Moliyaviy tahlil

Mahsulot hajmining o’zgarishiga muvofiq:

• o’zgaruvchan xarajatlar;

  
  

• o’zgarmas xarajatlar.

  
  

Mahsulot tannarxiga qo’shilishiga qarab:

• to’g’ri xarajatlar (bevosita);

  
  

• egri xarajatlar (bilvosita).

  
  

Moliyaviy natijalarga daxlsizligi bo’yicha:

• mahsulot tannarxiga qo’shiladigan xarajatlar;

  
  

• foyda hisobidan qoplanadigan xarajatlar.

  
  

Tahlil etishda o’rganish ob’ekti va maqsadidan kelib chiqqan holda korxona xarajatlarining u yoki bu turkumi bo’yicha o’zgarishlar va o’zgarish sabablariga baho beriladi. Taqqoslash yoki qiyosiy o’rganishda joriy davr va o’tgan yil ma’lumotlari, biznes reja ko’rsatkichlari, o’rtacha ko’rsatkichlar va tarmoq bo’yicha boshqa ma’lumotlar olinadi. Taqqoslashda ko’rsatkichlar bo’yicha mutloq o’zgarishlar nisbiy ko’rsatkichlarni qo’llash orqali to’ldiriladi.

Mahsulot ishlab chiqarish hajmiga bog’liqligi jihatidan xarajatlar quyidagi guruhlarga bo’linadi:
a) o’zgaruvchan xarajatlar;
b) o’zgarmas xarajatlar;
v) yarim o’zgaruvchan xarajatlar
Mahsulot ishlab chiqarish hajmini ortishi bilan o’sib boruvchi xarajatlar o’zgaruvchan xarajat hisoblanadi. Ular tarkibiga ishlab chiqarishdagi ishchilarni ish haqi, yoqilg’i, energiya materiallar xarajati kiradi.
O’zgarmas xarajatlar mahsulot miqdoriga bog’liq bo’lmagan holda bir xil darajada saqlanuvchi xarajatlardir. Masalan, ijara to’lovlari, amortizasiya ajratmalari, reklama xarajatlari o’zgarmas xarajatlar sirasiga kiradi.
Yarim o’zgaruvchan harjatlar – o’zgaruvchanlik va ayni paytda davriylik yoki doimiylik xarakteriga ega xarajatlardir.

6-mavzu. Korxonalar moliyaviy faoliyatini tahlil qilish usullari

• 
  
  Xo’jalik yurituvchi sub’ektning moliyaviy holati tahlilining maqsadi, vazifalari hamda axborot manbalari
  
•