Mövzu Layihə nədir? Layihəni xarakterizə edən əsas xüsusiyyətlər

16 Neft-qaz layihələrin idarə edilməsinin xüsusiyyətləri

Hal-hazırda, neft və qaz sənayesi göstəriciləri ümumilikdə ölkə üçün strateji əhəmiyyət daşıyır, çünki sənayedə fəaliyyət göstərən şirkətlərin əməliyyatları nəticəsində əldə olunan gəlirlər millətin federal büdcəsinin gəlir hissəsini və bütövlükdə ölkənin rifahını müəyyənləşdirir. Sonradan neft və qaz sənayesinin inkişafı ölkə üçün çox vacibdir. Sənayenin inkişafını inkişaf etdirmək üçün, neft və qaz avadanlığının yenilənməsi və genişləndirilməsi layihələri, neft və qaz sənayesində ən müasir texnologiyaların tətbiqi daxil olmaqla yeni neft yataqlarının kəşfi, işlənməsi və istismarı üzərində hazırlanır və həyata keçirilir. Buna görə hər bir yeni layihə üçün xüsusi bir layihə idarəetmə sistemini nəzərdə tutan tətbiqetmə proqramı ilə xüsusi bir iş planı hazırlanır.

Neft və qaz əməliyyat şirkətləri tərəfindən həyata keçirilən layihələr, fəaliyyətdəki aşağıdakı əsas diqqət sahələrinə uyğun olaraq təsnif edilə bilər (şəkil 1):

Neft və qaz işlətmə şirkətlərinin həyata keçirdiyi layihələr, məqsədyönlü olaraq istehsalın istismarı və inkişafı layihələri baxımından da fərqləndirilə bilər. Bu baxımdan baxım layihələri istehsal nisbətlərini / istehsal əməliyyatlarını qorumaq üçün hazırlanmış layihələrlə təmsil edilə bilər.

Bu layihələr, tələb olunan təhlükəsizlik performansı hədəflərinə çatmaq daxil olmaqla, xam neft istehsalı əməliyyatlarını təmin edir və hökumət və tənzimləyici orqanlar tərəfindən müəyyən edilmiş kod və standartların tələblərinə uyğunluğu təmin edir. Bu investisiya layihələrini daha da inkişaf etdirmək üçün iş iqtisadi mənfəətin gücünə əsaslanır.
İnkişaf layihələri karbohidrogenlərin çıxarılması və yeni obyektlərin inşası daxil olmaqla istehsal əməliyyatlarını genişləndirmək və genişləndirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.
İstehsalat baxım layihələri üçün iş, aktivlərin inkişafı layihəsi çərçivəsində iqtisadi rentabelliyin gücü üzərində qurulmuşdur.
Layihələr, həyata keçirilməsi üçün tələb olunan investisiyaların həcminə görə aşağı büdcəli, orta büdcəli və böyük büdcəli layihələr kimi təsnif edilir.
Aşağı büdcəli layihə, 10 milyon ABŞ dollarına qədər investisiya tələb edən bir layihədir.
Orta büdcə layihəsi, 10 ilə 100 milyon ABŞ dolları arasında investisiya tələb edən bir layihədir.
Böyük büdcəli layihə, 100 milyon ABŞ dollarından çox məbləğdə investisiya tələb edən bir layihədir.
Layihə meneceri, layihə formalaşdırma prosesinin bir hissəsi olaraq mövzu mütəxəssisləri və peşəkar mütəxəssislərin iştirakı daxil olmaqla layihə maliyyələşdirmə mənbələrini nəzərdən keçirəcəkdir.
Layihənin maliyyələşdirmə strategiyası maliyyələşdirmə mənbələrinin və strukturunun seçilməsini nəzərdə tutur.
Layihənin maliyyə məqsədəuyğunluğunu təmin etmək üçün kapital qoyuluşu mənbələrindən investisiyalar cəlb edilməlidir.

Ş əkil 2, neft və qaz sənayesi üçün layihə maliyyələşdirmə mənbələrini təsvir edir

Böyük büdcəli bir layihənin həyata keçirilməsinin məqsədlərini asanlaşdırmaq üçün, iş planlaması dövründə tamamlanacaq bütün layihə mərhələlərinin icrası üçün lazım olan maliyyə şirkətin iş planına daxil edilməlidir. Bununla birlikdə, mövcud fondlar büdcə baxımından təsdiqlənmiş bir layihə mərhələsi ilə məhdudlaşır.
Layihənin həyat dövrü aşağıdakı mərhələləri əhatə edir.
P rosesdəki hər mərhələ çərçivəsində aşağıdakı proseslər həyata keçirilir (şəkil 3):

Planlaşdırma

Şəkil 3. Layihənin həyata keçirilməsi prosesləri

Layihə sahibləri, layihənin ön yükləmə fəaliyyətlərinə başlayacaqlar. Layihə “Təşəbbüs” mərhələsi xarici mühiti nəzərdən keçirmək, iş məsələlərini inkişaf etdirmək və yeni bir layihəyə başlamaq üçün alternativləri nəzərdən keçirməkdir; bu səbəbdən, potensial girişlərin və layihənin həyata keçirilməsindən iqtisadi faydaların ilkin qiymətləndirilməsi tələb olunacaqdır.

Qiymətləndirmə, Seçim və Tərif mərhələləri layihənin davam etdirilməsi, alternativlərin seçilməsi və layihənin həyata keçirilməsi üçün optimal strategiyanın müəyyənləşdirilməsinə və layihə sənədlərinin və ətraflı dizaynın hazırlanmasına, təsdiq və icazə sənədlərinin alınmasına və büdcə detallarına sahib olmağa yönəlmişdir və yer xəritəsi, habelə layihənin maliyyələşdirmə mənbələrinin axtarışı və müəyyənləşdirilməsi.
Yuxarıdakı mərhələlərin hər biri tamamlandıqdan sonra layihə meneceri növbəti mərhələyə keçid barədə qərar qəbul edə bilər. İcra mərhələsinə keçmək qərarı başa çatdıqdan sonra Tərif mərhələsini izləyir.
İcra mərhələsi, Tərif mərhələsinin nəticələri üzrə təsdiq edilmiş iş həcminə uyğun olaraq istehsal fondlarının yaradılması və istismara verilməsi üçün həyata keçiriləcəkdir. Bu mərhələdə layihə layihə qrupundan əməliyyat təşkilatına təhvil verilir.
İnvestisiya layihəsinə nəzarəti həyata keçirmək üçün müntəzəm bir monitorinq tətbiq olunur.
Layihənin İcra mərhələsi, aktivlə bağlı əməliyyat istismara qəbul etmə qərarını təsdiqləmələrini təmin etmək üçün layihə sahiblərinə bir layihə icra hesabatı təqdim etməyi təmin edir.
Layihənin İcra mərhələsi, layihə performansının səmərəliliyinin qiymətləndirilməsini, habelə layihənin həyata keçirilmə mərhələsində əldə edilmiş təcrübə və biliklər baxımından öyrənilən dərslərin təsnif edilməsini nəzərdə tutur. Əməliyyat mərhələsinə keçən layihələr üçün layihənin fəaliyyətinin investorlar tərəfindən qiymətləndirilməsi məcburi şərtdir.
Layihənin həyata keçirilməsinə mənfi təsir göstərə biləcək halları və müxtəlif investisiya layihələrinin hazırlanması mərhələlərində Əməliyyat mərhələsinə keçməmişdən əvvəl müəyyən etmək üçün investisiya layihəsinin izlənməsi vasitəsi tətbiq olunur.
Bu cür monitorinqin məqsədi investisiya layihəsinin nəticələri və vaxtında və tam məlumatlı idarəetmə qərarları qəbul etməyə imkan yaratmaq imkanları haqqında düzgün məlumat əldə etməkdir.

L ayihə monitorinqinin məqsədlərinə aşağıdakılar daxildir (şəkil 4):

Şəkil 4. Layihənin monitorinq məqsədləri

Bütün layihələr davamlı izləmə prosesindən keçməlidir.
Layihənin sapma əhəmiyyəti meyarları:
- Mənfi istehsal göstəriciləri 15% -dən çox dəyişir;
- Təsdiqlənmiş istənilən layihə büdcəsi artır;
- Layihə investisiyalarının ümumi həcmində dəyişiklik olmadan layihə maliyyələşdirmə büdcəsində dəyişikliklər.
Belə bir sapma meydana gəldiyi yerdə, bu cür dəyişikliklərin layihənin NPV-yə təsirlərini təhlil etmək lazımdır. Layihənin NPV-nin% 15-dən çox azalması ilə, qərarlarını bu şəkildə təmin etmək üçün layihə yenidən investorlara təqdim edilməlidir.
- NPV, makro mühitin dəyişməsi və digər şərtlərə düzəlişlər (məsələn, hər bir investorun layihədəki payı) və həmçinin layihənin icrası üçün əhəmiyyətli təhdidlərin müəyyən edilməsi səbəbindən 15%-dən çox dəyişir.
Neft və qaz sənayesi layihələrini seçmək üçün cədvəl 1-də göstərildiyi kimi bir meyar sistemi istifadə edilə bilər.

Kriteriya	Performans hədəfi	Təsviri
1. İnkişaf layihələri
Uyğunluq	Uyğun olaraq	Yeni aktiv layihələri, neft və qaz şirkətinin strategiya çərçivəsinə uyğun olaraq təsdiq edilmiş seçim meyarlarına uyğunluğu nəzərdə tutur Cari aktiv layihələri şirkətin strategiya çərçivəsində təsdiqlənmiş NPV-lərin çatdırılması üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Xalis indiki dəyər (NPV)	NPV> 0	Tərif standartına uyğun olaraq bir layihə metrikinin hesablanması və maliyyə və iqtisadi model yeniləmələri.
Daxili qayıtma dərəcəsi (IRR)	IRR> Diskont dərəcəsi	Daxili gəlirlilik dərəcəsi təsdiq olunmuş dərəcədən böyükdür.
Mənfəət İndeksi (PI)	PI> 1	Standart və şirkətin maliyyə və iqtisadi model yeniləmələrinin tərifinə əsasən bir layihə metrikinin hesablanması.
2. İstehsalın saxlanılması layihələri
Potensial itkilər	Əməliyyat risklərinin azaldılması	Əməliyyat prosesinə ziyan vurma ehtimalı yüksəkdir. Əməliyyat şirkətinin itirilmiş mənfəətinin qiymətləndirilməsi Risklə əlaqəli bir hadisənin meydana gəlmədən əvvəl və sonra meydana gəlmə ehtimalı daxil olmaqla fürsət, layihə üçün bir iş vəziyyəti təmin edəcəkdir.
3. Ətraf Mühiti qorumaq üçün layihələr
Tənzimləyici orqanların tələblərinə uyğunluq	Neft və qaz sənayesi şirkətləri üçün tətbiq olunan standartlara uyğunluq	Rəsmi istinadlara, standartlara və lisenziya öhdəliklərinə, texniki qaydaların tələblərinə və digər tərəfdən müəyyən edilmiş məcburi tələblərə uyğun olaraq həyata keçirilən layihələr nəzarət orqanları (mülahizəsiz layihələr).
Həyat, sağlamlıq və ətraf mühit üçün risklərin azaldılması	Neft və qaz sənayesi şirkətləri üçün əməliyyat risklərinin azaldılması	Şirkət əməliyyatları zamanı sağlamlığa və ətraf mühitə ziyan vurulmasının qarşısını almaq üçün həyata keçirilən layihələr.

Layihənin potensial risk qiymətləndirməsi neft və qaz sənayesi üçün risklərin idarə edilməsində vacib bir elementdir.

Potensial neft kəməri nasazlıqları və hadisələrindəki riskləri nəzərə almaq üçün, modelə çəkilən xərclərə daxil olan və ya ayrılmaz təsiri hadisə ilə əlaqəli xərclərin endirilən məbləği ilə azaltan bir hadisə cavab prosedurunu özündə birləşdirən bir metodoloji vasitə təklif edilmişdir. bir müəssisənin ömrü boyu cavab əməliyyatları (sığorta ödənişləri çıxılmaqla).
Neft və qaz sənayesi iqtisadiyyatın digər sahələri ilə müqayisədə ən böyük riskləri alır, ən əsas risk kəşfiyyat qazma işlərinin qeyri-müəyyənliyi, son vaxtlar neft qiymətlərinin dövri dalğalanmalarından yaranan başqa bir riskdir.
Şəkil 5 neft və qaz sənayesi şirkətinin sistemləşdirilmiş risklərini göstərir.
Hal-hazırda dizayn institutları, inşaat təşkilatları və maliyyələşdirmə qurumları, layihəni idarə edən tikinti, mühəndislik və maliyyə aspektləri baxımından ən təsirli layihə həlllərini təqdim etməyə borcludurlar.
Layihə effektivliyi qiymətləndirmələri təsdiqlənsə də, bunun uğurlu olacağına əminlik ola bilməz. Çünki layihələrin həyata keçirilməsi üçün faktiki şərtlər ön yükləmə layihəsi qiymətləndirmələrindən fərqli olacaq, yəni qeyri-müəyyənlik şəraitində.
Cədvəl 2 əlaqəli risk növləri daxil olmaqla əsas qeyri-müəyyənlik amillərini və mənbələrini əks etdirir.
Cədvəl 2. Qeyri-müəyyənlik amilləri və mənbələr [5]