Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

Mövzu 12 
 
TƏBİİ FƏLAKƏT, İSTEHSALAT QƏZALARI VƏ HÜCUM ZAMANI YARANAN 
ZƏDƏLƏNMƏ OCAĞINDA ƏHALİNİN DAVRANIŞ VƏ FƏALİYYƏT 
QAYDALARI. 
 
Nüvə hücumu zamanı əhalinin davranış və fəaliyyət qaydaları. 
 
Nüvə zədələnmə ocağı dedikdə, düşmənin nüvə silahının təsirinə məruz qalan yaşayış məntəqələri, sənaye, 
kənd təsərrüfatı və digər obyektlərin ərazisi nəzərdə tutulur. 
Əhalinin nüvə zədələnmə ocağındakı fəaliyyəti və davranışı nüvə hücumu zamanı harada olmasından 
(Sığınacaqlarda (daldalanacaqlarda) və ya onlardan kənarda) asılıdır. 
Sığınacaqlar nüvə silahının bütün zərərləyici amillərindən qoruyan effektiv vasitədir. Sığınacaqlarda olarkən 
yalnız rəhbər şəxslərin tələblərini yerinə yetirmək kifayətdir. Tənəffüs orqanlarını qoruyan fərdi mühafizə 
vasitələrini (FMV) daim hazır vəziyyətdə saxlamaq lazımdır. Sığınacaqlardan çıxarkən isə bu FMV-ləri geymək 
lazımdır. 
Nüvə hücumu zamanı sığınacaqlardan kənarda, açıq sahələrdə və ya küçələrdə olarkən ən yaxın təbii 
daldanacaqlardan istifadə etmək lazımdır. Belə daldalanacaqlar yoxdursa, partlayışdan əks tərəfə çevrilərək, 
üzü aşağı yerə uzanmaq, əlləri bədənin altında gizlətmək vacibdir; partlayışdan 15 - 20 san sonra, zərbə dalğası 
bitən kimi qalxmaq və radioaktiv  maddələrin insanın daxilinə keçməsinin qarşısını almaq məqsədilə əleyhqaz, 
respirator və ya tənəffüz orqanlarını qorumaq üçün ağzı, burnu örtmək üçün dəsmal, şərf və ya qalın parçadan 
istifadə etmək lazımdır. Bundan sonra paltar və ayaqqabının üzərinə yayılan tozu çırpmaq, əldə olan dərini 
qoruyan mühafizə vasitələrini geymək (əgər varsa), zədələnmə ocağından uzaqlaşmaq vacibdir. 
Radioaktiv maddələrlə yoluxmuş ərazidə insanların fərdi mühafizə vasitələrindən istifadə etməsinə 
baxmayaraq, onlar şüalanmaya məruz qala bilərlər. Bunun qarşısını almaq məqsədilə, belə ərazilərdə olduqdan 
sonra tibbi profilaktik tədbirlərdən keçmək lazımdır. 
Nüvə partlayışı buludundan radioaktiv çöküntülər düşən zaman, və həmçinin, külək, insanlar, maşınların 
hərəkəti zamanı yerə yatmış toz qalxarkən havanın radiaokativ çirklənməsi baş verir. Bu toz qapılardan, 
pəncərələrdən, nəfəsliklərdən, hava ötürücülərindən, çatlardan yaşayış və istehsalat binalarının, anbarların və 
d. tikililərin içərisinə daxil ola bilər. Tozun, bakterial və kimyəvi maddələrin içəri daxil olmasının qarşısını almaq 
məqsədilə pəncərə və qapılardakı bütün dəlikləri, hava bacalarını və s. örtmək,  çatları yenidən işləmək, 
malalamaq, çatlamış şüşələri yeniləri ilə əvəzləmək lazımdır.  
Tozlardan əlavə hər bir evin radioaktiv şüalanmaya (nüfuzedici radiasiya) qarşı mühafizə xüsusiyyətlərini 
gücləndirmək lazımdır. Pəncərə aralarını kərpiclə, qum, torpaq kisələri ilə tutmaqla, divarlara yerdən 1.8 metr 
hündürlükdə taxta çəkib aralarını torpaqla doldurmaqla buna nail olmaq mümkündür.