Moliya tizimi va moliyaviy siyosat Tayyorladi: Baxtiyorova Shahlo
Soliqlar deganda nima tushuniladi?
Yüklə 2,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
1 2
Moliya tizimi va moliyaviy siyosat- Bu səhifədəki naviqasiya:
- E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT
|
Soliqlar deganda nima tushuniladi?
Soliqlar va majburiy to’lovlar ta’rifi Soliq Kodeksining 12-moddasida bayon qilingan. Soliqlar deganda, muayyan miqdorlarda undiriladigan, qaytarib berilmaydigan va begoraz xususiyatga ega bo’lgan, byudjetga yo’naltiriladigan majburiy pul to’lovlari tushuniladi. Moliyaviy manbalardan yana biri boshqa majburiy to’lovlardir. KREDIT (lot. creditum — qarz, credo — ishonaman) — pul mablag‘lari, tovar va xizmatlarni kelishilgan ustama (foiz) to‘lab qaytarib berish sharti bilan maʼlum muddatlarga qarzga berish. Qarzga mablag‘ beruvchi tomon kreditor (davlat, bank, korxona, xususiy shaxs va b.), ssuda oluvchi tomon esa debitor (qarzdor) deyiladi Kredit kelishuvi qarzdan foydalanish shartlari kayd etilgan shartnoma bilan rasmiylashtiriladi. Kredit muomalasi qarz beruvchi va qarz oluvchi o‘rtasidagi iqtisodiy munosabatdir. Lekin har qanday qarz munosabati ham Kredit bo‘la olmaydi. Kredit munosabatida olingan mablag ‘ qaytarib berilishi, foydalanilgani uchun haq (kelishilgan foizda) to‘lanishi , muddatli, maʼlum tovar va nomoddiy aktivlar bilan taʼminlangan bo‘lishi , maqsadli ishlatilishi shart. Berilishi muddatlariga ko‘ra , qisqa muddatli (1 yilga qadar), o‘rta muddatli (1yildan 5 yilgacha), uzoq, muddatli (6 yildan ortiq) Kreditga bo‘linadi . Bank deb, pul mablaglarini yi g ’ u vchi, saqlab beruvchi, kredit-xisob va boshqa vositachilik operasiyalarini bajaruvchi muassasalarga aytiladi. Banklar paydo bo’lishining asosi bo’lib tovar-pul munosabatlarining rivojlanishi xisoblanadi. Tovar-pul munosabatlarinig bo’lishi va ularning rivojlanib borishi barcha ijtimoiy-iqtisodiy tizimlarda banklarning ham bo’lishini taqazo etadi. Banklar o’rta asrlarda puldorlar tomonidan pulni qabul qilish va boshqa davlat, shaxar puliga almashtirib berish asosida kelib chiqqan. Keyinchalik puldorlar o’z bo’sh turgan mabla g’ laridan foyda olish maqsadida ularni vaqtincha foydalanishga mabla g ’ zarur bo’lgan subyektlarga ssudalar berishgan. Bu hol pul almashtiruvchi puldorlarning bankirlarga aylanishiga olib kelgan. Bank so’zi italyancha «banka» so’zidan olingan bo’lib, «stol», «pullik stol» degan ma’noni anglatadi, chunki o’rta asrlarda italiyalik puldorlar hamyonlaridagi, idishlaridagi tangalarni stol ustiga qo’yib xisob-kitob qilganlar. XII asrlarda Genuyada pul almashtiruvchilarni «bancheri» deb atalib, agar puldorlarning qaysi biri ishonchni oqlamasa va ishiga ma’suliyatsizlik qilsa, u o’tirgan stol sindirib tashlangan va uni «Bancorotto», ya’ni bankrot deb atashgan. Banklar paydo bo’lishining boshlan g’ ich nuqtasi bo’lib XVI asrda Florensiya va Venesiyada tashkil qilingan kichik jiro-banklar xisoblanadi. Keyinchalik bunday banklar Amsterdamda (1605), Gamburgda (1618), Milanda, Nyurenbergda, Genuyada vujudga kelgan. E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT Document Outline
Yüklə 2,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|
1 2