O’zbekiston Respublikasi Bank-moliya academiyasi
"MONEY AND BANKS" COURSE
Topic - 10: INTERNATIONAL FINANCIAL INSTITUTIONS
«PUL VA BANKLAR» FANI
Mavzu -
10:
XALQARO MOLIYA INSTITUTLARI
Reja:
10.1. Xalqaro moliya institutlari. Xalqaro valyuta fondi: maqsadi va vazifalari
10.2.
Jahon banki: maqsad va vazifalari
10.3
.
Osiyo taraqqiyot banki: maqsad va vazifalari
10.4. Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki: maqsad va vazifalari.
Islom taraqqiyot banki: maqsad va vazifalari
10.1.
Xalqaro moliya institutlari. Xalqaro valyuta fondi: maqsadi va vazifalari.
1944 yilda AQSHda boʻlib oʻtgan Bretton-Vuds konferensiyasida (rasmiy nomi
Birlashgan Millatlar Tashkilotining valyuta-moliya konferensiyasi)
dunyo davlatlarining
tashqi iqtisodiy faoliyatini va yangi xalqaro valyuta tizimi rivojlantirishga qaratilgan bir
qator qarorlar qabul qilindi. Ushbu konferensiya tomonidan
qabul qilingan tarixiy
ahamiyatga ega qarorlardan biri ikkita xalqaro moliya instituti
–
Xalqaro valyuta
jamg‘armasi (XVF) va Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki (XTTB) tashkil etilishi bo‘ldi.
Xalqaro valyuta jamg'armasi (XVJ) beqaror valyutalarni qo'llab-quvvatlash, jahon valyuta
tizimi tamoyillariga rioya etilishini nazorat qilish,
shuningdek, mamlakatlar o'rtasidagi
valyuta hamkorligini ta'minlash maqsadida to'lov balansi taqchilligini qoplash uchun xorijiy
valyutada kreditlar berish uchun tashkil etilgan. Davlatlararo investitsiya instituti sifatida
Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki (XTTB) tashkil etildi.
Xozirda xalqaro moliya tashkilotlari jahon iqtisodiyotida katta rol' o‘ynaydi. Ular turli
mamlakatlarga mablag‘ ajratish va kredit berish bilan shug‘ullanadilar, jahon savdosini
rivojlantirish va moliya tizimini barqarorlashtirishga yordam beradilar.
Xalqaro moliya tashkilotlari (XMT) - xalqaro moliya sohasida davlatlararo (xalqaro)
bitimlar asosida tashkil etilgan institutlardir.
Quyidagilar xalqaro moliya tashkilotlari ishtirokchilari hisoblanadi:
davlat;
nodavlat tashkilotlar.
Jahon iqtisodiy rivoji uchun xalqaro moliya institutlari
quidagi funksiyalarni
bajaradi:
jahon iqtisodiyotining holatini, tendensiya va rivojlanish omillarini tahlil etadi;
jahon iqtisodiyotini tartibga soladi
, xalqaro savdoni qo‘llab-quvvatlash va
rag‘batlantirish maqsadida global valyuta va fond bozoridagi operatsiyalarni
amalga oshiradi;
investision faoliyatni amalga oshiradi (xalqaro
va ichki milliy loyihalarga
yo‘naltirilgan kreditlar taqdim etish);
davlat loyihalarini kreditlash;
xalqaro ko‘mak dasturlarini moliyalashtirish;
ilmiy tadqiqotlarni moliyalashtirish;
xayriya faoliyatini olib boorish (
Абдурахманова, 2021, bb.325-327).