Anglikan cherkovi. Anglikan cherkovi
– Angliyaning davlat cherkovidir. 1534 yilda
mahalliy katolik cherkovi Rim qiroli Genrix VIIIni cherkov boshlig
’i deb e'lon qildi, yani
cherkov qirol hokimiyatiga bo
’ysundirildi. XVI asr o’rtalariga kelib ibodatni ingliz tilida
olib borish joriy etildi, postlar bekor qilindi, but va sanamlar olib tashlandi, ruhoniylar
uylanmasligi majburiy bo
’lmay qoldi. “Mo’tadil yo’l” ta'limoti, ya'ni Rim katolisizmi va protestantizm orasidagi o ’rtacha yo’l shaklllandi. Anglikan diniy ta'limoti “Umumiy ibodatlar kitobi ”da aks ettirilgan. U cherkovning najotkorlik kuchi haqidagi katolik aqidalalarini hamda shaxsiy e'tiqod orqali najotga erishish haqidagi protestant ta'limotlarini o ’zida jamlagan. Anglikan cherkovida katolisizmdagi marosimlar
shundayligicha qabul qilinib, undagi ierarxiya tuzumiga o
’xshash tartib joriy etilgan. Bu
tartibga ko
’ra, qirol Anglikan cherkovining boshlig’i hisoblanadi va yepiskoplarni
tayinlaydi. Anglikan cherkovining birinchi diniy rahbari Kenterberi arxiepiskopi
hisoblanadi.
1867 yildan Anglikan cherkovi o
’z mustaqilligini saqlagan holda Anglikan
cherkovlar ittifoqiga birlashgan.
Baptizm. Protestant ta'limotining eng ko
’p sonli davomchilari baptistlardir. Baptizm
(yunoncha
“suvga cho’ktirish”) XVII asr boshlarida vujudga kelgan bo’lib, hozirgi kunda
dunyoning 130 mamlakatida o
’z tarafdorlariga ega. Bu ta'limot tarafdorlari faqat
o
’spirinlarnigina cho’qintirishga olib boradilar. “Hech kim, jumladan, ota-onalar ham
66
kishi uchun biror dinni tanlay olmaydilar. Kishi dinni ongli ravishda o ’zi ixtiyor qilmog’i zarur ” degan qoida baptistlarning asosiy qoidasidir. Ularda ibodat o’ta soddalashtirilgan
bo
’lib, diniy qo’shiq, ibodatdan iborat.