Alohida moliyaviy ko‘rsatkichlarni o‘zaro taqqoslash orqali moliyaviy holatdagi o‘zgarishlarga baho berish usuli hisoblanadi. o‘zgarishlar, mutlaq va nisbiy ifodalarda aniqlanadi
Alohida moliyaviy ko‘rsatkichlarni o‘zaro taqqoslash orqali moliyaviy holatdagi o‘zgarishlarga baho berish usuli hisoblanadi. o‘zgarishlar, mutlaq va nisbiy ifodalarda aniqlanadi.
Buxgalteriya balansining gorizontal tahlili
Balans aktivi
Hisobot davri boshiga
Hisobot davri oxiriga
Farqi +,-
O‘sishi, %
1
2
3
4(3-2)
5(3/2)*100-100
Aktiv
Uzoq muddatli aktivlar
UM0
Um1
UM1-UM0
UM1/UM0*100-100
Joriy aktivlar
JA0
JA1
JA1-JA1
JA1/JA1*100-100
Aktiv jami
A0
A1
A1-A0
A1/A0*100-100
Passiv
O‘z mablag‘lari manbasi
O‘M0
O‘M1
O‘M1-O‘M0
O‘M1/O‘M0*100-100
Majburiyatlar
M0
M1
M1-M0
M1/M0*100-100
Passiv jami
P0
P1
P1-P0
P1/P0*100-100
VERTIKAL TAHLIL
Gorizontal tahlilni to‘ldiruvchi usuli sifatida moliyaviy hisobot elementlari, moddalarining tarkibiy jihatlariga baho berishni xarakterlaydi. Ushbu jihatlarni moliyaviy hisobotlarning barcha shakllariga nisbatan qo‘llash mumkin. Umumiy tarkibda yakka birliklarninng salmog‘i va ularning o‘zgarishlari asosida korxona moliyaviy holatini tashxislash yanada osonlashadi. Korxonani moliyaviy ahvolini anglash, bilishda asosiy jihatlar jami tarkibda birlik qatorlarni to‘g‘ri nisbatlashga qaratiladi.
Buxgalteriya balansining vertikal tahlili
Balans moddalari
O‘tgan yil
Hisobot yili
Farqi
Summa
%
Summa
%
Summa
%
1
2
3
4
5
6(4-2)
7(5-3)
Aktiv
Uzoq muddatli aktivlar
UM0
UM/A0*100
Um1
Um1/A1*100
Um1- UM0
Um1/ UM0
Joriy aktivlar
JA0
JA0/A0*100
JA1
JA1/A1*100
JA1- JA0
JA1/ JA0
Aktiv jami
A0
100
A1
100
A1- A0
A1/A0
Passiv
O‘z mablag‘lari manbasi
O‘M0
O‘M0/P0*100
O‘M1
O‘M1/P1*100
O‘M1- O‘M0
O‘M1/O‘M0
Majburiyatlar
M0
M0/P0*100
M1
M1/P1*100
M1- M0
M1/ M0
Passiv jami
P0
100
P1
100
P1- P0
P1/ P0
TREND TAHLILI
Asos tahlili sifatida dinamik o‘zgarishlarni baholashda eng ko‘p qo‘llaniladigan usul hisoblanadi. Ushbu usul yordamida yaqin va uzoq davriylikdagi o‘zgarishlarga mutlaq va nisbiy ifodalarda baho beriladi. Trend tahlilidan ko‘pincha aktivlar o‘zgarishini baholashda, foyda va uning o‘sishini baholashda, investitsiyalar hajmini baholashda foydalaniladi.
Moliyaviy hisobot elementlarini trend tahlili
Yillar
Avtonomiya koeffitsiyenti
O‘zgarishi +,-
Oldingi yilga nisbatan
Bazis davriga nisbatan
summa
%
summa
%
2015
K1
x
x
x
X
2016
K2
K2-K1
K2/K1*100
K2-K1
(K2/K1)*100-100
2017
K3
K3-K2
K3/K2*100
K3-K1
(K3/K1)*100-100
2018
K4
K4-K3
K4/K3*100
K4-K1
(K4/K1)*100-100
2019
K5
K5-K4
K5/K4*100
K5-K1
(K5/K1)*100-100
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati
1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 24 февралдаги ПҚ-4611-сонли “Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларига ўтиш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Қарори.
2. Казакова Н.А. Финансовый анализ в 2 ч. Часть 1: Учебник и практикум для вузов. – Москва: Издательство Юрайт, 2020. – 297с.
3. Казакова Н.А. Финансовый анализ в 2 ч. Часть 2: Учебник и практикум для вузов. – Москва: Издательство Юрайт, 2020. – 209с.
4. Raximov M.Y., Kalandarova N.N. Moliyaviy tahlil. Darslik. – T.: Iqtisod-Moliya, 2019. - 736 b.
5. Xasanov B.A., Raximov M.Y., Muqumov Z.A. va boshqalar. Moliyaviy tahlil. Darslik. – T.: IQTISODIYOT, 2020. - 736 b.
