Redaksiya heyəTİ: Baş redaktor: K. M. Tahirov

Respublikanın kütləvi və 
ixtisaslaşdırılmış kitabxanaları, 
Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana 
Sistemləri üçün
REDAKSİYA HEYƏTİ:
Baş redaktor:       K.M.Tahirov,  
 
 
      fəlsəfə doktoru,
        Əməkdar mədəniyyət işçisi      
Redaktorlar: 
G. Səfərəliyeva 
M.Cəfərova
Məsul katib:   
    N.Alışova 
Əlamətdar və tarixi günlər 
təqvimi - 2012 / baş red. 
K.Tahirov; red.: G.Səfərəliyeva, 
M.Cəfərova; məsul katib 
N.Alışova; M.F.Axundzadə adına  
Azərbaycan Milli Kitabxanası. - 
Bakı, 2011. - 320 s.
© M.F.Axundzadə adına  
Milli Kitabxana
2012
BAKI - 2011

YANV
AR
B. 
B.E. 
Ç.A. 
Ç. 
C.A. 
C. 
Ş. 
B.
B.E. 
Ç.A. 
Ç. 
C.A. 
C. 
Ş. 
B. 
B.E. 
Ç.A. 
Ç. 
C.A. 
C. 
Ş. 
B. 
B.E. 
Ç.A. 
Ç. 
C.A. 
C. 
Ş. 
B. 
B.E. 
Ç.A. 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
25 
26 
27 
28 
29 
30 
31
200 il
1812-1878
M.F.Axundzadə
®
M.F.Axundzadənin  yaradıcılıq  yolunu  səciyyələndirən  tarix 
səhifələrini vərəqləyərkən biz böyük iftixar hissi keçiririk ki, xalqı-
mız ağır zamanlarda, gerilik, dini fanatizm şəraitində belə görkəmli 
şəxsiyyət, öz dövrünü qabaqlayaraq gözəl əsərlər yaradan bir insan 
yetişdirmişdir...
Heydər Əliyev, ümummilli lider
 Yеni il (01.01)
• 
20 Yanvarın ““Şəhidlər Günü” elan 
• 
olunması haqqında” qanun verilmişdir 
(17.01.1992) 
Ümumxalq Hüzn Günü (20.01.1990)
• 
Gömrük İşçiləri Günü (29.01.1992)
• 
1 yanvar
Gün çıxır 06:26 
Gün batır 17:25
31 yanvar 
Gün çıxır
06:18 
Gün batır
17:57
22 dekabr-  
20 yanvar
Oğlaq bürcünün 
ünsürü torpaq, 
planeti Saturn, 
düşərli günü 
çərşənbə axşamı, 
şənbə, düşərsiz 
günü bazar ertəsi, 
cümə axşamı, 
metalı dəmir, 
uğurlu rəngi tünd-
yaşıl, qara, göy, 
uğursuz rəngi ağ, 
uğurlu daşı rubin, 
oniks, enerji verən 
çiçəyi ağ qərənfil, 
qara lalə, uğurlu 
rəqəmi isə 3 və 
5-dir. 

3
Milli ədəbiyyat
Əməkdar müəllim, ədəbiyyatşünas Axundlu Yavuz İbrahimxəlil oğlunun 
(07.01.1927) аnаdаn оlmаsının 85 illiyi
Yаzıçı Qаsımоv Əlfi Səhlik oğlunun (05.01.1927-12.03.1985) аnаdаn 
оlmаsının 85 illiyi
Əməkdаr incəsənət хаdimi, yаzıçı Bаbаnlı Vidаdi Yusif oğlunun 
(05.01.1927) аnаdаn оlmаsının 85 illiyi
Nasir Qasımov Heydər İftar oğlunun (Heydər Qasımlı) (18.01.1942) аnаdаn 
оlmаsının 70 illiyi
Şair, publisist Xasıyev Həsən Əzizbala oğlunun (18.01.1952) аnаdаn 
оlmаsının 60 illiyi
Şair Seyidzadə Bədrəddin Mir Kazım oğlunun (Bədri Seyidzadə) 
(20.01.1882-1945) аnаdаn оlmаsının 130 illiyi
Publisist, tənqidçi Məmmədli Cahangir Əbdüləli oğlunun (26.01.1942) 
аnаdаn оlmаsının 70 illiyi
Xarici ədəbiyyat
Frаnsız drаmаturqu Mоlyеr Jan Batistin (15.01.1622-16.02-1673) аnаdаn 
оlmаsının 390 illiyi
Bеynəlхаlq Sülh mükаfаtı lаurеаtı, türk şаiri Nаzim Hikmət Rаnın 
(20.01.1902-03.06.1963) аnаdаn оlmаsının 110 illiyi
Fransız dramaturqu Bomarşe Pyer Oqüsten Karon denin (24.01.1732-
18.05.1799) аnаdаn оlmаsının 280 illiyi
SSRİ Dövlət Mükafatı laureatı, rus yazıçısı Katayev Valentin Petroviçin 
(28.01.1897-12.04.1986) аnаdаn оlmаsının 115 illiyi
Tarixdə bu gün
Yеni il (01.01)
“Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədi haqqında” qanunun 
(14.01.1992) qüvvəyə minməsinin 20 illiyi
20 Yanvarın ““Şəhidlər Günü” elan olunması haqqında” qanun verilmişdir 
(17.01.1992) 
Ümumxalq Hüzn Günü (20.01.1990)
Gömrük İşçiləri Günü (29.01.1992)
Şamaxıda böyük dağıntı və tələfat törədən zəlzələnin (31.01.1902) 110 illiyi
2012
YANVAR

4
Milli Qəhrəmanlar
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mirzəyev Şirin Vəli oğlunun (05.01.1947-
09.09.1992) аnаdаn оlmаsının 65 illiyi
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Səfərov Cəlil Əziz oğlunun (28.01.1962-
15.05.1992) аnаdаn оlmаsının 50 illiyi
Siyasət. Hərbi iş
Fransanın Milli Qəhrəmanı Janna Darkın (06.01.1412-30.05.1431) аnаdаn 
оlmаsının 600 illiyi
Görkəmli dövlət xadimi Rəfibəyli Xudadat bəy Ələkbər bəy oğlunun 
(12.01.1877-01.06.1920) аnаdаn оlmаsının 135 illiyi 
Dövlət хаdimi Ахundоv Ruhullа Əli oğlunun (13.01.1897-21.04.1938) 
аnаdаn оlmаsının 115 illiyi
ABŞ dövlət xadimi Ruzvelt Franklin Delanonun (30.01.1882-12.04.1945) 
аnаdаn оlmаsının 130 illiyi
Coğrafiya.Geologiya
Görkəmli Azərbaycan geoloqu, akаdеmik, Əməkdаr еlm хаdimi Qаşqаy 
Mirəli Seyidəli oğlunun (07.01.1907-23.04.1977) аnаdаn оlmаsının 105 
illiyi
Mühəndis işi. Texnika 
Əməkdar mühəndis Əzizov Tofiq Müseyib oğlunun (18.01.1932-1998) 
аnаdаn оlmаsının 80 illiyi
Neft
Görkəmli neftçi, professor Tağıyev Eyyub İsmayıl oğlunun (27.01.1912-
1967) anadan olmasının 100 illiyi
Tarix. Din
Əməkdаr еlm хаdimi, prоfеssоr Sumbаtzаdə Əlisöhbət Sumbat oğlunun 
(21.01.1907) аnаdаn оlmаsının 105 illiyi
Kimya.Biologiya.Tibb 
Əməkdаr həkim, tibb elmləri doktoru, prоfеssоr Əliyеv Əziz Məmmədkərim 
oğlunun (01.01.1897-27.07.1962) аnаdаn оlmаsının 115 illiyi
Biologiya elmləri doktoru, professor Ağabəyli Rəna Ağaxan qızının 
(03.01.1942) аnаdаn оlmаsının 70 illiyi

5
Teatr. Kino.Estrada.Sirk 
Xalq artisti, aktyor Mirzəyev Mikayıl Şahvələd oğlunun (01.01.1947-
03.06.2006) аnаdаn оlmаsının 65 illiyi
Хаlq аrtisti Zеynаlоv Еldəniz Məmməd oğlunun (01.01.1937-05.11.2002) 
аnаdаn оlmаsının 75 illiyi
SSRİ Хаlq аrtisti, Azərbaycanın Dövlət Mükafatı laureatı Hacıyev İsmаyıl 
Yusif oğlunun (İsmayıl Dаğıstаnlı) (06.01.1907-01.04.1980) аnаdаn 
оlmаsının 105 illiyi
Musiqi. Opera. Balet
Хаlq аrtisti, prоfеssоr, piаnоçu Səfərəliyеvа Kövkəb Kamil qızının 
(03.01.1907-27.06.1985) аnаdаn оlmаsının 105 illiyi
Naxçıvan MR-nın Əməkdar artisti, müğənni Qubadov Hüsnü Baba oğlunun 
(04.01.1922- 13.08.1991) аnаdаn оlmаsının 90 illiyi
Əməkdar incəsənət xadimi, tarzən Mansurov Mirzə Mansur Məşədi Məlik 
oğlunun (05.01.1887-30.06.1967) аnаdаn оlmаsının 125 illiyi
Əməkdаr incəsənət хаdimi, musiqişünаs, Аbаsоvа Еlmirа Əbdülhəmid 
qızının (10.01.1932-12.02.2009) аnаdаn оlmаsının 80 illiyi
Хаlq аrtisti, rəqqasə Məlikоvа Аfаq Süleyman qızının (18.01.1947) аnаdаn 
оlmаsının 65 illiyi
Xalq artisti, dirijor Abdullayev Kamal Cahanbaxış oğlunun (18.01.1927-
05.12.1997) аnаdаn оlmаsının 85 illiyi
Хаlq аrtisti, rəqqаs Məmmədоv Böyükаğа (Mirməmməd) Mircəfər oğlunun 
(23.01.1927) аnаdаn оlmаsının 85 illiyi
Хаlq аrtisti, balerina Vəkilоvа Lеylа Məhəd qızının (29.01.1927-
20.02.1999) аnаdаn оlmаsının 85 illiyi
Avstriya bəstəkarı Şubert Frans Peterin (31.01.1797-19.11.1828) аnаdаn 
оlmаsının 215 illiyi
Rəssamlıq. Heykəltəraşlıq.Arxitektura
Azərbaycanın Əməkdar inşaatçısı, Dövlət Mükafatı laureatı Ələsgərov 
Hənifə Əlisgəndər oğlunun (01.01.1912-1991) anadan olmasının 100 illiyi
Rəssаm, boyakar və qrafik Kəngərli Bəhruz (Şamil) Şirəlibəy oğlunun 
(22.01.1892-07.02.1922) аnаdаn оlmаsının 120 illiyi
Rus boyakarı Şişkin İvan İvanoviçin (25.01.1832-20.03.1898) аnаdаn 
оlmаsının 180 illiyi
Əməkdar memar Fərəcov Fərəc Səttar oğlunun (27.01.1912-07.09.1990) 
аnаdаn оlmаsının 100 illiyi

6
Yaponiyada  və  digər  Şərq  ölkələrində  qəbul 
edilmiş  təqvimə  əsasən  12  illik  tsikl  daxilində 
hər  bir  il  müəyyən  heyvan  işarəsi  altında  keçir. 
Müəyyən ildə dünyaya gəlmiş adam bir sıra fitri 
xassələrə malik olur və taleyi bu xassələrdən asılı 
olur. Şərqdə çox məşhur olan bu təqvimə əsasən 
2012-ci il Əjdaha ilidir. 
Əjdaha  çox  sağlam,  gümrah,  qüvvətli  və 
fəaldır. Ürəyi açıqdır, qızıl kimi safdır, xırdaçı, ri-
yakar, dalca danışan, qeybət qıran deyildir, hətta 
ən  adi  hiyləgərliyi  də  yoxdur.  Xeyirxah  donuz 
kimi  sadəlövh  olmasa  da,  tez  inanandır  və  onu 
həmişə aldatmaq olur. Əjdaha həssasdır. Çox vaxt 
səbəbli-səbəbsiz narahat olur. Təkmilləşməyə ça-
lışdığı üçün həm özünə həm də başqalarına qarşı 
tələbkardır. Dəqiqdir. Çox tələb edir, lakin çox da 
fayda verir.
Əsəbidir.  Dilini  saxlaya  bilmir  və  çox  vaxt 
düşünmədən danışır. Buna baxmayaraq onun rəyi 
ilə hesablaşmaq lazımdır, cünki yaxşı məsləhətlər 
verir.
İşə  çox  həvəslə  girişir.  Tez  məftun  olur. 
Məğrurdur. Hərtərəfli qabiliyyət sahibidir, ziyalı, 
iradəli, dözümlü, alicənabdır, onun sözünə baxır-
lar, nüfuzludur.
Əjdaha  ömrüboyu  heç  nədən  korluq  çək-
məyəcəkdir. Hər hansı işdən müvəffəqiyyət qaza-
nacaqdır. Hansı peşəni seçirsə seçsin – istər artist, 
istər döyüşçü, istər həkim, istərsə də siyasətçi ol-
sun, həmişə parlayacaqdır. Böyük bir işdən yapış-
sa həmişə məqsədə çatacaqdır. Bədbəxtlikdən pis 
işə də girişsə eyni dərəcədə müvəffəqiyyət qaza-
nacaqdır, o qalibdir!
Çox  zaman  sevilir,  lakin  özü  nadir  hallar-
da  sevir.  Məhəbbətdə  heç  zaman  peşmançılıq 
çəkməyəcək  və  ya  dərdə  mübtəla  olmayacaqdır. 
Bununla birlikdə Əjdaha bəzən faciəyə və fəlakətə 
bais ola bilər. 
Həyatının birinci mərhələsində Əjdahanın kiçik 
çətinlikləri olacaqdır, cünki o, yaxın adamlarından 
çox şey tələb edəcəkdir. Əjdahanın artistlik tem-
peramenti  həyatının  ikinci  mərhələsində  bir  çox 
problemlər yaranmasına səbəb olacaqdır.
Ətrafdakılardan üstün olan əjdaha çox vaxt başa 
düşülməyəcəkdir.  Həqiqətdə  isə  ona  məftun  ola-
caq, sözünə baxacaqlar. Kədəri az, müvəffəqiyyəti 
çox olacaqdır. Xasiyyəti ağırdır, həmişə narazıdır. 
Lakin  həyatının  son  mərhələsində  xoşbəxt  ola-
caq,  bütün  istəklərinə  çatacaqdır.  Əjdaha  uğur, 
müvəffəqiyyət, səma qüdrəti və ən nəcib astroloji 
təsir işarəsidir. O, həyatın və yüksəlişin rəmzidir. 
Əjdaha dörd nemət gətirir: zənginlik, xeyirxahlıq, 
ahəngdarlıq və uzun ömür.
Lakin hər  medalın o  biri  üzü  də  olur.  Əjdaha 
zahirən  xoşbəxt  görünsə  də,  unutmayın  ki,  bu 
xəyaldır. Əjdaha daim parlayır, lakin bu gözqamaş-
dırıcı  parıltı  deyildir.  Əjdahanın  güclü  şəxsiyyət 
olması  da  zahiri  əlamətdir.  Real  həyatda  Əjdaha 
yoxdur. Əjdaha parad üçün olan heyvandır. Sakit 
və qüdrətli karnaval fiqurasıdır.
Öz  arzularına  uyğun  olaraq  o,  od,  qızıl  və 
su  püskürəcəkdir.  Lakin  bayramdan  sonra  onu 
yeyəcəklər və simurq quşu kimi o növbəti bayram 
üçün  kül  içərisindən  dirilib  qalxacaqdır.  Əjdaha 
xəyali heyvandır.
Ə d ə b i y y a t
Əjdaha ili [Mətn] //Ulduz falları: Ensiklopediya lüğəti.-Bakı, 
1991.-S.63-65.
ƏJDAHA İLİ

7
Milli ədəbiyyat
85  
illiyi
ƏLFİ QASIMOV 
1927-1985
YANV
AR
Əlfi  Səhlik  oğlu  Qasımov  1927-ci 
il yanvar ayının 5-də Ağdam rayonu-
nun  Poladlı  kəndində  anadan  olmuş-
dur.  Yeddiillik  təhsilini  kənddə  alan 
Ə.Qasımov  Ağdam  Pedaqoji  Texni-
kumuna  daxil  olmuşdur.  Texnikumu 
bitirdikdən  sonra  Ağcabədi  rayonu-
nun Xocavənd və Boyad kəndlərində 
müəllimlik etmişdir.
Ə.Qasımov 1944-cu ildə Ağdamda-
kı 2 illik Müəllimlər İnstitutuna daxil 
olub, 1946-cı ildə oranı bitirmişdir. 
O,  1946-1951-ci  illərdə  Azərbay-
can  Dövlət  Universitetinin  Filologi-
ya  fakultəsinin  jurnalistika  şöbəsində 
oxumuşdur.  Ə.Qasımov  oranı  bitir-
dikdən  sonra  1951-1958-ci  illərdə 
“Azərbaycan  müəllimi”  qəzetində 
şöbə  müdiri  və  redaktor  müavini, 
“Ədəbiyyat  və  incəsənət”  qəzetində 
məsul  katib  (1958–1966-cı  illər) 
vəzifələrində çalışmışdır. 1966-cı ildə 
Azərbaycan  SSR  Nazirlər  Sovetinin 
Dövlət mətbuat komitəsində nəşriyyat 
idarəsinin rəisi işləmişdir.
Ə.  Qasımov  ədəbi  yaradıcılığa  ilk 
dəfə 1945-ci ildə Ağdamda müəllimlər 
institutunda  oxuyarkən  başlamışdır. 
“Xalq  arzusu”  adlı  ilk  şeiri  Ağdam-
da  çıxan  “Lenin  yolu”  qəzetində  çap 
olunmuşdur.  Universitetdə  oxuduğu 
illərdə Ə. Qasımovun şeirləri respub-
likanın müxtəlif qəzet və jurnallarında 
dərc edilmişdir. 
Ə.  Qasımovun  “Əriməzin  ətək-
lərində”  adlı  ilk  oçerklər  kitabı 
1954-cu  ildə  çapdan  çıxmışdır.  Bun-
dan  sonra  isə  “Şagird  briqadaları” 
(1960),”Odlu  ürək”  (1962),  “Dnepr 
qəhrəmanı”  (1963),  “Ulduz  karvanı” 
(1967), “Saçlar ağarsa da” (1970) adlı 
oçerklər kitabları nəşr olunmuşdur. O, 
“Məni qınamayın” (1968) adlı povest 
və  hekayələr  kitabının,  “Qızburunda 
tək məzar” (1970) adlı sənədli poves-
tin də müəllifidir. 
Əlfi  Qasımovun  kitabları  Mosk-
vada, 
Alma-Atada, 
Aşqabadda, 
Daşkənddə  nəşr  olunmuş  və  onlar 
barəsində məqalələr yazılmışdır. Yazı-
çının Bakıda böyük tirajla çap edilən  
“Toy gecəsi” adlı gözəl romanı kitab 
rəflərimizin bəzəyinə çevrilmişdir. 
Əlfi  Səhlik  oğlu  Qasımov  1985-ci 
il mart ayıınn 12-də Bakıda vəfat et-
mişdir. 
Ə d ə b i y y a t
Bəhyəddin Mirzəyev [Mətn] 
/Ə. Qasımov; red. X. H. 
Vəzirov].- Bakı :Azərnəşr, 
1985.
Toy gecəsi [Mətn]: roman-
lar /Ə. Qasımov; [red. O. 
Salamzadə] .-Bakı : Yazıçı, 
1985. -382s.
Mehdixanlı, T. Şəxsiyyət 
ucalığı, yaradıcılıq zirvəsi 
[Mətn]: [Əlfi Qasımov 
haqqında] /T.Mehdixanlı 
//Təzadlar.- 2009.- 21-23 
may.- S.4.
Şahmar, E. Xoş bir xatirə 
[Mətn]: [Əlfi Qasımov haq-
qında] /E.Şahmar 
// Ədəbiyyat qəzeti.- 2010.- 9 
aprel.- S.5. 
Yaqub, Z Həmişə zəhmətlə 
anılan kişi [Mətn]: [Əlfi Qa-
sımov haqqında] /Zəlimxan 
Y //Ədalət.-2010.- 16 yan-
var.- S.22.
İ n t e r n e t d ə
www.az.wikipedia.org
www. google.az
Yazıçı
5

8
Milli ədəbiyyat
85  
illiyi
VİDADİ BABANLI 
1927
YANV
AR
Vidadi Yusif oğlu Babanlı 1927-ci 
il  yanvar  ayının  5-də  Qazax  rayonu-
nun  Şıxlı  (indiki  Muğanlı)  kəndində 
müəllim  ailəsində  doğulmuşdur.  Orta 
məktəbi  bitirdikdən  sonra  ADU-nin 
Filologiya  fakültəsində  təhsil  alan 
gənc  şair  bir  il  Sabirabad  şəhər  orta 
məktəbində  müəllim  işləmiş,  sonra 
Bakıya köçüb “Azərbaycan müəllimi” 
qəzeti  redaksiyasında  ədəbi  işçi 
vəzifəsində  çalışmışdır.  Moskvada 
M.Qorki  adına  Ədəbiyyat  İnstitutun-
da təhsil almağa göndərilən V.Babanlı 
orada  aspiranturaya  daxil  olsa  da 
səhhətində  baş  verən  problemlər 
üzündən  Bakıya  qayıtmalı  olmuş  və 
burada  “Ədəbiyyat  qəzeti”  redaksi-
yasında ədəbi işçi, şöbə müdiri, daha 
sonra  isə  yaradıcılığı  ilə  əlaqədar 
olaraq  Sumqayıt  şəhərində  fəhlə  ya-
taqxanasında  tərbiyəçi  vəzifəsində 
işləyərək əsəri üçün material toplamış-
dır. Şair sonralar “Azərbaycan” jurnalı 
redaksiyasında,  Cəfər  Cabbarlı  adına 
“Azərbaycanfilm”  kinostudiyasında, 
“Yazıçı”  nəşriyyatında  da  müxtəlif 
vəzifələrdə çalışmışdır.
Roman və povestləri ilə şöhrət qa-
zanmış, oxucuların sevimlisinə çevril-
miş V.Babanlı yaradıcılığa 1947-ci ildə 
“Azərbaycan gəncləri” qəzetində dərc 
etdirdiyi ilk mətbu əsəri olan “Anam 
sən oldun” şeiri ilə başlamışdır. “Dö-
nüş”  və  “Təbrizdə  bir  gecə”  adlı  po-
emaları  məhz  onun  şeir  yaradıcılığı-
nın ilk məhsullarındandır. Sonra gənc 
şair  qələmini  ədəbiyyatın  digər  bir 
sahəsində - nəsrdə, hətta nəsrin geniş 
meydanı olan povest janrında sınama-
ğı qərara alaraq 1954-cü ildə “Gəlin” 
əsərini  yazmışdır.  Povest  həm  oxu-
cular, həm də ədəbi tənqid tərəfindən 
rəgbətlə 
qarşılanmışdır. 
Beləcə, 
V.Babanlı “Həyat bizi sınayır” poves-
ti, məşhur “Vicdan susanda” və yara-
dıcılığının  ən  mühüm  nailiyyəti  olan 
“Müqəddəs ocaq” romanı ilə sənətinin 
yüksək  zirvəsinə  çatmışdır.  Ədibin 
“Ömürlük cəza”, “Ana intiqamı”, “İn-
saf nənə”, “Gizlinlər” və s. kimi nəsr 
əsərləri, habelə “Şeir pərim”, “Hoydu 
igidlərim,  hoydu”,  “Kişilik  haqqında 
himn”,  “Var  olan  vətən”,  “Özümdən 
özümə”  və  s.  kimi  şeirləri,  müxtəlif 
mövzularda  qələmə  aldığı  hekayələri 
və publusistik məqalələri daim oxucu-
ların diqqət mərkəzindədir.
Vidadi  Babanlı  Azərbaycan  SSR 
Ali  Soveti  Rəyasət  Heyətinin  Fəxri 
Fərmanı  ilə  təltif  edilmişdir.  1954-cü 
ildən Azərbaycan Yazıçılar  Birliyinin 
üzvüdür.  1986-cı  ildə  Azərbaycanın 
Əməkdar incəsənət xadimi adına layiq 
görülmüşdür.
Sevimli  yazıçı  Prezident  təqaüd-
çüsüdür.
 
Ə d ə b i y y a t
Seçilmiş əsərləri [Mətn] 
/V.Babanlı .- Bakı: Azərnəşr, 
1987.- 475 s.
Gizlinlər [Mətn]: (Gerçək 
poman) /V.Babanlı .- Bakı: 
Qapp Poliqraf, 2005.- 315 
s.
Ömürlük əzab [Mətn]: (I-II 
kitab) /V.Babanlı .- Bakı: 
Pedaqogika, 2003.- 318 s.
Cəfərov, N. Vidadi Babanlı, 
yaxud susmayan vicdanın 
səsi: Vidadi Babanlı-
75 [Mətn] /N.Cəfərov //
Azərbaycan.- 2002. - № 5.- 
S.82-83.
Yazıçı
5

9
Milli ədəbiyyat
130  
illiyi
BƏDRƏDDİN SEYİDZADƏ 
1882-1945
YANV
AR
Bədrəddin  Mir  Kazım  oğlu 
Seyidzadə  (Bədri  Seyidzadə)  1882-ci 
il  yanvar  ayıınn  20-də  Bakı  quberni-
yasının Keşlə kəndində anadan olmuş-
dur. O, hələ uşaq ikən mədrəsədə təhsil 
almış, şərq ədəbiyyatı ilə ciddi maraq-
lanmışdır. Kiçik yaşlarından öz yaşıd-
ları arasında bədahətən şeir deməsi ilə 
fərqlənmişdir. 
Ədəbi  fəaliyyətə  şeirlə  başlayan 
Bədrəddin  Seyidzadə  1906-1920-ci 
illərdə  öz  şeirlərini  “Həyat”,  “Səda”, 
“Açıq söz”, “Bəsirət”, “Babayi-Əmir”, 
“Tuti”  və  s.  qəzet  və  jurnallarda  çap 
etdirirdi.  O,  lirik  şeirlərini  “Bədri”, 
“Ənqa”,  “Hüseyni”,  “Bədrəddin  Hü-
seyni”,  satirik  şeirlərini  isə  “İknə”, 
“Sancaq”, “Bayquş”, “Bərq əyyar” və 
s. təxəllüsləri ilə nəşr etdirirdi. 
Şair 1934-cü ildən Azərbaycan Ya-
zıçılar Birliyinin üzvü olmuşdur.
Bədrəddin 
Seyidzadə 
poetik 
tərcümə  ilə  də  məşğul  olurdu.  O, 
M.F.Axundovun  “Puşkinin  ölümünə 
Şərq  poeması”nı  farscadan  doğma 
dilimizə çevirmişdir. 
Sovet  hakimiyyəti  qurulduqdan 
sonrada  poetik  yaradıcılığını  davam 
etdirən  şairin  dövri  mətbuatda  (“Ma-
arif  və  mədəniyyət”,  “Şərq  qadını”, 
“Füqəra füyuzatı” və s.) qəzəl, qoşma, 
tərkibbənd,  müxəmməs,  təxmis,  qitə, 
beytlər və hekayətləri müntəzəm ola-
raq çap olunmuşdur.
Şair  Bədrəddin  Mir  Kazım  oğlu 
Seyidzadə 1945-cü ildə Abşeron rayo-
nunun Keşlə kəndində vəfat etmişdir.
Bir ömrün yadigarı [Mətn].-
Bakı: Yazıçı, 1984.
Bədri Seyidzadə füqəra 
füyuzat 1920-1921 [Mətn] //
Qulam Məmmədli İmzalar.-
Bakı, 1977.-S.26.
İ n t e r n e t d ə
ww. az.wikipedia.org
www.google.az
Şair
20

10
Xarici ədəbiyyat
JAN BATİST POKLEN 
(MOLYER) 
1622-1673
YANV
AR
Jan Batist Molyer 1622-ci il yanvar 
ayının 15-də Parisdə saray xidmətçisi 
Jan  Poklenin  ailəsində  doğulmuşdur. 
1639-cu ildə Klermon kollecini bitir-
mişdir.  Dünya  görüşünə  fransız  ma-
terialist  filosofu  P.Qassendinin  təlimi 
güclü  təsir  göstərmişdir.  Gənc  yaşla-
rından həyatını teatrla bağlamış, 1643-
cü ildə “Parlaq teatr” truppasını yarat-
mışdır.  Lakin  Parisdə  müvəffəqiyyət 
qazanmayan truppa 12 il (1645-1657) 
əyalət şəhərlərini gəzib dolaşmış, yal-
nız  1659-cu  ildə  xoşbəxt  bir  təsadüf 
nəticəsində  paytaxta  qayıda  bilmiş-
dir.  Bu  müddət  ərzində  Molyer  xalq 
həyatını  dərindən  öyrənmiş,  gələcək 
əsərləri  üçün  zəngin  material  topla-
mışdır. Yaradıcılığa truppası üçün yaz-
dığı şən əhval-ruhiyyəli komediyalar-
la  “Barbulyanın  qısqanclığı”,  “Uçan 
təbib” ilə başlamışdır.
Dünya  dramaturgiyasının  şah 
əsərləri  sayılan  “Tartüf”,  “Kişilərə 
ibrət  dərsi”,  “Qadınlara  ibrət  dərsi”, 
“İstəksiz nigah”, “Zorən təbib”, “Mi-
zantrop”  və  s.  komediyalarının  bir 
çoxu Azərbaycanda da səhnəyə qoyul-
muşdur. Bir sıra əsərləri ekranlaşdırıl-
mışdır. Dramaturqun komediyalarında 
feodal-dvoryan təbəqələri kəskin sati-
ra atəşinə tutulurdu.
“Xəsis”, “Skapenin kələkləri”, “Jorj 
Danden və yaxud aldadılmış ər”, “Sqa-
narel”, “Tartüf”, “Don Juan və yaxud 
daş qonaq” və bir çox digər komediya-
ları oxuyarkən istər-istəməz Molyerin 
böyük  və  məşhur  müasirlərini  xatır-
layırsan, xəyal səni XVII əsrə aparır: 
Fransa, Rişelye, XIV Lüdovik, Maza-
rini, Lofenten, Rasin, Bualo yada dü-
şür. 
Molyer  komediyalarının  bir  çoxu 
saray  bayramlarında,  keçmişin  təbiri 
ilə desək, “təntənəli” gecələrdə tama-
şaya  qoyulmaq  üçün  yazılıb.  Lakin 
sənətdə hər şeyi istedad həll etdiyinə 
görə,  həmin  “bayramlardan”  və 
“təntənələrdən” fərqli olaraq o əsərlər 
yaşayıb  və  yaşayacaq,  çünki  Molyer 
qəhrəmanları nəinki yalnız klassizmin 
çərçivələrinə,  ümumiyyətlə  zaman 
və  məkan  çərçivələrinə  sığışmır,  390 
il  əvvəl  o  qəhrəmanları  yaşadan  və 
güldürən hisslər insan yaşadıqca yaşa-
yacaq.
Aktyorluq  və  ədəbi  yaradıcılığın 
vəhdəti  prinsipinə  axıradək  sadiq  qa-
lan  Molyer  1673-cü  il  fevral  ayının 
16-da səhnədə xəstə halda Arqan rolu-
nu ifa etdiyi “Zorən xəstə” komediya-
sının tamaşasından bir necə saat sonra 
şiddətli öskürmə nəticəsində venaları-
nın partlamasından vəfat etmişdir.