Moliya asoslari mustaqil ishi fanidan

NAVOIY INAVATSIYA INVERSITETI





MOLIYA ASOSLARI
MUSTAQIL ISHI
FANIDAN

MAVZU: Moliyaning tashkiliy tamoyillari iqtisodiyotdagi ro’li va transformatsiyalashuvi

Tayyorladi: ___________________
Qabul qiluvchi:________________


Reja:

1. 
   Moliyaning ijtimoiy iqtisodiy mohiyati.
   
2. 
   Moliyaning asosiy funksiyalari.
   
3. 
   Moliyaning vujudga kelishining obyektiv shart sharoitlari.
   

Moliyaning ijtimoiy iqtisodiy mohiyati va funksiyalari.
Kishilik jamiyatining rivojlanishidagi dastlabki mehnat taqsimotlarining sodir bulishi natural xujalikning yemirilishi va tovar xujaligining shakllanish jarayonini yuzaga keltirdi.
Tovar xujaligining shakllanishi qiymatning oddiy shaklini paydo bulishiga olib keldi va keyinchalik qiymatning umumiy va pul shakllarini vujudga kelishi bilan davom etdi. Ishlab chiqarish jarayonining evolyutsion tarixiy tarakkiyoti natijasida obyektiv iqtisodiy katgoriya sifatida dastlabki moliyaviy munosabatlar ham shakllana boshladi.
Moliya tushunchasining mazmuni «pul to‘lovi», «daromad» «to‘lov» degan polisemantik xarakterdagi ma’nolarga ega bulib dastlab XIII-XV asrlarda italiyada paydo bulgan.
Moliya dastlab xar qanday pul tulovlarini anglatgan bulib keyinchalik bu tushuncha iqtisodiy subyektlar o‘rtasidagi pul munosabatlari tizimining muhim elementlaridan biriga aylanib koldi.
Ammo xar qanday pul munosabatlari tizimi ham moliyaviy munosabatlar hisoblanmaydi. Shuning uchun ham moliya va pul o‘rtasi uzaro bo\liqlik bilan birgalikda ularni solishtirib bulmaydigan farkli tomonlari ham mavjuddir.
Chunonchi, pul- tovarlar dunyosidan ajralib chikka va barcha tovarlar uchun umumiy ekvivalent rolini uynovchi maxsus tovardir.
Moliya esa mavjud uziga xos pul munosabatlari tizimini uz ichiga oladi. Moliya davlat va boshqa iqtisodiy subyektlar o‘rtasida turli xil kurinishdagi pul fondlarini shakllantirish bilan bo\liq pul munosabatlari tizimidir.
Moliyaning moddiy asosini pul aylanishi tashkil kiladi.
Pul aylanishining 2 xil turi mavjud:
- Nakd pul aylanmasi;
- Nakd pulsiz aylanmalar.
Real pul aylanmasi bu iqtisodiy jarayon bo‘lib qiymatni xarakatini yuzaga keltiradi va ijtimoiy mehnat mahsuli bo‘yicha pul to‘lovlari va hisob kitoblari bilan biralikda xarakat qiladi. Real pul oborotlarini asosiy obyektlari bulib kengaytirilgan takror ishlab chiqarish jarayonini molilashtirishning asosiy manbai bulgan moliyaviy resurslar hisoblanadi.
Pul muneosabatlarining aloxida shakli sifatida moliya quyidagi xarakterli belgilarga ega:
- Pul munosabatlari xarakteridan iborat.
- Taqsimlash xarakteridan iborat.
- Fondli xarakterdan iborat.

Demak, moliya- yalpi ichki mahsulot va milliy daromadni taksimlanishi jarayonida markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan pul fondlarini shakllantirish, taqsimlanish va ulardan foydalanish jarayonidagi pul munosabatlarini o‘zida aks ettiradi.