Mirzo Abdulqodir Bedilning falsafiy va ahloqiy qarashlari. I. Qism: Kirish. II. Asosiy qism

Birinchidan, insonning o’zligini anglashi, o’zini boricha yo ko’rsatgani kabi bo’lishi yoki bo’lganikabi ko’rsatishi insonning kamoloti yo’lidagi dastlabki qadamdir.
Ikkinchidan, insonning jismoniy, aqliy va ruhiy mohiyatining uyg’unligi, inson kamolotini tahminlovchi asosiy omillardir. CHunki jismonan sog’lom va baquvvat, aqlan yetuk va barkamol, mustaqil dunyoqarashga ega, ijtimoiy munosabatlarda faol, shuningdek, ma’naviy-ruhiy jihatdan kamol to’gan, ehtiqodi mustahkam, yot va buzg’unchi g’oyalarga qarshi turib, insoniyat taraqqiyoti, ma’naviy kamoloti uchun o’zini mashuliyatli his etish, komil inson qiyofasining asosiy namunasi
sanaladi.
Uchinchidan, faylasuf-shoir Mirzo Bedil ilgari surgan komil inson g’oyasi insonni komillik sari intilishida, yoshlarni har tomonlama yetuk shaxs qilib tarbiyalashda, hozirgi vaqtda ham o’z tarbiyaviy kuchini yo’qotmagan o’lmas ezgu g’oyadir.
Bu g’oya jamiyatda, kishilararo munosabatda ro’y berayotgan salbiy illatlar va odamiylikka zid xatti-harakatlarga qarshi kurashda, mamlakatimizda istiqomat qilayotgan turli millat va elatlarni birlik va hamjihat bo’lib yashashida, milliy g’oya va ma’naviyatni yoshlar ongiga singdirishda albatta
katta ahamiyatga ega. SHuningdek, ushbu g’oya milliy istiqlol g’oyasini xalq ongiga singdirishda,ma’naviyat rivojida bo’lib xizmat qiladi.

Tayanch so’zlar.
Karam – axloqiy tamoyillarning muhimi bo’lib, u insonni borliqni asrab-avaylashga, insonlarni sevishga, mehr-muruvvat tantanasiga, mardlik va jasoratga chaqiradi. SHuningdek, karam tuyg’usi insonda qachon shakllansagina, unda saxovat va adolat kamol to’adi. Axloqiy tamoyillar orasida zalvorli o’rinlardan birini egallagan.
hayo – insonning hayotiga mazmun baxsh etib, butun faoliyatini ezgu ishlarga dahvat etuvchi axloqiy qadriyatdir. U insonda mardlik, g’ayrat va shijoat kabi axloqiy fazilatlarni shakllantirishning muhim bosqichidir. Mirzo Bedil tomonidan ilgari surilgan mehnatsevarlik axloqiy tamoyili ham o’ziga xos bo’lib, uni quyidagicha tavsiflash mumkin: