|
Şalalar (Tettigoniidae) – geniş yayılmış növlərdən yaşıl şalanı (Tettigonia viridissima L.), Göyçay şalasını (Poeclimon geoktschaicus S.), qaşqa şalanı (Decticus albifrons), uzunquyruq şalanı (Tettidonia caudata Ch.) və s. göstərmək olar.
Qeyd edilən növlər içərisində ən geniş yayılanı yaşıl şaladır. Azərbaycanın bütün rayonlarında geniş yayılmışdır.
Şalalar xarici görünüşünə görə çəyirtkələrə çox bənzəyir. Yaşayış tərzləri və inkişaf tsiklləri də, demək olar ki, çəyirtkələrdə olduğu kimidir.
Yazda (mart-may) torpaqda qışlayan yumurtalardan yetkin şalaya bənzər kiçik qanadsız sürfələr çıxır, 10-15 gündən sonra onlar qabıq dəyişir. Bundan başqa hər 10-15 gündən bir sürfələr qabıq dəyişir. Qabıqdəyişmə 5-7 dəfə təkrar olunur. Beləliklə şalalar öz inkişafları dövründə 5-7 yaş keçirir.
Sürfələrin yetkin hala keçməsi 50-70 gündə başa çatır. Yetkin fərdlər də sürfələr kimi fəal qidalanır.
Cinsi yetişkənliyə çatmış erkək şalalar səs çıxarır (oxuyur). Cütləşmədən sonra dişi fərdlər torpağa tək və koma halında bir neçə yumurta qoyur. Bir gündə dişi şala bir-birindən aralı 20 və daha çox yumurta qoyur. Torpağa qoyulmuş yumurtalar qışlayır.
Şalalarda kannibalizm vardır. Onlar çəyirtkələr, digər həşəratlar, qurdlar və s. ilə də qidalanır, hətta bir-birini yeyir.
Dostları ilə paylaş: | 
