MÖvzu 4 fh-da yaranmış şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi
Yüklə 192,1 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
.
Ocaqov H.O.
Nağıyev N.T.
Muxtarov R.M FH-da yaranmış şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi
aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
qiymətləndirilməsi .
qiymətləndirilməsi.
Mülki müdafiə kəşfiyyatı
FH zamanı yaranmış şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
FH zamanı yaranmış şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi aşağıdakı tədbirləri həyata keçirmək üçün lazımdır.
Fövqəladə hallara dair xəbərdarlıq;
İtkilərin azaldılması; Qəzaların və təbii fəlakətlərin nəticələrinin aradan qaldırılması üçün qüvvə və vəsaitlərin müəyyən edilməsı.
aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
FH zamanı yaranmış şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsinin məqsədi:
Baş vermiş FH-ın ərazisinin miqyasını;
Bina və tikililərin dağılma səviyyəsini;
Obyektin işçi heyəti və əhali arasında itkilərin müəyyən edilməsi.
FH zamanı yaranmış şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi .
FH zamanı yaranmış şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi 3
1-ci Mərhələ 2-ci Mərhələ 3-ci Mərhələ Mümkün ola Baş vermiş FH- Baş vermiş FHbiləcək FH-ın ın dərhal ın faktiki
proqnozlaşdırıl proqnozlaşdırıl şəraitinin qeyd ması ması olunması
aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
•
Təzyiq təsiri;
• Termiki təsir;
• Toksikoloji təsir;
• Radi
• Mexaniki təsir;
• Bioloji təsir.
FH zamanı yaranmış şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
Təsir faktorları Parametrləri
Zərbə dalğasının izafi
Partlayışlar Zərbə dalğası i
təzyiq
Yanğınlar İstilik şüalanması İstilik selinin sıxlığı
Kimyəvi qəzalar Zəhərlənmə, zədələnmə
(hücumlar) Zəhərlənmə, zədələnmə səviyyəsi (toksidoza)
Radioaktiv çirklənmə, Radiasiya qəzaları Şüalanma dozası
şüalanma Bina və tikililərin
Zəlzələnin intensivliyi
dağıntıları
Epidemiya Virus, bakteriyalar Xəstəliklərin dərəcəsi
ərazinin radioaktiv çirklənməsinin miqyasından və səviyyəsindən asılıdır.
Radioaktiv çirklənmənin miqyası və səviyyəsi əsasən nüvə partlayışlarının sayından, gücündən və növündən, nüvə zərbəsindən sonra keçən müddətdən və meteoroloji şəraitdən asılıdr.
Radioaktivliyin parametrlərini müəyyən etmək üçün işıqtexniki, elektromaqnit, seysmik, akustik, radiolokasiya və d. aşkarlama qurğularından istifadə edilir.
ionlaşdırıcı şüalanmadan mühafizəsidir.
Şüalanma 2 cür olur: Daxili və xarici.
Radiasiya şəraiti və onun qiymətləndirilməsi
Radiasiya mənbələri müxtəlif olur və onların qarşısının alınmasının müxtəlif metodologiyaları və texniki üsulları mövcuddur.
Nüvə-yanacağından istifadə olunan obyektlərdə və ya radioaktiv materiallar daşınarkən baş verən qəzalar zaman yaranan radioaktiv çirklənmə
Nüvə silahlalarının tətbiqi zamanı yaranan radioaktiv çirklənmə
Nüvə-yanacağındanistifadə olunan obyektlərdə və ya radioaktiv materiallar daşınarkən baş verən qəzalar
AES
-
in yerinin koordinatları;
Reaktorun tipi, onun enerji səviyyəsi;
Radioaktiv maddələrin tullanmaya başlama vaxtı;
Küləyin istiqaməti və sürəti;
Havanın şaquli dayanıqlılıq səviyyəsi;
Nüvə-yanacağındanistifadə olunan obyektlərdə və ya radioaktiv materiallar daşınarkən baş verən qəzalar
Nüvə-yanacağındanistifadə olunan obyektlərdə və ya radioaktiv materiallar daşınarkən baş verən qəzalar zaman
. Radiasiya nəzarəti zonası
Nüvə-yanacağındanistifadə olunan obyektlərdə və ya radioaktiv materiallar daşınarkən baş verən qəzalar
29.09.1957. Nüvə tullantılarının partlaması nəticəsində böyük bir ərazidə radioaktiv şüalanma baş vermişdir, bütün əhali evakuasiya olunmuşdur. (Çelyabinsk vilayəti).
28.03.1974. Midltaunda nüvə reaktorunda partlayış baş vermişdir. (Pensilvaniya, ABŞ).
11.02.1981. "Sekvoya-1" zavodundan 400 min litr radioaktiv maddə soyuducusu yerə axmışdır. (ABŞ).
26.04.1986. İnsanlıq tarixində ən ağır qəza, Çernobıl AESdə qəzası baş vermişdir. 4-cü reaktorda baş verən partlayış nəticəsində atmosferə 1 neçə milyon kub metr radioaktiv qaz buraxılmışdı. Külək radioaktiv maddələri bütün Avropaya yaymışdı. 30 km radiusda bütün əhali köçürülmüşdü.
radioaktiv materiallar daşınarkən baş verən qəzalar zaman yaranan radioaktiv çirklənmə Çernobıl faciəsi — 26 aprel 1986-cı il Ukraynanın Pripyat şəhəri yaxınlığında yerləşən Çernobıl AES-ində güclü nüvə partlayışı baş verdi.
Stansiya partlayandan sonra yaranmış radioaktiv buludun böyük hissəsi Şərqi
Avropaya doğru hərəkət etmişdisə, belə "ölüm bulud"unun yerdə qalan hissəsinin küləklər cənuba "sürükləmişdi". Azərbaycanda da Çernobıl faciəsi nəticəsində radioaktiv şüalanmaya məruz qalanlar var idi.
Bundan başqa, AES-in partlamış 4-cü enerji blokunun təhlükəsiz hala salınması üçün beton örtük (Sarkofaq) inşa edilmişdir.
Nüvə-yanacağındanistifadə olunan obyektlərdə və ya radioaktiv materiallar daşınarkən baş verən qəzalar zaman yaranan radioaktiv çirklənmə Keçirilən "Sarkofaq" əməliyyatında 600 min
insan iştrak etmişdir. Çernobıl qəzasının iştirakçısı olmuş 7 min azərbaycanlıdan bu illərdə 2 min nəfəri vəfat edib. Hazırda yaşayanların arasında isə çox sayda yataq xəstələri var. Bu faciədən sonra Çernobıldan köçən ailələrdə doğulan uşaqların 90 %-də əlillik yaranır. Hadisədən neçə illər keçsə də, radiasiyanın fəsadları hələ də Avropada dolanmaqdadır.
Nüvə-yanacağındanistifadə olunan obyektlərdə və ya radioaktiv materiallar daşınarkən baş verən qəzalar zaman yaranan radioaktiv çirklənmə
Nüvə silahlalarının tətbiqi zamanı radioaktiv çirklənmə
Nüvə silahlarının tətbiqi zamanı şüalanma nüfuzedici radiasiya və ərazinin radioaktiv çirklənməsi zamanı baş verir.
Nüfuzedici radiasiya - qamma şüaları və neytronlar selindən ibarətdir. Onlar havada hər tərəfə 4 km məsafəyə yayıla bilərlər. Qamma şüaların insana təsiri udulan doza ilə xarakterizə olunur.
1 Qr = 1 C/1kq ; 1 Qr = 100 rad ; 1 Zv = 1 Qr
materialların qalınlığı göstərilmişdir.
Müdafiə materialı
qalınlığı, sm
Nüvə partlayışı rayonunda ərazinin radioaktiv çirklənməsi zonalarının xarakteristikası
Çirklənmə zonası
işarə
Zonanın
xarici
sərhədi üzrə
Zonanın
mərkəzində
Zonanın daxili
sərhədi üzrə
Orta yoluxma
A
0.4
1.25 4
Güclü yoluxma
B 4
7
12 Təhlükəli yoluxma
C
12
22 40
Çox təhükəli yoluxma
D
40
70 100 və
daha çox
O caqov H.O.
Nağıyev
N.T.
Muxtarov
R.M
Nüvə silahlalarının tətbiqi zamanı radioaktiv çirklənmə
Nüvə silahlalarının tətbiqi zamanı Xirasima və Naqasakidə yaranan vəziyyət, radioaktiv çirklənmə.
Bankın
qabağındakı insan
izi
İşıq
şüalanması
nəticəsindəki iz
Kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
Kimyəvi şərait güclü təsirli zəhərləyici və ya kimyəvi maddələrin axması (tullanması) və ya kimyəvi silahların tətbiqi nəticəsində yaranır.
Kimyəvi şəraitin qiymətləndirilməsinə daxilidir: 1.
Kimyəvi yoluxmanın miqyasının və xarakterinin müəyyən edilməsi; obyektlərin, MM qüvvələrinin və əhalinin fəaliyyətinə təsirinin analizi;
2. İnsanların mühafizəsi üçün ən məqsədəuyğun qərarların qəbulu.
Kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
Kimyəvi şəraitin qiymətləndirilməsi zamanı əsas diqqət yetirilməli olan məqamlar:
1)
Kimyəvi maddənin növü və miqdarı, kimyəvi silahın tətbiqi vasitəsi və onun tipi;
2)
Zəhərli maddələrin axmasının (tullanmasının), kimyəvi silahların tətbiqinin yeri və vaxtı; Əhalinin təhlükəsizliyinin səviyyəsi;
3) Ərazinin topoqrafik şəraiti və yoluxmuş havanın yayılmasının qarşısında duran tikililərin xarakteri;
4) Meteoşərait (küləyin istiqaməti və sürəti, yerin və havanın temperaturu, havanın şaquli dayanıqlılığının səviyyəsi)
Kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
Havanın 3 şaquli dayanıqlılıq səviyyəsi vardır: inversiya, izotermiya, konveksiya.
batmazdan 1 saat öncə yaranır, günəş çıxandan 1 saat sonra itir. İnversiya zamanı havanın aşağı qatları yuxarı qatlara nisbətən soyuq olur. Bu da öz növbəsində onun hündürlüyə yayılmasının qarşısını alır və yoluxmuş havanın yüksək konsentrasiyalı qalmasına şərait yaradır.
Kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
İzotermiya havanın stabil tarazlılığı ilə xarakterizə olunur, daha çox yağmurlu hava zamanı xarakterikdir, həmçinin səhər və axşam vaxtlarda, inversiyadan konveksiyaya (səhərlər) və əksinə (gecələr) keçid vəziyyətində yarana bilər.
yaranır və batmazdan təxminən 2 - 2.5 saat qabaq dağılır. O, adətən aydın yay günlərində təsadüf olunur. Konveksiya zamanı havanın aşağı qatları yuxarı qatlarından daha çox isti olur. Bu da yoluxmuş havanın yayılmasına və təsirinin azalmasına şərait yaradır.
Kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
Havanın şaquli dayanıqlılıq səviyyəsi aşağıdakı qrafik vasitəsilə hava məlumatına əsasən müəyyən edilə bilər:
Küləyin sürəti, m/s
Gecə
Gündüz
Aydın
Tutqun
Yağmurlu
Aydın
Tutqun
Yağmurlu
0.5
İnversiya
0.6 - 2
2.1 - 4
4 və çox
İzotermiya
İzotermiya
GTZM-ə malik obyektlərdə kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
GTZM-ə malik obyektlərdə kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsinin əsas məqsədi kimyəvi zədələnmə ocaqlarında ola bilən insanların müdafiəsini təşkil etməkdir.
Proqnozlaşdırma metodu ilə kimyəvi şəraitin qiymətləndirilməsi zamanı bütün GTZM ehtiyatının dağılmasını, yayılmaq üçün uyğun meteoşəraitin
(inversiya, küləyin sürəti 1 m/s) olması qəbul edilməlidir. Qəza zamanı qiymətləndirmə baş vermiş şəraitə uyğun aparılır, yəni, real dağılmış zəhərli maddənin qədəri və real hava şəraiti götürülməlidir.
GTZM-ə malik obyektlərdə kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
Obyektin kimyəvi təhlükəsizliyinin səviyyəsi
yoluxma zonasına düşən insanların sayı, min
40-dan 75-ə dək
40-dan az
Saya düşmür
qəza .
I II
III
IV 4 oktyabr tarixdə Macarıstanda alüminium zavodunda texnogen qəza baş vermişdir. Zəhərli maddə ilə dolu olan 700 min m³ həcmli rezervuarın bəndi dağılmışdır (bəzi ehtimallara görə partlayış nəticəsində, digər ehtimala görə yağış sularının bəndi zəiflətməsi nəticəsində). Tərkibində Mendeleyev cədvəlinin 38 elementi olan (onlardan canlılar üçün zəhərliləri kadmium, arsen (―mışyak‖), nikel və civə ) qırmızı rəngli zəhərli maddə bənd dağıldıqdan sonra 2 m hündürlüklə yaxınlıqdakı qəsəbəyə yayılmış, qarşısında duran bir çox tikilini dağıtmışdır.
Macarıstanda GTZM-ə malik obyektdə baş vermiş qəza.
Peykdən çəkilən şəkil
vermiş qəza.
Macarıstanda GTZM-ə malik obyektdə baş vermiş qəza.
Kimyəvi silahın tətbiqi zamanı kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
Kimyəvi silahın
tətbiqi zamanı
kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi - kimyəvi yoluxma zonalarının və hücuma məruz qalmış ərazilərin, yoluxmuş havanın yayılma dərinliyinin, digər ərazilərə yaxınlaşma müddətinin, ərazidəki zəhərləyici maddənin dayanıqlılığının, fərdi mühafizə vasitələrindən istifadənin zəruriliyinin, işçilər, əhali, MM-in qüvvələrinin şəxsi heyəti arasında mümkün itkilərin müəyyən edilməsidir.
Düşmən tərəfindən zəhərləyici maddənin tətbiq sahəsinin müəyyən edilməsi kəşfiyyat qüvvələri və ya MM qərargahının məlumatlarına əsasən həyata keçirilir.
Kimyəvi silahın tətbiqi zamanı kimyəvi şəraitin aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsi.
Yoluxmuş havanın yayılma dərinliyi - kimyəvi silahın tətbiqi rayonunun sərhədlərindən zəhərli hava buludunun yayılmasının sərhədlərinə qədər olan məsafə ilə ölçülür.
Kimyəvi yoluxmanın miqyası zəhərli hava buludunun sahəsi və kimyəvi yoluxma ərazisi ilə müəyyən edilir.
Kimyəvi yoluxmanın müddəti kimyəvi silahın tətbiqinin miqyasından, zəhərli maddənin növündən, meteoroloji şərait və ərazidən asılıdır.
Kimyəvi yoluxmanın təhlükəsi kimyəvi yoluxmuş ərazi və burada olan mümkün insan itkiləri ilə ölçülür
Bakterioloji şəraitin qiymətləndirilməsi.
Bioloji şərait bakterioloji (bioloji) silahın tətbiqindən sonra yaranan bir şəraitdir. Boiloji şəraitin əsas xarakteristikası itkilərin sayıdır. Bioloji şərait düşmən tərəfindən tətbiq edilən hücumun miqyasından asılıdır. Şəraitin qiymətləndirilməsindəəsasən aşağıdakılar nəzərə alınır: Yoluxma ərazisi
Əhalinin orta yaşayış sıxlığı
Yoluxma rayonunda əhalinin müdafiə olunmasının səviyyəsi
Əməliyyat hesablamaları üzrə fövqəladə hallar zonasında insan itkilərinin aşağıdakı qayda üzrə müəyyən etmək olar:
Burada, S – Əhalinin itkiləri (nəf.) K – Yoluxmuş və bir-birilə əlaqədə olan əhalinin sayı
Bakterioloji şəraitin qiymətləndirilməsi.
H – Qeyri spesifik müdafiə əmsalı P – Spesifik müdafiə əmsalı
E – Təcili profilaktika əmsalı K –nın qiyməti bakterioloji yoluxmuş ərazinin sahəsiinn qiyməti ilə həmin ərazidəki əhalinin sıxlığının qiymətinin hasilinə bərabərdir.
Kontaqioz indeksi I – yoluxmuş xəstə ilə əlaqədə olduqdan sonra insanın xəstələnmə ehtimalının səviyyəsidir.
Qeyri spesifik müdafiə əmsalı H sanitar-gigiyenik və epidemiyaya qarşı tətbirlərin lazımi vaxtda həyata keçirilməsindən, içməli suyun və yeyinti məhsullarının yoluxmaya qarşı mühafizəsindən, havadan yoluxma baş verərkən əhalinin qruplara ayrılmasından, həşaratlara qarşı fərdi mühafizə vasitələrindən asılıdır.
Spesifik müdafiə əmsalı P infeksion xəstəliklərin profilaktikasında istifadəsi uyğun sayılan müxtəlif növ dərmanların effektivliyini nəzərə alır.
Təcili profilaktika əmsalı E müvafiq xəstəliklərə qarşı antibiotiklərlə müdafiəyə uyğundur.
Kəşfiyyat - MM qüvvələrinin fəaliyyətini təmin etmək üçün görülən əsas tədbirlərdən biridir. MM sistemində aparılan kəşfiyyatda məqsəd - güclü istehsalat qəzasından, təbii fəlakətdən və ya düşmən basqınından sonra yaranmış vəziyyət barədə dəqiq məlumatlar toplamaqdır. Bunlar MM rəhbərlərinə əhalinin
mühafizəsini və xilasetmə işlərini təşkil etmək barədə düzgün qərar qəbul etmək üçün lazımdır.
Ətraf mühitdə havanın, suyun, torpağın, maldarlıq və bitkiçilik məhsullarının radioaktiv, kimyəvi, bakterial maddələrlə çirklənməsinə vaxtaşırı müşahidə və laboratoriya nəzarəti aparmaq; Yoluxucu xəstəlik ehtimallı rayonlarda epidemik, epizootik və epifitotik vəziyyətə müntəzəm nəzarət etmək;
Güclü istehsalat qəzası və ya təbii fəlakət baş vermiş rayonlarda yaranan vəziyyətləri aşkar etməkdir.
Mülki müdafiə kəşfiyyatı
vəzifələri aşağıdakılar barədə məlumatlar əldə etməkdir: İşlədilmiş silahın növü, zərbənin nə vaxt və haraya endirildiyi, nüvə partlayışının gücü və koordinatları;
Radiasiyanın səviyyələri, zəhərləyici maddənin konsentrasiyası, zəhərli hava buludunun yayılma istiqaməti;
Zədələnmə ocağının hüdudları;
Xilasetmə və digər işlər aparılan rayonlarda zədələnmə şəraitinin necə dəyişdiyi;
Mühafizə qurğularının, oradakı adamların vəziyyəti, onlara yardım göstərmənin yolları;
Kommunal enerji şəbəkələrinin, rabitə xətlərinin, habelə MM dəstələri, köçürülən əhali hərəkət edəcək marşrutların vəziyyəti;
Yanğın yerləri, onların yayılma istiqaməti;
Hidrotexniki qurğuların nə dərəcədə zədələndiyi, fəlakətli subasma və daşqın zonaları yaranıb-yaranmadığı və s.
Yerüstü kəşfiyyat Havadan kəşfiyyat
Dənizdən (çaydan) kəşfiyyat
Mülki müdafiə kəşfiyyatı
qaydaları.
Kəşfiyyatı təşkil etmək bütün MM rəhbərlərinin, qərargahlarının və komandirlərinin vacib vəzifələrindəndir.
Kəşfiyyatın konkret məqsədlərini, ilk növbədə hansı məlumatların toplanmasını və müddətlərini, bunun üçün istifadə ediləcək qüvvələri mülki müdafiə rəhbəri müəyyənləşdirir.
Kəşfiyyatın dəqiq təşkil edilməsi üçün MM qərargahının rəisi tam məsuliyyət daşıyır, bu işin bilavasitə təşkilatçısı isə MM qərargahı rəisinin müavinidir. O, MM rəhbərinin qərarına və qərargah rəisinin konkret göstərişlərinə uyğun olaraq kəşfiyyat tədbirlərini planlaşdırır, qrupları və manqaları fəaliyyətə hazırlayır, kəşfiyyata göndərir, onlardan alınan kəşfiyyat məlumatlarını toplayır, təhlil edir və ümumiləşdirir.
Mülki müdafiə kəşfiyyatı Kəşfiyyatı təşkil etmək üçün əsas sənəd - kəşfiyyat planıdır. Plan müvafiq MM qərargahında əvvəlcədən tərtib edilir, yuxarı qərargahla razılaşdırılır və MM rəhbəri tərəfindən təsdiqlənir.
Plana obyektin sxemi (rayonun xəritəsi) əlavə edilir, burada idarəetmə məntəqələrinin, mühafizə qurğularının, kəşfiyyat bölmələrinin yerləri, bu bölmələrdə konkret fəaliyyət marşrutları, vəzifələrini yerinə yetirdikdən sonra toplanış məntəqələri şərti işarələrlə göstərilir. MM qərargahının rəisi bölmə komandirlərinə kəşfiyyat aparmaq barədə şifahi sərəncamı məhz bu sxem əsasında verir. Sərəncamda yaranmış vəziyyət barədə qısa məlumat, onun konkret vəzifələri və icra müddəti, rabitə yaratmaq və kəşfiyyatın nəticələri barədə məlumat vermək qaydaları dəqiq göstərilir.
Mülki müdafiə kəşfiyyatı
Kəşfiyyat bölmələri radioaktiv zəhərlənmə ocaqlarına göndərilən hallarda isə, həmçinin şəxsi heyətin yolverilən şüalanma dozası da müəyyən edilir. Şəhərdə, rayonda və obyektlərdə kəşfiyyat işlərinə radiasiya və kimya müşahidəsi postları, MM kəşfiyyat qrupları, xidmətlərin və dəstələrin kəşfiyyat manqaları (bölmələri), habelə müşahidə və
laboratoriya nəzarəti şəbəkəsinin (MLNŞ) müəssisələri cəlb edilirlər.
(RKMP) - bütün obyektlərdə yaradılır və təhlükə yaranarkən bilavasitə fəaliyyətə başlayırlar. Onların əsas vəzifələri radioaktiv və kimyəvi zəhərlənmələri vaxtında aşkar etmək, müşahidə sahəsində vəziyyətin Mülki müdafiə kəşfiyyatı
dəyişməsinə fasiləsiz göz qoymaq və qərargaha müntəzəm surətdə məlumat verməkdir.
Təbii fəlakət və istehsalat qəzaları vaxtı posta digər vəzifələr də tapşırıla bilər. Post elə yerdə qoyulmalıdır ki, oradan hər tərəfi müşahidə etmək mümkün olsun və postun özü MM idarəetmə məntəqəsinin yaxınlığında yerləşsin.
Müşahidəçilərin daldalanması və növbədən sonra dincəlməsi üçün burada hökmən üstüörtülü səngər düzəldilir, müşahidəçi duran yerdə cəhətləri göstərən nişanlar qoyulur. Postun heyəti onun rəisindən və iki müşahidəçidən ibarətdir.
nəticəsində bilavasitə obyektdə, digər fəaliyyət rayonunda, habelə düşmən basqınından sonra zədələnmə ocağında, hərəkət
marşrutlarında Mülki müdafiə kəşfiyyatı
yaranmış vəziyyəti öyrənmək məqsədi ilə göndərilir. Kəşfiyyat qrupu, onun komandirindən və hərəsi 3 nəfərlik bir rabitə və bir neçə kəşfiyyat manqalarından ibarət olur. Hər manqa bir-birindən 500 m aralı 3 mühafizə qurğusuda, yaxud 800 m dək zolaqda (şəhərin 2-3 məhəlləsindən ibarət sahədə) kəşfiyyat aparmaq üçün nəzərdə tutulur.
Zəhərlənmə rayonlarında kəşfiyyat aparılarkən, radiasiya səviyyələri 0,5 rentgen-saat olan, yaxud kimyəvi zəhərlənmə aşkar edilən zonanın hüdudları hədd nişanları vasitəsilə nişanlanır.
Zəhərlənməni ölçdükdən sonra kəşfiyyatçı hədd nişanı qoyur və nişanda zəhərlənmənin növünü, səviyyəsini və ölçülmə vaxtını qeyd edir. Mülki müdafiə kəşfiyyatı
Hədd nişanı yolun kənarında yaxşı görünən yerdə qoyulmalıdır. Nişanı elə qoyurlar ki, onun üz tərəfi yerdə zəhərlənmə olmayan və ya az olan sahəyə tərəf dursun. Qrupun komandiri marşrutun sxemində hər dəfə zəhərlənmə ölçülən yeri, zəhərlənməni (növünü) və ölçülmə vaxtını kəşfiyyat jurnalında qeyd edir və bu barədə radio vasitəsilə obyektin MM qərargahına məlumat verir.
Obyektin ərazisində kəşfiyyatçılar müxtəlif sexlərdə, qurğularda və s. zəhərlənmənin növünü, dərəcəsini təyin edir, vəziyyətin dəyişməsinə nəzarət edirlər.
Mülki müdafiə kəşfiyyatı
Mülki müdafiə kəşfiyyatı
Kəşfiyyatçılar obyektin sexlərində, sığınacaqlarında, xilasetmə aparılacaq yerlərdə yaranmış vəziyyəti (dağıntıların, yanğınların xarakterini, adamlar qalmış yerləri və s.) öyrənir, zəhərlənmənin səviyyələrini ölçürlər. Belə yerlər, adətən əvvəlcədən müəyyən edilir və yuxarıda deyildiyi kimi obyektin kəşfiyyat sxemində (planında) göstərilir.
Kəşfiyyat qurtarandan sonra kəşfiyyat qrupu (manqası) toplanış məntəqəsinə gəlir, komandir qərargaha vəzifələrin yerinə
yetirilməsi haqqında məlumat verir və kəşfiyyat sxemini təqdim edir. Bundan sonra o, lazımi hallarda avtomobilin, şəxsi heyətin
zəhərlənmə dərəcəsini yoxlayır, təmizləmə işlərini təşkil edir, dozimetrlərin göstəriciləri əsasında şəxsi
Mülki müdafiə kəşfiyyatı
heyətin məruz qaldığı şüalanma dozalarını hesablayır və qrupu yeni vəzifələrin icrası üçün işə hazırlayır.
Mülki müdafiə kəşfiyyatı
Müxtəlif təbii fəlakətlər və qəzalar zamanı aparılan kəşfiyyatın xüsusiyyətləri əsasən onun konkret vəzifələrində təzahür edir.
Qəza yerlərini müayinə etməklə, adamlar toplanan yerlərə, anbarlara, su mənbələrinə xüsusən diqqət yetirməklə, havadan və torpaqdan nümunələr götürüb analizə göndərməklə bu vəzifələrin öhdəsindən gəlmək mümkündür.
Güclü zəlzələdən sonra aparılan kəşfiyyatın əsas vəzifələri isə bina və tikililərin nə dərəcədə dağıldığını, uçqunlar altında adamlar qalan yerləri və onların vəziyyətini, ikincili zədələnmə ocaqlarının (yanğın, daşqın, kimyəvi zəhərlənmə) yaranıb-yaranmadığını öyrənmək, qaz, su, elektrik şəbəkələrində qəzaların yerini, dərəcəsini, xilasetmə işlərinin növünü, həcmini və s. müəyyən etməkdən ibarətdir.
Daşqın və sel vaxtı kəşfiyyat bölmələri fəlakətli sahələrin hüdudlarını, yardıma ehtiyac olan adamlar, habelə kənd təsərrüfatı heyvanları qalmış sahələri müəyyənləşdirir, daşqın zonasından çıxarmalı maddi sərvətləri aşkar edir, üzgüçülük vasitələrindən istifadə edilməsi üçün marşrutlar axtarır və s.
Mülki müdafiə kəşfiyyatı
Sülh və müharibə dövründə ətraf mühitin sağlamlığı üzrə kəşfiyyat işlərinin bir qismi də respublikanın müşahidə və laboratoriya nəzarəti şəbəkəsi tərəfindən yerinə yetirilir. Bu şəbəkənin vəzifələri, tərkibi və fəaliyyət qaydası əsasnamə ilə müəyyən olunmuş və təsdiq edilmişdir
mühitin radioaktiv, kimyəvi, güclü təsirli və bakterial maddələrlə zəhərlənməsinə müşahidə və laboratoriya nəzarəti etməkdən, mühafizə tədbirləri görülməsi üçün müvafiq dövlət orqanlarına məlumat verməkdən ötrü nəzərdə tutulmuşdur.
Müşahidə və laboratoriya nəzarəti şəbəkəsi üçün konkret şəraitdən asılı olaraq üç iş rejimi müəyyən edilmişdir: gündəlik, yüksək hazırlıq və fövqəladə iş rejimi.
Ocaqov H.O.
Nağıyev N.T.
Muxtarov R.M Gündəlik iş rejimi həm ekoloji, həm texnogen, həm də epidemik cəhətdən normal adi iş şəraitini əhatə edir. Bu rejimdə respublikanın müdafiə, səhiyyə, kənd təsərrüfatı, daxili işlər nazirliklərinin, dövlət hidrometreoloji xidmət və Fövqəladə Hallar Nazirliyinin struktur bölmələrinin qüvvələri ilə ətraf mühitdə kimya, radiasiya, epidemiya, epizootiya, epifitotiya müşahidəsi və laboratoriya nəzarəti aparılır.
pisləşdikdə, həmçinin fövqəladə hallar ehtimalı yarandıqda təbii mühitdə və təhlükə potensiallı obyektlərdə müşahidə və nəzarət gücləndirilir, şəbəkənin xüsusi (fövqəladə) iş rejiminə keçirilməsinə hazırlıq görülür.
qüvvələrdən əlavə həmçinin, müşahidə və laboratoriya nəzarəti şəbəkəsinə daxil olan nazirlik, komitə, şirkət, Elmlər Akademiyası və s. idarələrin müvafiq əməkdaşları ilə həm müşahidə, həm də laboratoriya nəzarəti aparılır. Yüklə 192,1 Kb. Dostları ilə paylaş:
|