
harakati to‘la tenglamalar sistemasi.