Mövzu: Adlı ədəd anlayışı. Adlı ədədlər üzərində əməllər

Adlı ədədin adsız ədədə vurulması və bölünməsi
Adlı ədədin adsız ədədə vurulması və ya bölünməsi üçün xüsusi qaydanın tətbiqinə ehtiyac yoxdur. Bu qaydalar kəmiyyətlərin ədədə vurulması və bölünməsi qaydaları ilə eynidir.
Fərz edək ki, a kəmiyyətinin e vahidindəki ədədi qiyməti m_e(a)-dır. m_e(a) ədədi a kəmiyyətinin ölçülməsinin nəticəsinin ifadə olunduğu ədəd olub, m_e(a) = x∙e şəklində adlı ədəddir.
Burada x > 0 ədədin a kəmiyyətinin ədədi qiymətidir. a kəmiyyətinin ədədə vurulması və bölünməsinin mümkün olması kəmiyyətin xassələrindən məlumdur.
Başqa sözlə, (b=x∙a) ⇔ m_e(b) = x∙m_e(a) və ya
(b = a : x) ⇔ m_e(b) = m_e(a) : x olduğu məlumdur.
Bu ekvivalentlik münasibətləri adlı ədədin adsız ədədə vurulması və bölünməsi qaydasının əsasında durur.

• 
  QAYDA. Birhədli adlı ədədin adsız ədədə vurulması iki adsız ədədin vurulmasına gətirilir və hasilin yanında verilmiş ölçü vahidi yazılır.
  
• 
  QAYDA. Birhədli adlı ədədin adsız ədədə bölmək iki adsız ədədin qismətinə gətirilir və alınan qismətin yanında verilmiş ölçü vahidi yazılır.
  

Çoxhədli adlı ədədlərin adsız ədədə vurulması və bölünməsi iki üsulla icra edilə bilər:

1. 
   Çoxhədli adlı ədədin ona daxil olan hər bir həddini adsız ədədə vurmaq və bölmək olar.
   
2. 
   Çoxhədli adlı ədədi xırdalamaq və ya çevirməklə birhədli adlı ədədə gətirmək və daha sonra vurma və bölmə əməlini birhədli adlı ədədi adsız ədədə vurma və bölmə qaydalarına gətirmək lazımdır.
   

Məsələn:
1,3kq 720qr ∙ 12= 3kq ∙ 12 + 720qr ∙ 12 = 36kq + 8640qr = 44kq 640qr
2,9kq 904 qr : 8 = 9kq : 8 + 940qr : 8 = 1kq + 1904qr : 8= 1kq 238qr
və ya
9kq 904qr : 8 = 9,904qr : 8 = 1,238qr