Mirzo Ulug’bek nomidagi

Mirzo Ulug’bek nomidagi
O’zbekiston Milliy Universiteti
Tarix fakulteti
Arxivshunoslik va manbashunoslik kafedrasi
Arxivshunoslik yo’nalishi


Jahon arxivlari tarixi fanidan
Mustaqil ish
Mavzu: Hozirgi davrda Eronda arxiv ishi


Bajardi: Shukurov D
Tekshirdi: L.Salomova
Toshkent – 2023
Kirish
Asosiy qism:
1. Eron idoraviy arxivlarini rivojlantirish va modernizatsiya qilish.
2. Tarixiy hujjatlarni baholash va Milliy arxivga topshirish mexanizmi.
3. 2002-2012 yillarda Eronda Milliy arxivning rivojlanishi.
4. Milliy arxivning xalqaro aloqalari.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish
Milliy arxiv va tarixiy hujjatlarni saqlash tizimi davlatning qimmatli milliy boyligi va har qanday xalq madaniyatining o‘lchovidir. Davlatning tarixiy taraqqiyoti faktlarini saqlaydigan hujjatlar xalqning ajdodlari merosining saqlovchisi rolini o‘ynagan milliy o‘ziga xosligini tasdiqlaydi. Eronda, taxminan, yuz yil oldin, idoraviy arxivlarni yaratishga harakat qilingan. Davlat tuzilmalari, muassasalari tizimining takomillashuvi va katta hajmdagi hujjatlarning to‘planishi 1970 yilda Milliy hujjatlar tashkiloti deb nomlangan Milliy arxivni tashkil etish zaruratini tug‘dirdi.
Arxivlar faoliyatini har tomonlama o‘rganish va ularning evolyutsion rivojlanishi shu qadar talabga egaki, ayrim olimlar ularni “yurt xotirasi” deb atashadi1. Binobarin, arxiv va arxiv ishining tug‘ilish tarixini ilmiy jihatdan o‘rganish nafaqat ilmiy, balki katta tarixiy, siyosiy, ma’muriy, iqtisodiy va madaniy ahamiyatga ega. Arxiv hujjatlari siyosiy, chegaraviy va boshqa masalalarni hal etishda, jumladan, davlatlarning tarixiy huquqlarini, boshqa davlatlarga nisbatan da’volarini asoslashda ishtirok etadi. Shuning uchun ham davlat arboblari qarshi tomonning da'volariga javob berib, ko'pincha ma'lum arxiv hujjatlariga murojaat qilishadi.
Bu mavzu Eronda so‘nggi ikki asr davomida dastlab tashkilot va vazirliklarda saqlanayotgan, keyinroq esa 2000-yillarda to‘plangan tarixiy hujjatlarni o‘z ichiga olganligi bilan ham ahamiyatlidir. Milliy arxiv deb nomlangan yagona markaz ayrim tarixiy masalalarni yoritishda asosiy material bo‘lib xizmat qiladi. Va nihoyat, mavzuning dolzarbligi shu paytgacha Eronda va undan tashqarida maxsus tadqiqotlarga duchor etilmaganligi bilan bog'liq, garchi uni rivojlantirish zarurati tobora ko'proq sezilgan. Amalga oshirilgan tadqiqotlar, asosan, arxiv ishining tarixiga emas, balki uning tamoyillari va asoslariga bag'ishlangan edi, chunki uning manbalari juda kam va bundan tashqari, juda parcha-parcha edi.