Mövzu Entomologiya və kənd təsərrüfatı bitkilərinə zərərverən canlılar haqqında anlayış, onların növ tərkibi, çoxalma və inkişafı. Zədə və zərər. Plan

Bağ tor gənəi (Schizotetranychus pruni O.). Gənələr dəstəsinin (Acarina) tor gənələri (Tetranychidae) fəsiləsinə mənsubdur.

Yetkin fərd sarımtıl rəngdədir, 4 cüt ayağı vardır, uzunluğu 0,45-0,50 mm-dir. Yumurtası kiçikdir, 0,13-0,14 mm-dir. Yetkin dişi fərd tökülmüş yarpaqlar altında, tənəklərin çatlarında qışlayır. Yazda gənələr qışlama yerlərindən çıxaraq yenicə əmələ gəlmiş yarpaqlar üzərinə daraşaraq oradan tədricən (bütün yay dövründə) zərif cavan yarpaqlara keçirlər. Zərərverici yarpağın alt səthində tor quraraq, orada yaşayır və inkişaf edir.

Yazda dişi fərdlər bir qədər qidalandıqdan sonra yarpağın altında qurduqları torun telləri arasına yumurtalarını qoyurlar və 5-6 gündən sonra sürfələr çıxır. Sürfələr 10-15 gündən sonra cinsiyyətcə yetişir. Bir nəslin inkişafı 15-20 günə başa çatır. zərərvericinin ən çox miqdarına isti aylar olan iyul və avqust aylarında təsadüf edilir. İl ərzində 7-8 nəsil verir.

Gənələr yarpaqların şirəsini sorduqda xlorofill dənələri parçalanır, su azalır, fotosintez prosesi zəifləyir və zülalın miqdarı azalır. Gənələrlə yoluxmuş yarpaqlarda sarı və qırmızı ləkələr əmələ gəlir. Belə zədələnmiş yarpaqlar inkişafdan qalır və quruyaraq tökülürlər.

Orta və zəif tüklü yarpaqları olan üzüm sortları gənələrlə daha çox yoluxur və orada tor qurub yaxşı yaşaya bilir. Sıx tüklü və tamam tüksüz olan üzüm sortlarında gənə tor qura bilmədiyindən inkişaf edə bilmir.

Şiddətli yoluxmuş üzüm tənəklərində məhsul itkisi 30-40%-ə qədər azalır, eləcə də şəkərin miqdarı gilələrdə 1-3% azalır.