Mirəsgər Muradlı Ölümdən sonrakı şİzofrenİya
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bİr SeVGİ roManI
|
Mirəsgər Muradlı
Ölümdən sonrakı şİzofrenİya Bakı, Qanun nəşriyyatı, 2019, 208 səh., 500 tiraj Çapa imzalanmışdır: 202.01.2019 Korrektor: Əyyar Tahirov aB © Mirəsgər Muradlı, 2019 © Qanun nəşriyyatı, 2019 Qanun nəşriyyatı Bakı, azərbaycan, aZ1102, Tbilisi pros., 76 Тел.: (+994 12) 431-16-62; 431-38-18 Mobil: (+994 55) 212 42 37 e-mail: info@qanun.az www.qanun.az www.fb.com/Qanunpublishing www.instagram.com/Qanunpublishing Ön SÖZ Bİr SeVGİ roManI Mirəsgər Muradlının “Ölümdən sonrakı şizofreniya» ro- manı ədəbiyyata – söz dünyasına ilkin addımlarını atan bir gəncin sənətdə ilk sözüdür. Mən bu əsəri ilk növbədə, ona görə qiymətləndirirəm ki, burada nə qədər təcrübəsizlik gözə dəysə də, təsvir olunan hadisələrin yalan olmadığına, bir gəncin başına gələn uğursuzluqların, bədbəxtliklərin reallığına inandım. Mən Mirəsgərin bu əsərində insan və tale paralelini izlədim. Qaçılmaz taleyi ilə üzləşən o gənc – Raul həyatda xoşbəxt olmaq istəyir. Lakin xoşbəxtlik, Raulun gələcək haqqında xoş xəyalları həyatın amansız dalğaları içərisində qərq olur, sevdiyi qızın və dostunun xəyanəti ona tuşlanan ən ağır zərbəyə çevrilir, sonra isə sevdiyi başqa bir qız ağır xəstəlikdən sonra ona dərd gətirir. Və Raulun özü də bütün bu bədbəxtliklərdən sonra psixoloji sarsıntılar içərisində yaşayır. Mən romanın məzmununu nəql etmək fikrində deyiləm. Əgər nəql etsəm, elə indicə xatırlatdığım bir neçə cümlə kifayət edər. ancaq romanı məzmununa, baş verən hadisələrin yığcam təfsilatına görə deyil, orada təsvir olunan obrazların keçirdiyi psixoloji vəziyyətlərə, həyatının gedişinə mane olan səbəblərin nədən yarandığına görə təhlil etmək lazımdır. Romanın qəhrəmanının, yəni bütün hadisələrin əsas iştirakçı- sı olan Raul adlı bir gəncin taleyini izləsək, əvvəlcə onun xoşbəxt günlərinin, sonra isə acınacaqlı taleyinin şahidi olarıq. Doğrudan da, romanın yarıdan çox hissəsini oxuyandan sonra az qala da- 6 rıxmağa başladım, bir gəncin sevgi əhvalatını bütün təfərrüatı ilə nəql etməyə dəyərmi? Və səhifələri çevirə-çevirə düşünürdüm ki, roman xoşbəxt bir finalla başa çatacaq, yəni Raul və nərgiz bü- tün gözləmələrə rəğmən evlənəcəklər. axı, romanda hadisələrin ziddiyyətini, obrazların qarşıdurmasını müəyyən edən konflikt olmalıdır. amma darıxmağa dəyməzmiş, bundan sonra Raulun həyatı böhran, tənəzzül mərhələsinə daxil olur. Konfliktlər baş- lanır. Raul orta məktəbin yuxarı sinfində oxuyur və illər boyu uşaq qəlbində müqəddəs bir hiss kimi qoruyub saxladığı sevgini nərgiz adlı qıza bəyan edir. Bu heç də təəccüblü deyil. Əsl sevgi elə məktəb illərindən başlanır. Əksəriyyəti də baş tutmur. amma Raul-nərgiz münasibətləri hər ikisinin ürəyincədir. Yeganə maneə nərgizin anası aynişan müəllimə ola bilərdi. Çünki nərgiz onun bircə övladıdır və qızıyla bağlı bütün məsuliyyət onun üzərindədir. amma nərgizin intihara cəhd etməsi ana- nı yumşaldır və hadisələr iki gəncin qarşılıqlı münasibətlərinin bütün maneələri aradan qaldırdığı nöqtəyə gəlib çatır. Buracan Raulun xarakteri, həyata, insanlara özünəməxsus münasibəti ilə tanış oluruq. O, başdan-ayağa romantika ilə nəfəs alır, xəyallarla, gələcəyə bəslənən xoş arzularla nəfəs alır. Fransız yazarı Jül Renarın bir sözü yada düşür: «Romantika qəlbin ay işığıdır». Doğrudan da, sevgililər arasında heç bir öpüş, qucaqlaşma səhnəsinə təsadüf etmirik. Raul yalnız sevməyə, sevgilisinin səsini eşitməyə, nəfəsini hiss etməyə can atır. Günlər keçir, aylar ötüşür, illər tamam olur. Raul ali məktəbə daxil olur. Onun təkcə nərgizlə deyil, yaxın dostları anar və Lamiyə ilə münasibətləri də təmiz hisslər üzərində qurulub. «Kristal» sözü burada lap yerinə düşür – insan da bu qədər təmiz, saf olarmı, – deyə düşünürsən. Raulun institut illəri – tələbəlik həyatı xəsis cizgilərlə təsvir olunur. amma romanda sevgi xətti aparıcıdır və cavan müəllif də bu xəttin axarını qətiyyən zəiflətmir. Raul-nərgiz xətti – süjetin 7 bu istiqaməti romanın romantik pafosunu təşkil edir. Yaşadığımız bu mürəkkəb əsrdə, leyliliyin, məcnunluğun, əsl sevginin az qala yoxa çıxdığı bir zamanda sevinirsən ki, həyatda belə saf, bulaq suyu, dağ havası kimi təmiz, riyasız-boyasız sevgilər də varmış… amma sən demə, Raul-nərgiz sevdası uğursuzluğa, qız xəyanəti ucbatından süquta gətirib çıxaracaqmış. Həyatda – xüsusilə sevgi münasibətlərində ən dəhşətli hadisə xəyanətlə bağlıdır. İki insanın qarşılıqlı münasibətlərini bir andaca məhv edən xəyanət baş verdikdə (ya qız, ya oğlan tərəfdən – dəxli yoxdur), mütləq bir faciə ilə üzləşirik. Burada intihar da ola bilər, dərin psixoloji sarsıntı da. Raul hərbi xidmətə gedir, Vətən qarşısında borcunu şərəflə ödəyir, hətta müharibədə – ön cəbhədə – döyüşlərdə iştirak edir. Müəllifi bu yerdə alqışlayırıq ki, o, azərbaycan gənclərinin müqəddəs bir borcunu xatırladır. Romanda Raulun hərbi xidməti haqqında yetərincə məlumatımız olur. amma bundan sonra Raulun həyatında ciddi mənada ağır, qara günlər başlanır. Əlbəttə, bu romanın müəllifi şəxsən mən olsaydım, Raulun əsgərlikdən sonrakı həyatını bir qədər başqa cür təsvir edərdim. axı, Raul müharibədə iştirak edib, zənnimcə, müharibə insana dözüm, sərt xarakter bəxş edir və o, həyatda hər növ çətinlikləri dəf etməyə qadir görünür. amma müəllif təsvir etdiyi qəhrəmanın daxili dünyasına yaxşı bələd olduğundan onu malik olduğu his- siyyat, duyğu və düşüncələr aləmindən ayırmır, çünki Raulun düşüncəsinə görə (bəlkə elə müəllifin də) «Sevgi, dadı ağıza şi- rin gələn bir zəhər kimidir. İnsanı uzun bir müddət yavaş-yavaş öldürür. Əgər həqiqətən də sevgi belə bir şeydirsə, niyə insan- lar daima gerçək sevginin axtarışında olurlar? Məncə, sevmək, üzməyi bilmədiyin halda yenə də dənizə atılmaqdır. Sevmək, əlinin yanacağını bilə-bilə, atəşə toxunmaqdır». Müəllif də öz qəhrəmanını sevgi əzabı deyilən bu fırtınalardan keçirir. nərgiz ona xəyanət edir, Raulun ən yaxın dostu Sahibə uyur, indiyə qədər Raulla olan münasibətlərinə «nağıldır» deyir. 8 Əlbəttə, müəllif gərək nərgizin bu xəyanətə necə gəlib çıxdığı- nı oxucuya çatdıraydı. amma görünür, buna ehtiyac yox imiş. Xəyanətin yolu buymuş ki, qəlbin istəyini tamam başqa bir axara yönəldəsən. Və təbii ki, hər bir xəyanət də cəzasız qalmır. Sahib də, nərgiz də bu xəyanətə görə öz cəzasını alırlar. amma Raulun ürəyi sevgi hissləri ilə doludur. Və budur, ikin- ci sevgi gəlir. Banu sevgisi. Və məlum olur ki, Banu da onu sevir. amma… o da məlum olur ki, Banu ağır xəstədir, ömrünün sona çatmağına az qalıb. Və ağır əməliyyatdan sonra dünyasını dəyişir. Beləliklə, romanın birinci, ikinci hissələrində xoşbəxt görünən bir insan – romantik Raul ən ağır məhrumiyyətlərə düçar olur. Onun öz həyatını xilas etməyinə çarə varmı? Raul şizofreniyaya düçar olur, bu, elə bir xəstəlikdir ki, insan özü-özüylə mübarizə aparmağı bacarmır. Müəllif öz qəhrəmanını dərin psixoloji hal- lar, Banu ilə xəyali söhbətlər içərisində oxucudan ayırır. Bəs axırı necə olacaq? Yəqin ki, romanda təsvir olunmayan, amma ümid edəcəyimiz hadisələr gözləyəcəyik. Təbii ki, roman- dan sonra. Raul öz xarakterində həyata inamını bərpa edəcək, yenə sevəcək, seviləcək və bədbəxtliklərin seriyası qırılacaq. Mirəsgər Muradlının romanını onun ilk ədəbi sınağı he- sab edirəm. Ümid edirəm ki, onun gələcək əsərlərində müasir gəncliyin həyatı, işi, mübarizəsi, müstəqillik dövrünün yaşantıla- rı təsvir olunacaq. Ona uğurlar arzulayıram! Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|