Mövzu: «Mədən su analizlərinin kimyəvi təhlil nəticələri»

Məhlulların axımı, atmosferin çirklənməsi (atmosfer çöküntüləri), kənd təsərrüfatının kimyalaşdırılması hesabına baş verir. Yeraltı suların neft məhsulları ilə çirklənməsi onların keyfiyyətini nəinki pisləşdirir, həm də partlayış və yanğınların baş verməsinə səbəb olur. Yeraltı suların bioloji çirklənməsi onlara daxil olan müxtəlif mikroorqanizmlər, viruslar, bakteriyalar və s. ilə əlaqədardır. Yeraltı sulara kanalizasiya şəbəkələrindən, heyvandarlıq komplekslərindən, çirkab suların bioloji təmizlənməsi aparılan göllərdən və s. daxil olan bakteriyalar daha təhlükəli hesab olunur.

Yeraltı suların radioaktiv çirklənməsi nüvə partlayışı və ya radioaktiv maddələrlə işləyən müəssisələrdən çirkab suları ilə atmosferə və ya yer səthinə uran, radium, stronsium, sezium, tritiumun və s. daxil olması ilə əlaqədar baş verir. Radioaktiv maddələrin yeraltı sularda yayılması müəyyən dərəcədə elementlərin parçalanma sürəti, torpaq layının üst qatı və s. ilə əlaqə-dardır. Radioaktiv çirklənmə, birinci növbədə az qalınlıqlı və xırda dənəli gilli süxurlardan ibarət örtük qata malik qrunt suları üçün təhlükəlidir. Daha təhlükəli radioaktiv elementlər süxurlar-da çətin sorbsiya olan yod-131, kükürd-35, rutensium-106, uran, sezium-137, stronsium-90 hesab olunur. Yeraltı suların istilik (termal) çirklənməsi texnogen amillərin (məsələn, göllərə soyuducuların və istilik elektrik stansiyalarının və digər obyektlərin kondisioner sistemindən isti suların axıdıl-ması) təsiri altında baş verir.

Son illərdə mədənçilik təcrübələrində irəliləyişlər olsa da, əhəmiyyətli ekoloji risklər qalmaqdadır. Mənfi təsirlər kəşfiyyat zamanı pis tikilmiş yolların səbəb olduğu çöküntülərdən tutmuş mədən tikintisi zamanı çöküntü və suyun deqradasiyasına qədər dəyişə bilər. Mədən tullantıları və lildən yaranan suyun çirklənməsi bağlandıqdan sonra əsrlər olmasa da, onilliklər ərzində idarə oluna bilər. Bu təsirlər müxtəlif amillərdən, o cümlədən yerli relyefin həssaslığından, hasil olunan mineralların tərkibindən, istifadə olunan texnologiyanın növündən, şirkətin bacarığından, biliyindən və ətraf mühitlə bağlı öhdəliklərindən və nəhayət, bizim monitorinq və həyata keçirmək qabiliyyətimizdən asılıdır. ekoloji qaydalara uyğunluq. Problemlərdən biri odur ki, mədənçilik daha mexanikləşdirilmiş və buna görə də əvvəlkindən daha çox qaya və filiz materiallarını emal edə bilir. Bu səbəbdən mədən tullantıları çox artıb. Aşağı dərəcəli filiz hasilatını daha sərfəli etmək üçün mədən texnologiyaları inkişaf etdikcə, gələcəkdə daha çox tullantı əmələ gələcək.

«Mədən işə düşdükdən sonra suyun qənaəti mədən məhsuldarlığının aşağı düşməsinə baxmayaraq, şirkətin ən yüksək məqsədi olaraq qalmalıdır. Bu sağlam düşüncə etikasını mənimsəmək, qızıl mədən xəyallarının zəhərli çayların kabuslarına çevrilməməsini təmin edə biləcəyimiz yeganə yoldur.» (Carlos De Rosa & James Lyon, Golden Dreams, Poisoned Streams. Mineral Policy Center, Washington DC, 1997).

«H İ D R O G E O L O J İ T Ə D Q İ Q A T Ü S U L L A R I» kitabı.

• https://www.safewater.org/fact-sheets1/2017/1/23/miningandwaterpollution

Mənbə:

İzlədiyiniz üçün təşəkkürlər!