Movzu PƏstahalma üsullari. PƏStahin mexaniKİ emal marşrutunun iŞLƏNMƏSİ

Əməliyyat sxemlərinin zaman özəllikləri. Əməliyyat sxemlərində istifadə edilmiş zaman əlaqələri onların səmərəliliyini müəyyənləş-dirən əsas meyarlardan biridir.
Əməliyyat sxemi uyğun variantlar içərisindən, adətən əməli vaxt (ədədi vaxt) norması və hissənin (məmulun) proqnozlaşdırılan texnoloji maya dəyərini müqayisə etməklə seçilir. Bu baxımdan, əsas vaxtla yanaşı, köməkçi vaxtın t_k təşkiledicilərinin müqayisəsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Pəstah vahidi üçün köməkçi vaxt:


(6.26)

olar. Burada, t_y -pəstahı yerləşdirməyə və emaldan sonra götürməyə sərf olunan köməkçi vaxt,

ti -	dəzgahı idarə etməyə (işə salmaq, sürətin və verişin dəyiş-dirilməsi və s.) sərf olunan köməkçi vaxt,
-	gediş və keçidlərlə bağlı olaraq supportun-alətlərin işçi və-ziyyətlərə gətirilməsinə və s. sərf olunan köməkçi vaxt,
ta -	alətlərin keçidlər arasında dəyişdirilməsinə sərf olunan köməkçi vaxt,
tö -	əsas vaxtla üst-üstə salınmayan ölçmələrə və sınaq yonqa-rı çıxarmaqla emalda sınaq yonqarının çıxarılmasına sərf olunan köməkçi vaxtdır.

Təkyerli təkalətli və çoxalətli ardıcıl emal sxemləri yüksək əmək tutumuna (vaxt normalarına) və aşağı məhsuldarlığa malik olurlar. Odur ki, burada, digər əməliyyat sxemləri onlarla müqayisə edilir. Təfsilatlı müqayisənin aparılması isə oxucuya həvalə edilir.
Çoxyerli əməliyyat sxemlərində vahid hissə üçün köməkçi vaxtın təşkilediciləri əməliyyata sərf olunan uyğun vaxt normalarını pəstahların sayına bölməklə təyin edilir. Yəni:

və s. Burada, t_yə və t_iə - əməliyyatda pəstahların yerləşdirilməsi və açılmalarına və dəzgahın idarəsinə sərf olunan vaxt normaları,

k - bir yerləşdirmədəki pəstahların sayıdır.
Çoxyerli ardıcıl emal sxemində (şək. 6.54,a) aralıq pəstahlar üçün giriş və çıxış məsafələri qonşu pəstahların uzunluq ölçüləri ilə qapanır. Ona görə də onlar əsas vaxtın təyini düsturuna daxil olmurlar.
Paralel emalda əsas vaxt limitləşdirci səthin formalaşdırılmasına sərf olunan müddətə bərabər olur. Digər səthlərin emal vaxtları limitləşdirici səthin emal vaxtı ilə üst-üstə düşür və nəzərə alınmırlar.