Money and banks

Investisiyaviy nizolarni hal qilish xalqaro markazi (INHXM)ga
1966 yilda asos 
solingan 
bo‘lib, davlatlar va xususiy investorlar o‘rtasidagi nizolarni hal qilish bo‘yicha 
xalqaro 
arbitraj 
tashkiloti 
(xalqaro 
investisiyaviy 
arbitraj) 
hisoblanadi 
(icsid.worldbank.org).
O‘zbekiston Respublikasi ushbu Konventsiyaga O‘zbekiston Respublikasi Oliy 
Kengashining 1993-yil 7-maydagi 
“Davlatlar va xorijiy shaxslar o‘rtasidagi investitsiya 
nizolarini hal etish tartibi 
to‘g‘risidagi konventsiyaga qo‘shilish to‘g‘risida”gi 881-XII-sonli 
qaroriga muvofiq 
qo‘shilgan". 
INHXM investitsiya nizolarini hal qilish bo'yicha konventsiya asosida ishlaydi. 
Konventsiya nizolarni hal qilishning ikkita asosiy usulini ko'rib chiqadi:

tomonlarni yarashtirish; 

hakamlik muhokamasi.
Shunga ko'ra, konventsiya ish yuritishni boshlash, yarashtirish va hakamlik 
muhokamasi uchun protsessual qoidalarni o'z ichiga oladi.
Markazda tomonlarning xizmati ixtiyoriy va pullikdir.
To'lov miqdori Bosh kotib tomonidan tasdiqlanadi.
Hozirgi vaqtda ko'plab transchegaraviy investitsiya shartnomalari INHXMga 
investitsiya nizolari bo'lgan taqdirda arbitr sifatida murojaat qiladi. 
1978 yilda Vashington konventsiyasiga qo'shimcha protokol (Investitsiya nizolarini 
hal qilishning qo'shimcha vositalari) qabul qilinishi bilan Markazning vakolatlari 
kengaytirildi. Ushbu hujjat quyidagilarga imkon berdi: 

---

O’zbekiston Respublikasi Bank-moliya academiyasi

oluvchi davlat yoki investorning vatani konventsiya ishtirokchisi 
bo‘lmagan 
taqdirda nizolarni hal qilish uchun yarashuv va hakamlik tartib-qoidalaridan foydalanish; 

to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalardan kelib chiqmagan nizolarda yarashuv va 
hakamlik tartiblarini qo'llash; 

faktlarni aniqlash (nizoni mohiyati bo'yicha hal qilish emas, balki uning oldini 
olishga xizmat qiladi).
Hozirda INHXMga 154 ta davlat va Kosovo 
aʼzo (2022 yil mart holatiga koʻra) 
(Mardonova,2021, bb186-187).