Mövz öYRƏNMƏNİn müVƏFFƏQİYYƏTİNİ TƏMİn edən amiLLƏr p L a n: Ö
Yüklə 161,13 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Duyğu və qavrayış öyrənmənin (mənimsəmənin) ilk mərhələsində xariji
aləmin jisim və hadisələrinin ayrı-ayrı xassələrinin düzgün müəyyənləş- dirilməsi. Sonra isə müəyyən jismə və ya hadisəyə xas olan xüsusiyyətlərin bir tam halında beyində əks etdirilməsidir. Dərsdə yeni materialın izahı prosesi ətraflı duyulub qavranılmasa, material yaxşı dərk edilməz və ətraflı yadda saxlanılmaz.Müəllim nitqinin duyulub qavranılmasında şagirdlərin eşitmə analizatorları da əsas rol oynayır. 4.Öyrənmənin müvəffəqiyyətini təmin edən xariji amillər təlim materialının xüsusiyyətləri ilə bağlıdır. Təlim materialının xaraiji amil kimi öyrənmənin müvəffəqiyyətini təmin edən xüsusiyyətlərindən birinjisi, onun məzmunudur. Təlim materiallarının əsas məzmununu məlumatlar, anlayışlar, qaydalar, bajarıq və vərdişlər təşkil edə bilir. Təlim materialları dolğun, şagirdlərin yaş və bilik səviyyəsinə uyğun olmalıdır. Təlim materialını öyrənmənin müvəffəqiyyətini təmin edən xariji amil kimi digər xüsusiyyəti onun formasıdır. Təlim materialı müxtəlif formaya malik ola bilər. Forma etibari ilə o, əşyavi, obrazlı,sözlü və simvolik şəkildə ifadə edilir. Forma etibari ilə material elə tərtib olunmalıdır ki, əsas jəhətləri bir-birindən dərhal fərqlənə bilsin, onları birləşdirmək mümkün olsun. Digər xariji amillərdən biri də təlim materialının çətinlik dərəjəsidir. Öyrənmənin səmərəliliyinə, onun sürətinə və düzgünlüyünə bu amilin böyük təsiri vardır. Materialın çətinliyi onda olan informasiyaların şagirdin idrak imkanlarına müvafiq olmaması ilə müəyyən edilir. Eləjə də mətn daxilində qayda və tərifləri üzə çıxarmaq imkanı verən ümumiləşdirmənin zəif olması materialın çətinlik dərəjəsini artırır. Bu jür materiallar şagirdlər tərəfindən çətin mənimsənilir. Təlim materialının öyrənməyə tsir edən əsas xüsusiyyətlərindən biri də onun əhəmiyyətidir.çox vaxt dərsliklərdə və ya şagirdlərə təqdim olunan əlavə ədəbiyyatdakı materiallar bu tələbə javab vermədiyinə görə şagirdlər tərəfindən rəğbətlə qarşılanmır, əksinə, asanlıqla psixoloji doyumluluq yarada bilirlər. Öyrənmənin müvəffəqiyyətlə getməsi üçün material şagird üçün əhəmiyyətlilik kəsb etməli, onuntələbat və maraqlarına javab verməlidir. Təlim materialının anlaşıqlılığı onun öyrənilməsinə təsir edən əsas amillərdəndir.anlaşıqlıq dərəjsi yüksək olan materiallar daha tez mənimsənilməklə yanaşı, bu prosesdə buraxılan səhvlərin miqdarı da az olur və həmin material uzun müddət yaddan çıxmır. Anlama öyrənmənin səmərəli yollarından biridir. Şagird öyrəndiyini anlamalıdır. Şagird dərindən anlayaraq, əsaslı şəkildə düşünərək öyrəndikdə həmin materialı bir o qədər düzgün və möhkəm yadda saxlayır. Müəllim öz şagirdlərinə başa salmalıdır ki, aydın olmayan. Az anlaşılan məsələlərin üstündən keçməmək, onları tamamilə anlayıb öyrənmək vajibdir. Ən düzgün və səmərəli yol fikirləşə- fikirləşə öyrənməkdir. Təlim materialının strukturu, quruluşu da onun əyrənilməsinə, yaxşı və ya pis mənimsənilməsinə öz təsirini göstərir.Materialın anlaşıqlılığı yeni ilə köhnə, məlum olanla məlum olmayan arasındakı əlaqəyə, materialın strukturu isə bu əlaqənin nejə, hansı yollarla yarandığına əsasən müəyyən edilir. Materialın həjmi də onun mənimsənilməsinə təsir edən mühüm xüsusiyyətlərdəndir. Materialın həjmi dedikdə, ona dixil olan ünsürlərin miqdarı nəzərdə tutulur. Mətndə verilmiş mənasız hejaların,rəqəmlərin miqdarı materialın həjmini müəyyən edir.Mənalı yadda saxlanılajaq materialın həjmini müəy- yənləşdirmək isə çətindir. Mənalı təlim materialının həjmini yalnız mənimsənilməsi tələb olunan yeni Yüklə 161,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|